Đề tài So sánh giống và xác định phân bón lá thích hợp cho sản xuất bắp cải trái vụ tại Phong Thổ - Lai Châu

Mô tả tài liệu
HỌCVIỆNNÔNGNGHIỆPVIỆTNAM KHOANÔNGHỌC --������������������ĐỀCƯƠNG LUẬNVĂNTHẠCSỸNÔNGNGHIỆP Đềtài: “Sosánhgiốngvàxácđịnhphânbónláthíchhợpchosảnxuấtbắpcảitrái vụtạiPhongThổ-LaiChâu” Chuyênngànhđàotạo:Khoahọccâytrồng MãSố:24100589 Ngườithựchiện:TrầnĐứcPhúc–Khóa24 Ngườihướngdẫnkhoahọc:TS.VũThanhHải HàNội-2016 PHẦNI:MỞĐẦU 1 / 15 1.1.Đặtvấnđề PhongThổlàhuyệnvùngcaobiêngiớinằmởphíaBắccủatỉnhLaiChâu cótổngdiệntíchđấttựnhiênlà103.460,54ha,dânsố75.615người,tổngsốlao động41.138laođộng,trongđódiệntíchđấttrồngrau806ha,sảnlượngđạt 6.980tấn(ChicụcthốngkêhuyệnPhongThổ,sốliệuthốngkênăm2015).Với địahìnhchiacắtthànhhaikhuvựcvùngthấpvàvùngcaorõrệt.Tạicácxã vùngcaocóđiềukiệnkhíhậumátmẻquanhnăm,đâylàđiềukiệnthuậnlợicho việctrồngcácloạirauquả,đặcbiệtlàcácloạirauquảônđới,ánhiệtđới.Tuy nhiênhiệnnayngườidânmớichỉtrồngrauchủyếuphụcvụchonhucầucủagia đìnhvớinăngsuấtvàsảnlượngthấp,chưacósảnphẩmđểbán,đặcbiệtlàtại cácxãvùngcaochưapháthuyđượclợithếvềđấtđai,khíhậuđểtrồngcácloại raubắpcải,súplơ,suhào,càchua,đậuHàLan...đâylàcácloạiraucógiátrị kinhtếcao,đượcthịtrườngưachuộng. Câybắpcải(BassicaoleraceaL.Var.Capitata)thuộchọthậptự,thíchhợp vớicácvùngcóđiềukiệnnhiệtđộtrungbình15-20 o C,chênhlệchnhiệtđộngày vàđêmdaođộng5 o Cđộcaotrên800m(đạtnăngsuấtvàchấtlượngtốtnhất), nhiệtđộtrên25 o Cbắpcảivẫnsinhtrưởngnhưngkhảnăngcuộnbắphạnchế (TrungtâmKhuyếnnôngQuốcgia,2008).Cùngvớisựpháttriểncủatiếnbộkỹ thuậttrongsảnxuấtnôngnghiệp,trongnhữngnămqua,nhiềugiốngbắpcảitốt như:KK.Cross,NS.Cross,ThúyPhong,SakataNo70...cóthờigiansinhtrưởng ngắn,năngsuấtvàchấtlượngtốt,phùhợpvớithịhiếungườitiêudùng. Vớivịtríđịalývàđiềukiệntựnhiênthíchhợpchocâybắpcảisinhtrưởng pháttriển,năngsuấtvàphẩmchấttốt.Tuynhiên,hiệnnayngườidânchủyếu trồnggiốngbắpcảiTrungQuốckhôngrõnguồngốcvàcâycongiốngmuaở chợvềtrồng,việcnàydẫnđếnnhiềurủirochongườidânnhưchấtlượngcây giốngkhôngtốt,chưađánhgiá,xácđịnhđượcgiốngcóhiệuquảkinhtếcaođối vớingườitrồngrau. HiệnnaytrênđịabànhuyệnPhongThổngườidânmớichỉtrồngbắpcải chínhvụ(tháng11-2nămsau),vụnàycógiátrịkinhtếkhôngcao,dobắpcải đượcvậnchuyểntừdướicáctỉnhđồngbằnglênnhiều,dođógiárẻ.Ngượclại, nếutậndụngđượclợithếcủavùngvềkhíhậuvớinềnnhiệtđộthấp,đểtrồng bắpcảitráivụsẽtăngthêmthunhậpchongườidândovụnàycáctỉnhđồng bằngcónềnnhiệtđộcaohơnnênkhôngtrồngđược.Tuynhiênđểtrồngđược bắpcảitráivụcóhi i HàNội-2016 PHẦNI:MỞĐẦU 1 / 15 1.1.Đặtvấnđề PhongThổlàhuyệnvùngcaobiêngiớinằmởphíaBắccủatỉnhLaiChâu cótổngdiệntíchđấttựnhiênlà103.460,54ha,dânsố75.615người,tổngsốlao động41.138laođộng,trongđódiệntíchđấttrồngrau806ha,sảnlượngđạt 6.980tấn(ChicụcthốngkêhuyệnPhongThổ,sốliệuthốngkênăm2015).Với địahìnhchiacắtthànhhaikhuvựcvùngthấpvàvùngcaorõrệt.Tạicácxã vùngcaocóđiềukiệnkhíhậumátmẻquanhnăm,đâylàđiềukiệnthuậnlợicho việctrồngcácloạirauquả,đặcbiệtlàcácloạirauquảônđới,ánhiệtđới.Tuy nhiênhiệnnayngườidânmớichỉtrồngrauchủyếuphụcvụchonhucầucủagia đìnhvớinăngsuấtvàsảnlượngthấp,chưacósảnphẩmđểbán,đặcbiệtlàtại cácxãvùngcaochưapháthuyđượclợithếvềđấtđai,khíhậuđểtrồngcácloại raubắpcải,súplơ,suhào,càchua,đậuHàLan...đâylàcácloạiraucógiátrị kinhtếcao,đượcthịtrườngưachuộng. Câybắpcải(BassicaoleraceaL.Var.Capitata)thuộchọthậptự,thíchhợp vớicácvùngcóđiềukiệnnhiệtđộtrungbình15-20 o C,chênhlệchnhiệtđộngày vàđêmdaođộng5 o Cđộcaotrên800m(đạtnăngsuấtvàchấtlượngtốtnhất), nhiệtđộtrên25 o Cbắpcảivẫnsinhtrưởngnhưngkhảnăngcuộnbắphạnchế (TrungtâmKhuyếnnôngQuốcgia,2008).Cùngvớisựpháttriểncủatiếnbộkỹ thuậttrongsảnxuấtnôngnghiệp,trongnhữngnămqua,nhiềugiốngbắpcảitốt như:KK.Cross,NS.Cross,ThúyPhong,SakataNo70...cóthờigiansinhtrưởng ngắn,năngsuấtvàchấtlượngtốt,phùhợpvớithịhiếungườitiêudùng. Vớivịtríđịalývàđiềukiệntựnhiênthíchhợpchocâybắpcảisinhtrưởng pháttriển,năngsuấtvàphẩmchấttốt.Tuynhiên,hiệnnayngườidânchủyếu trồnggiốngbắpcảiTrungQuốckhôngrõnguồngốcvàcâycongiốngmuaở chợvềtrồng,việcnàydẫnđếnnhiềurủirochongườidânnhưchấtlượngcây giốngkhôngtốt,chưađánhgiá,xácđịnhđượcgiốngcóhiệuquảkinhtếcaođối vớingườitrồngrau. HiệnnaytrênđịabànhuyệnPhongThổngườidânmớichỉtrồngbắpcải chínhvụ(tháng11-2nămsau),vụnàycógiátrịkinhtếkhôngcao,dobắpcải đượcvậnchuyểntừdướicáctỉnhđồngbằnglênnhiều,dođógiárẻ.Ngượclại, nếutậndụngđượclợithếcủavùngvềkhíhậuvớinềnnhiệtđộthấp,đểtrồng bắpcảitráivụsẽtăngthêmthunhậpchongườidândovụnàycáctỉnhđồng bằngcónềnnhiệtđộcaohơnnênkhôngtrồngđược.Tuynhiênđểtrồngđược bắpcảitráivụcóhiệuquảkinhtếcao,cầnchọnđượcgiốngbắpcảiphùhợp (chịunhiệt,cuốnchặt,chấtlượngcao...). Mặtkhácngườidânđịaphươngmớiquantâmtớiphânbónđalượng,phân vilượngíthaykhôngquantâm.Đểgiúpcâybắpcảisinhtrưởngvàpháttriểntốt nhằmtăngnăngsuấtchấtlượngngoàigiốngchịunhiệtcóthểcảithiệnbằngsử dụngphânbónlá.Tuynhiênđểtănghiệuquảcủaviệcdùngphânbónlátrên câybắpcảicầnlựachọnđượcloạiphânbónláphùhợp. Đểđánhgiávàlựachọnđượcmộtsốgiốngbắpcảitốt,đồngthờixácđịnh đượcloạiphânbónláphùhợpchongườitrồngrautrênđịabànhuyệnPhong Thổ,tỉnhLaiChâuthìviệcthựchiệnđềtài:“Sosánhgiốngvàxácđịnhphân 2 2 / 15 bónláthíchhợpchosảnxuấtbắpcảitráivụtạiPhongThổ-LaiChâu”là cầnthiếttrongthựctiễnsảnxuấtnôngnghiệptạiđịaphương. 1.2.Mụcđíchvàyêucầucủađềtài 1.2.1.Mụcđích -Xácđịnhđược1-2giốngbắpcảiphùhợpchotrồngtráivụtạihuyện PhongThổ,tỉnhLaiChâu. -Xácđịnhđượcloạiphânbónláphùhợptrêncâybắpcảikhitrồngtráivụ tạihuyệnPhongThổ,tỉnhLaiChâu. 1.2.2.Yêucầu -Theodõiđặcđiểmnôngsinhhọccủa05giốngbắpcảinhưthờigiansinh trưởng,sốlá,sựhìnhthànhbắpcải,năngsuất...đểsosánhtiềmnăngnăngsuất vàhiệuquảgieotrồngtạiPhongThổ-LaiChâutrongvụthuđôngvàxuânhè. -Đánhgiáhiệuquảcủa03loạiphânbónláđốivớikhảnăngsinhtrưởng vàpháttriểncủacâybắpcải. PHẦNII:TỔNGQUANTÀILIỆU 2.1.Giớithiệuvềcâyraubắpcải 2.1.1Nguồngốc: BắpcảicónguồngốctừĐịaTrungHảitừthờiHyLạpvàLaMãcổđại. Bắpcảiđượcpháttriểntừlựachọnnhântạodiễnraliêntụcđểngănchặnchiều dàicácgiống.Mộtsốnghiêncứuđãmôtảbắpcảihoangdạilàbốmẹcủabắp cảiđangđượctrồnghiệnnay.Nólàcâylâunăm,thânphânnhánh,cácládưới cócuống,cáclátrênkhôngcócuống,khônghìnhthànhbắp. BắpcảiđượcgiớithiệuởViệtNamtừthếkỷXVIII.Nócóthểđượcdi thựctừTrungQuốcvàđượcphổbiếnrộngrãiởViệtNam.Bắpcảiđượctrồng trongvụđôngXuânởcáctỉnhphíaBắc,miềnTrungvàTâyNguyên.Bắpcảicó nguồngốcônđới,nhiệtđộxuânhóalà1-10°Ctrongkhoảng15-30ngàytùy thờigiansinhtrưởngcủagiống.Dođặcđiểmnhưvậynênsảnxuấthạtbắpcải ởViệtNamlàrấtkhókhăn.Trừnhữnggiốngchịunhiệtcóthểđểgiốngtrêncác vùngnúicaonhưSapa,SinHồ.... 2.1.2.Phânloại:Bắpcảiđượccóhệthốngphânloạithựcvậtnhưsau: Giới(regnum):Plantae Ngành(diviso):Magnoliophyta Lớp(class):Magnoliopsida Bộ(ordo):Brassicales Họ(familia):Brassicaceae Chi(genus):Brassica Loài(species):B.oleracea Nhóm(group):Capitata Bắpcải(Brassicaoleraceavar.CapitataL.;n=9).Bắpcảicó3loại: Bắpcảitrắng:LoạinàyrấtcógiátrịởChâuÂuvàcácnướcChâuÁ,được 3 3 / 15 dùngtrongsảnxuấtvớidiệntíchlớn,loạinàythườngcóthờigiansinhtrưởng ngắn,cuốnbắpsớm,chấtlượngngon. Bắpcảiđỏ:loạinàymớiđượctrồngởViệtNam,ởcácnướcnóđượcdùng đểlàmxalat,thờigiansinhtrưởngdài. Ngoàiracònloạibắpcảidùngchochếbiến:thíchhợpvớicácvùngnúi cao,tuynhiênởViệtnamchưađượcchútrọngtrồngloạigiốngnày. Bắpcảixoăn:LoạinàychưađượctrồngởViệtNam.Lácủaloạinày thườngxoăn,xốpvànổigờ.(TrầnKhắcThi,NguyễnVănThắng(2001)) 2.1.3Giátrịkinhtếvàgiátrịsửdụngcủacâyraubắpcải Ngườixưacócâu:“Cơmkhôngraunhưđaukhôngthuốc”.Câunóiđócho thấyraulàloạithựcphẩmkhôngthểthiếutrongbữaănhàngngàycủacon người,đặcbiệtlàđốivớingườiChâuÁvàngườiViệtNam. *Thànhphầndinhdưỡng Bảng2.1:Thànhphầndinhdưỡngtrong100gbắpcảiănđược Thànhphần Đơnvị Giátrị Tỷlệthảibỏ % 10,0 Nănglượng Kcal 29,0 Nước G 90,0 Protein G 1,8 Lipid G Glucid G 5,4 Cellulose G 1,6 Tro G 1,2 Calci Mg 48 Phosphor Mg 31 Sắt Mg 1,1 Beta-caroten Mcg 280 B1 Mg 0,06 B2 Mg 0,05 PP Mg 0,4 C Mg 30 Nguồn:Việndinhdưỡngnăm2000 Cácchấtdinhdưỡngnóitrênrấtcầnchocơthểconngười.Muốntăng đượchàmlượngcácchấttrêncầncósựtácđộngcủaconngườinhưchọntạo giốngvàkỹthuậttrồngtrọttốt. *Giátrịkinhtếvàsửdụng: Bắpcảiđượccoilàvịthuốccủangườinghèo,nóđãđượcdùngđểtrịbệnh thiếuchấttươi,chậmtiêu,táobón,loétdạdàyvàcácbệnhngoàidanhưmụn nhọt,ngaycảbệnhgiờileo(zonna). Tácdụngtrịbệnhđaudạdàycủabắpcảiđãđượckhoahọchiệnđạinghiên cứuvàxácnhận.Cáccuộckhảosátchothấykếtquảtrịloétdạdày-tátràng bằngnướcépbắpcảilàhơnmộtnửasốcakhỏibệnhsau3tuầnđiềutrị. 4 4 / 15 HoạtchấttrịlànhvếtloétdạdàylàsinhtốU,mộthợpchấtcólưuhuỳnh, methylmethiominsulfomium.Chấtnàyđượcđưavàocôngnghiệptrongnhững nămthếkỷXX,dướitênđặcchếEpadynU.Ngàynayngườitađãtổnghợp đượcchấtnàymàkhôngcầnchiếtxuấttừbắpcảinữa.đốivớingườiViệtNam chúngta,bắpcảitươicósẵnquanhnămnênviệcépnướckhôngkhókhăn,có thểtựlàmlấydễdàng. Mộtvàithửnghiệmkhácchothấy,bắpcảilàmgiảmquátrìnhđồnghóa glucidvàlàmgiảmlượngđườnghuyết.Ngoàirabắpcảicóítchấtđườngnêncó thểdùngchongườibịbệnhđáitháođường. Bắpcảicókhảnăngsinhnhiệtthấp,lạicóaxittartronic,mộtchấtdùngđể trịbệnhbéophì. Ngườixưathườnglấylábắpcải,bỏxươnglávàlàmdậpnátrồiđắpvào mụnnhọt,vếtthương.Nhờvậyvếtthươngkhônglàmđộcvàhếtmủ.Ngườita cũngdùnglágiãnátđểđắplênvếtgiờileo. TheogiáosưPaulTalaluy(trườngđạihọcHopkin-Mỹ)thìtrongcơthể có2loạienzim.Loạithứnhấtcótínhkíchthíchtếbàocảmứngvớitácnhân gâyungthư.Loạithứ2ứcchếtácnhângâyungthưlàmchochúngkhôngcòn độctính.Trongcơthểkhỏemạnhcósựquânbìnhgiữahailoạienzimnày.Ông cũngtìmthấychấtsulfographantrongmộtsốcâythuộchọcải(cruciferal):bắp cải,suhào,xàlách,cảixông.Sulfographanngăncảnpháttriểnkhốiubằngcách hoạthóacácenzimloạithứ2.Ngườibệnhungbướunêndùngbắpcải.(Sơn, Hô,Thanh,Thái,BuiThiandMoustier,Paul(2003)). TạiTrungQuốc,bệnhungthưvúrấthiếmthấyởnhữngvùngdâncưăn nhiềuraucải.Trongphòngthínghiệm,nhữngconvậtănnhiềuraucảibịcốtình gâyungthưvẫnkhỏemạnhvàkhôngmắcbệnh. 2.1.4.Sinhtrưởngvàpháttriểncâyraubắpcải Vềsinhtrưởngvàpháttriểncủabắpcảicóthểchialàm4thờikỳ: *Thờikỳcâycon: Câyconbắpcảinằmtrọntrongthờigianởvườnươm.Thờigianởvườn ươmtốtnhấtnênchiếmkhoảng1/3tổngthờigiansinhtrưởng,khôngnênkéo dàihơn.Câygiốnggiàlàmảnhhưởngđếnnăngsuấttừ15-20%.Saukhigieo được25-30ngàyởvụchínhhầuhếtcáccâygiốngđềuđạttừ5-6lá,mộtvài giốngđạt8-9lá.Vàomùasớm,nhiệtđộcao,câysinhtrưởngkhókhănnên thờigianvườnươmtừ35-40ngày.Khốilượngcâyconởthờikỳnàychiếm 1/100-1/300câytrưởngthành.Saukhigieo3-4ngày,hầuhếtcácgiốngđều mọckhỏimặtđất.Saukhigieo7-10ngàycóláthậtthứnhất,saukhigieo15 ngày,hầuhếtcácgiốngcótốcđộralálớnnhất,sựkhácnhauphụthuộcchủyếu vàogiốngtừ0,38-0,68lá/ngày. *Thờikỳtrảilá(trảilábàng): Saukhitrồngđược30-35ngày,cácgiốngđềutrảilá;thờikỳnàyvôcùng quantrọngđốivớiđờisốngcâybắpcải.Khicâytrảilá,sốlátrêncâytănglên khôngngừng,diệntíchngoàitánlácâykhôngngừngtăngtrưởng. Đâylàthờikỳtạocơsởvậtchấtchobắpcuốn.Thờikỳtrảilá,lárộng, songsongvớimặtđất.Tốcđộtăngdiệntíchlánhanhnhấtlàsaukhitrồngđược 5 5 / 15 55-60ngày.đâylàthờiđiểmquantrọngtrongkỹthuậttrồngtrọt,cầnchúýtới độẩmvàchấtdinhdưỡng. Nhữngcâycóđườngkínhtánto,đều,đườngkínhtáncâytrungbìnhđạttừ 50-70cmlànhữnggiốngtốt.Thờigiantrảilátừ10-15ngày,trongthờikỳnày câytiếptụctrảiláđồngthờivớicuốnbắp. *Thờikỳcuốn: Khiđườngkinhtáncâyvàsốlángoàiđạtđếntrịsốcựcđạithìcâybắtđầu cuốn.Thờikỳnàyquyếtđịnhnăngsuấtcaohaythấp,nênngườisảnxuấtđặc biệtquantâmvàtăngcườngchămsóc,phòngtrừsâubệnhhại.Khicuốn,láở đỉnhsinhtrưởngcuộnvàophíatrong,tạothànhkhuônbắpbanđầu,sauđó nhữngđỉnhláphíatrongtiếptụchìnhthànhvàlớnlênlàmchobắplớndầncho đếnkhiđạttớitốcđộlớncủagiống.Sautrồng55-60ngày,tốcđộralá,đường kínhhoathịkhôngcósựsaikháclớngiữacácgiống,khiđócácgiốngchínsớm bắtđầucuốn. Cácgiốngtrungbìnhvàgiốngmuộntiếptụcsinhtrưởngmộtthờigiancho tớikhiđườngkínhhoathịđạtcựcđạithìcuốnbắp.Sauthờiđiểmcuốnbắptừ 10-15ngày,nếugặpđiềukiệnthuậnlợithìkhốilượngbắpcóthểtăng50-70% sovớikhốilượngvốncócủagiống. Khichínthươngphẩmhìnhdạngbắp,kíchcỡbắp,khốilượngbắpkhác nhauchủyếudogiốngvàkỹthuậttrồngtrọt. *Thờikỳrahoakếtquả: Bắpcảilàcây2nămnênkhigặpđiềukiệnthuậnlợivềnhiệtđộvàánh sáng,câyquagiaiđoạnxuânhóavàgiaiđoạnánhsáng.Saukhicuốnbắpsang nămthứhai,thântrongvươncaolàmnứtbắp(gọilàngồng)thânchínhtiếptục vươncao.Trênthânchínhvàcácnhánhđềucóhoa,hoaquảtậptrungvàocác tháng3,4.Nhiệtđộchonụhoapháttriểntốttrongkhoảng200Cvàotháng5quả chínvàkếtthúcthờikỳsốngtừhạtđếnhạtcủacâycảibắp. 2.1.5.Yêucầuđiềukiệnsinhtháicủacâybắpcải *Nhiệtđộ: Nhiệtđộthíchhợpchosựhìnhthànhbắplà15-200C,nhiệtđộtrên250C vànhỏdười100Cđềulàmgiảmsựsinhtrưởngcủacâyraubắpcải,tuynhiên bắpcảivẫnduytrìsinhtrưởngthậmchí–100Cvớicácgiốngchịusươnggiá. RiêngcácgiốngchịunhiệtcủaNhậtBảncóthểsinhtrưởngtốtvàhìnhthành bắpthậmchíởnhiệtđộ-40Cđến-50C.đặcbiệtởgiaiđoạnnàybắpcảirất nhạycảmvớinhiệtđộ,nếutrongthờigiansinhtrưởngbắpcảigặpnhiệtđộthấp từ2-120Cthìcâysẽkhônghìnhthànhbắpmàchuyểnsanggiaiđoạnxuânhóa vàrahoangaykhicâycònbé. *Nước: Bắpcảicóbộlálớnnênhệsốthoáthơinướcrấtlớn.Kếtquảnghiêncứu chobiếtsựthoáthơinướcbanngàylớnhơnbanđêm16lầnvàvàokhoảng10g nước/1h/1đơnvịdiệntíchlá(m2).đặcbiệtởthờikỳhìnhthànhbắpcâyyêu cầu80-85%độẩmđồngruộng.Tronggiaiđoạnnàynếukhôngđảmbảođủẩm sẽdẫnđếnhiệntượngbắpnhỏvànhiềuxơ,giảmnăngsuấtvàchấtlượng. *Ánhsáng: Bắpcảilàcâyưasáng,đặcbiệtởgiaiđoạnđầusinhtrưởng,cườngđộánh 6 6 / 15 sángkhoảng20.000-22.000luxlàthíchhợpnhấtchobắpcải.Thờigianchiếu sángtừ10-12h/ngàyđêmkếthợpvớiánhsángđủsẽlàmchocâysinhtrưởng bìnhthườngvàchonăngsuấtcao.Tuynhiênngàynaynhờsựpháttriểncủa khoahọcngườitađãchọnđượccácgiốngcóthểchothuhoạchcaothíchhợp chonhiềuthờivụtrồngtrong1năm.ỞViệtNamvớiviệcsửdụngcácgiống bắpcảilaicủaNhậtBảnđãcóthểchosảnxuấtbắpcảiphụcvụchothịtrường từtháng10đếntháng4nămsau. *Đấtvàchấtdinhdưỡng: Bắpcảicóthểtrồngtrêntấtcảcácloạiđấtnếuđảmbảođủẩm.Nêntrồng bắpcảitrênđấtphùsa,tiêunướctốt,màumỡvàgiữẩm. Cácgiốngsớmthíchhợpvớiđấtnhẹ,còncácgiốngmuộnthíchđấtnặng hơnvàgiàudinhdưỡng,giữẩmtốt.Trênđấtnặngsinhtrưởngcủabắpcảituy cóchậmhơnnhưngchấtlượngsảnphẩmđạtcaohơn.độpHđấtthíchhợpcho bắpcảilà6,0-6,5,hầuhếtcácgiốngbắpcảiđềuchịuđượcđấtmặn. N:làmtăngnhanhsốlá,quyếtđịnhnăngsuấtthươngphẩm,yêucầuN suốttrongquátrìnhsinhtrưởng. P:cótácdụnglàmbắpcuốnsớmhơn,thờikỳcuốnbắptăngcườngbốn phânlân,lânlàmtăngkhốilượngbắp. K:làyếutốcầnthiếtsauN,tănghiệusuấtquanghợpvàtíchlũychấtkhô. 2.1.6.Thờivụtrồngbắpcải: *ĐôngXuân: Gieosớm:Vàotháng10–11dươnglịchthuhoạchvàotháng1.Bắpcải trồngchủyếutrênđấtcócơcấunhẹ,thoátnướctốtvàkhôngbịngậpbịngập úng.Canhtácvụnàyđỡcôngtướinước,ítsâu,giábáncaonhưngnăngsuất thấp. Gieochínhvụ:Vàotháng11-12vàthuhoạchvàotháng2dươnglịch(Tết Nguyênđán).đầuvụcònmưacầnlàmgiànchecâyconvàđánhluốngthoát nướctránhngậpúng.Câysinhtrưởngtrongđiềukiệnnhiệtđộtươngđốithấp trongnămnênpháttriểnthuậnlợi,năngsuấtcao,ítsâubệnh. Gieomuộn:Vàotháng12-1,trồngtháng1-2vàthuhoạchvàotháng3-4 dươnglịch,vìtrờikhôngmưanhiệtđộcaolượngnướccungcấpchobắpcảirất lớn,sâubệnhpháttriểnnhiềunhấtlàsâutơ. *HèThu:VụhèThugieotháng4-5thuhoạchvàotháng7dươnglịch,vụ nàycómưanhiềunêngiảmđượccôngtướinước,nhưngsâubệnhnhiều,nhấtlà bệnhthốinhũn 2.1.7.Cácgiốngtrồngphổbiến: Sửdụngcácgiốngcónăngsuấtcao,chấtlượngtốt,thíchhợpvớisảnxuất vàtiêuthụ. K.K.cross:LàgiốnglaiF1củaNhậtđượctrồngphổbiếnởvùngđồngbằng cáctỉnhphíaNamtừlâuđời,thờigianthuhoạch75-85ngày,năngsuấtbình quân30–40tấn/ha. 7 7 / 15 Newtop:LàgiốnglaiF1,thờigiantừtrồngđếnthuhoạch75-85ngày, năngsuấtbìnhquân30-40tấn/ha. Asiacross:GiốnglaiF1nhậpnội,giốngnàythuhoạchchậmhơn K.K.cross3-5ngày,nhưngnăngsuấtkháhơn. 2.1.8.Kỹthuậttrồngvàchămsóc *Chuẩnbịcâycon: Lượnghạtgiốngcầnthiếtđểcungcấpđầyđủcho500m2đấttrồnglà25g. Gieohạttrongbầuđấthaygieotrênliếpươmcókhảnăngtiếtkiệm½lượnghạt giống. Chúý:Xửlýcâycontrongvườnươm. *Chuẩnbịđất: Trồngđấtnhiềusétcầnlênliếpcao20-40cm,rộng60-80cmnếutrồng hàngđơnvà1-2mnếutrồnghàngkép,khoảngcáchcâytrênhàng50-60cm. Tuỳgiống,mùavụvàđộphìnhiêucủađấtmàbốtrímậtđộtrồngtừ850-1.250 cây/ha(17.000-25.000cây/ha)chothíchhợp. *Bónphân: Bảng2.Lượngphânbóncho500m 2 đất Ngàysaukhi gieo Cách bón Lượngphânbón(Kg/500m 2 ) Vô i NPK 16-6-8 K Cl Ure Supper lân Phân chuồng 0(Bónlót)Rãi25 15 1.000 Dặmlần2Tưới 5 25 Rãi 7,51 35 Tưới 7,51,55 45 Tưới 102,55 Tổng 25 25 515 15 1.000 *Chămsóc: Tướitiêunước:VụđôngXuânvàvụXuânHènếutướithùngcóthểtưới2 -3lầntrongngày,tướiphunmáymỗingày1lần.Nếutướithấm,nướcđượcdẫn từsôngvàorãnhgiữacácliếpCảigiúptướithấmmộtphần.Khicảicònnhỏrễ ănnôngnêntátlênliếpđểtưới. Làmcỏ,xớigốc:Trongthờigiancanhtácnênlàmcỏ2lần,thườnglàmcỏ kếthợpvớibónphânthúc,xớigốcphávángvàđánhbỏlágiàđểchâncảiđược thoáng,sâubệnhkhôngẩnnấp. *Phòngtrừsâubệnh: A.Sâuhại +Sâutơ(Plutellaxylostella) -Đặcđiểmhìnhthái: Trưởngthànhlàloàibướmnhỏ,cánhtrướcmàuxámnhạt,cónhiềuđốm nhỏmàutrắngvàđenxenkẽ,méptrêntrắngvàcó3đườnglượnsóngmàunâu đậm,phíangoàicónhữnglôngtơdài. Trứngrấtnhỏ,màuvàng,hìnhbầudục,đẻởmặtdướilá. 8 8 / 15 Sâunon:màuxanhvàngnhạt,thânthon,cónhiềulôngngắnmàuđen,rải ráccónhữngđốmnhỏmàuđen.Nhộng:kéntrắngthưa,nhộngthon,cómàu xanhchuyểnsangvàng,sắpnởcómàunâu -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Bướmhoạtđộngmạnhvềđêm,mạnhnhấtlàtừchậptốiđếnnửađêm. Bướmđẻtrứngrảiráchoặctừngcụmhaytheodâydọcởmặtdướilá,trungbình mỗiconcáiđẻtừ100-150trứng.Sâunonăntoànbộbiểubìlálàmcholábị thủnglỗchỗ.Nếubịhạinặngsẽlàmgiảmnăngsuấtvàchấtlượngrau.Vòng đờitrungbình21-27ngày. -Biệnphápphòngtrừ: Muốnphòngtrừsâutơhiệuquả,cầnápdụngkếthợpnhiềubiệnphápmột cáchhàihoàvàhợplýtrongquytrìnhquảnlýdịchhạitổnghợp.Sauđâylàmột sốbiệnphápchính: Saukhithuhoạchphảidọnsạchtàndưcủacây,đưarakhỏiruộngtiêuhủy hoặcủlàmphânbónđểtiêudiệttrứng,sâunon... Nêntrồngxenthêmmộtsốloạiraucómùikhóchịunhưcàchua,hành, tỏi...đểxuađuổicontrưởngthànhđếnđẻtrứng. Nêntướiraubằngvòiphunmưavàobuổichiềumátđểngăncảnviệcgiao phốicủacontrưởngthànhvàrửatrôibớttrứng,sâunon. Saumộtvàivụtrồngcácloạiraucảinênluâncanhvàiloạiraumàukhác. Trướckhibứngcâyratrồngnênphunmộtđợtthuốctrênvườnươmhoặcnhúng câyconvàodungdịchthuốctrừsâuđểtiêudiệtsâu,nhộng,trứngđangtồntại trêncâygiống. Thườngxuyênkiểmtraruộng,khithấymậtsốsâutơtăngnhanhphảiphun thuốcdiệttrừkịpthời. Sâutơcókhảnăngkhángthuốcrấtnhanh,vìthếđểgiảmbớtáplựckháng thuốccủasâu,bàconphảisửdụngluânphiênnhiềuloạithuốcnhư:SecSaigon 5MEhoặc10ME,Sherzol205EC,Sapen-Alpha5EW...Đểhạnchếtínhkháng thuốc,cóthểsửdụngnhữngchếphẩmsinhhọcnhư:Biocin16WPhoặc 8000SC,Olong55WP,BacterinBT-WP,Xentari35WDG... +Sâukhoang(Spodopterasp.) - Đặcđiểmhìnhthái: Trưởngthànhlàloàibướmcóthândài17-20mm,sảicánhrộng40-45mm. Toànthânmàunâuvàng,trêncánhtrướccónhiềuđườngvânmàusẫm,xung quanhviềnvàng.Mépngoàicánhcóhàngchấmmàunâuđen.Cánhsaumàu trắngxám,cóánhphảnquangmàutím. Trứnghìnhbáncầu,cónhiềuđườngkhíangangdọc.Trứngđẻthànhổlớn ởmặtsaulá,bênngoàiphủlớplôngmàunâuvàng.Sâunonmàuxámtrohoặc nâuđen,vạchlưngmàuvàng,ởđốtbụngthứnhấtcómộtkhoangđenlớnrấtrõ. Nhộngmầunâuđỏ,cuốibụngcó1đôigaingắn. -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Bướmhoạtđộngbanđêm,thíchcácchấtcómùichuangọt,đẻtrứngthành ổbámmặtdướilá.Mộtbướmcáicóthểđẻhàngngàntrứng. Sâunonsaukhinởsốngtậptrungquanhchỗổtrứng,gặmlấmtấmchất xanhcủalá.Sâulớntuổiphântán,ănkhuyếtlá.Sâunonpháhạimạnhvàoban 9 9 / 15 đêm.Hoánhộngtrongđất.Vòngđờitrungbình35-40ngày. -Biệnphápphòngtrừ: Vệsinhđồngruộng,làmđấtkỹtrướckhitrồng.Dùngbảchuangọtđểbắt bướm,ngắtbỏổtrứng,diệtsâunonmớinở.Cóthểsửdụngmộttrongcácloại thuốcsauđểphòngtrừ. Abamectin(Reasgant1.8EC,Shertin3.6EC,Plutel0.9EC) Bacillusthuringiensis (Map-BitiWP50000IU/mg) Emamectinbenzoate(Angun5WG,Emaben0.2EC,Tasieu1.0EC) Deltamethrin(Decis25tab) Etofenprox(Trebon20WP) +Bọnhảy(Phyllotreraspp.) -Đặcđiểmhìnhthái: Trưởngthànhcókíchthướccơthểdài1.8-2.4mm,hìnhbầudục,toànthân màuđenvàlấplánhánhkim.Mặtlưngđốtngựctrướcvàtrêncánhcứngcócác chấmxếpthànhhàngdọc.Mỗicánhởgiữacóvânthẳngmàuvàng,phíacạnh ngoàicủavânlõmvào,phíatrongcủavânthẳnghaycongvềphíatronghìnhcủ lạc. Trứnghìnhtrứng,dài0.3mm,màuvàngnhạt.Sâunonhìnhốngtrònphầncuối nhỏ,đầumàunâunhạt,lưngvàbụngmàuvàngnhạt.Nhộnghìnhbầudục,dài khoảng2mm,màutrắngsữa. -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Trưởngthànhhoạtđộngvàolúcsángsớmhoặctrờimát.Trờimưaíthoạt động.Trưởngthànhănlácâyvàgiaophốitrêncây.Đẻtrứngchủyếutrongđất, cáchrễchínhkhoảng3cm,đẻnhiềuvàosaubuổitrưa.Mộtconcáiđẻkhoảng 25-200trứng.Sâunoncó3tuổi,sốngtrongđất,ănrễcây,làmchocâybịcòi cọc,héohoặcbịthối.Hoánhộngngaytrongđất. -Biệnphápphòngtrừ: Vệsinhđồngruộng.Làmđấtkỹtrướckhitrồng,luâncanhvớicáccây trồngkháchọ.Phunthuốctrừtrưởngthànhvàobuổichiềutối.Xửlýđấttrừsâu non. Luânphiênsửdụngmộtsốloạithuốcđểphòngtrừ:  Abamectin:(Agromectin1.8EC,Shertin3.6EC) Emamectinbenzoate(July5WG;Starrimec19EC,Angun5WG) Dinotefuran(Chat20WP,Oshin20WP) Azadirachtin(Vineem1500EC,Hoaneem0.03EC) Chlorantraniliprole20%+Thiamethoxam(Virtako300SC +Dòihạirễ(Deliabrassicae) -Đặcđiểmhìnhthái: Trưởngthànhtrônggiốngnhưruồinhànhỏ,cómàuđen,dàikhoảng1mm, trênlưngcócácsọcđenvàlôngcứngngắnmàuđen.Dòimàutrắng,dài1cmvà khôngcóchân. -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Trưởngthànhđẻtrứngvàokheđấtnứthoặctrênthâncâygiápmặtđất. Hoánhộngtrongđất. Dòipháhuỷrễ,đặcbiệtlàrễcâyconbằngcáchđụcvàorễhoặcăntrênbề mặtcủarễ.Câybịhạitrởnênhơivàng,đỏtíahoặcxanhxám,câypháttriểncòi 10 10 / 15 cọc.Nếubịhạinặngcâycóthểbịchết.Dòiphátsinhvàgâyhạinặngvàomùa khô. -Biệnphápphòngtrừ: Trưởngthànhthườngbịthuhútđếnnhữngvậtchấthữucơđangthốirữađể đẻtrứngvìvậykhôngnênbónphânchuồngtươi,phâncávàcáctàndưcây trồngchưađượcủkỹchocây.Tướiđủẩmchocâytrongmùakhô.Chưacó thuốcBVTVđăngkýtrongdanhmụcđểphòngtrừdòihạirễ/câyhọthậptự.  +Rệp(Brevicolynebrassicae) -Đặcđiểmhìnhthái: Có2dạngrệpcócánhvàkhôngcócánh.Rệpcócánhdàihơnrệpkhông cócánhmộtchút,đầuvàthânmàuđen,vâncánhmàunâu.Rệpcóốngbụng nhỏởcuốithân.Rệpsinhsảnđơntính. -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Cảrệpnonvàtrưởngthànhđềuchíchhútnhựacây,làmbúpvàlábịxoăn lại,lánhạtmàuhoặcvàng,héorũ.Ngoàigâyhạitrựctiếpchocâytrồng,rệpcòn làmôigiớitruyềnbệnhviruschorau.Thờitiếtnóngkhôthuậnlợichorệpphát triển,vòngđờingắn,chỉtrongkhoảng10-12ngày. -Biệnphápphòngtrừ: Tướinước,giữẩmchocâytrongđiềukiệnthờitiếtmùakhô,luânphiênsử dụngmộtsốloạithuốcsauđểphòngtrừ: Abamectin(Reasgant5EC,Plutel 5EC);Abamectin+Imidacloprid(Abamix1.45WP);Matrine(Agri-one1SL);  Azadirachtin:(SuperFitoc3EC,Vineem1500EC); Thiamethoxam(Actara 25WP); +Sâuxám(Agrotisypsilon) -Đặcđiểmhìnhthái: Trưởngthànhlàloàibướmcóthândài20-25mm.Cánhtrướccómàuxám đen,gầnphíagócmépngoàicó3vệtđennhỏhìnhtamgiác.Cánhsaumàu trắng,mépngoàimàunâuxámnhạt.Cơthểcónhiềulôngmàuxám.Trứngcó hìnhcầuhơidẹt,cósọcnổi,đườngkínhkhoảng0.5mm,lúcđầucómàunhạt sauchuyểnsangmàuđenđếnnâu. Sâunonmàuđennâu,cóđườngxẻmàunâunhạtởgiữavàhaisọchaibên. Đầurấtđen,cóhaiđiểmtrắng.Nhộngcómàunâucánhgián,cuốibụngcómột đôigaingắn. -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Bướmhoạtđộnggiaophốivàđẻtrứngbanđêm,thíchmùichuangọt.Đẻ trứngrờirạcthànhtừngquảtrênmặtđất,mộtbướmcáicóthểđẻkhoảng 800-1000trứng.Sâunonmớinởgặmlấmtấmbiểubìlácây,sâulớntuổisống dướiđất,banđêmbòlêncắnđứtgốccây.Sâuđẫysứchoánhộngtrongđất.Sâu xámchủyếupháhạikhicâycònnhỏ.Vòngđờitrungbình50-60ngày,trongđó giaiđoạnsâunon30-35ngày. -Biệnphápphòngtrừ: Vệsinhđồngruộng,làmđấtkỹtrướckhitrồng,dùngmộtsốloạithuốcsau đểphòngtrừ: Abamectin(Dibamec1.8EC,Shertin3.6EC);Permethrin(Pounce1.5GR) +Sâuxanhbướmtrắng(Pierisrapae) 11 11 / 15 -Đặcđiểmhìnhthái: Bướmcóthândài17-20mm.Cánhtrướcmàutrắng,hìnhgầntròn,đầu cánhcóvếtđenhìnhtamgiáctươngđốilớn(2-3mm)và2chấmđennhỏhơn, trêncánhcólớpbụiphấnmịn.Cánhsaumàutrắng,góccánhmàuxámtro. Trứngmàuvàngnhạt,dài,cónhiềukhíacạnh. Sâunonmớinởmàuxanhnhạt,sauchuyểnmàuxanhlục,trênthâncó nhiềuchấmđennhỏvàcó3sọcmàuvàngphíalưng.Dọctheothâncónhững lôngngắn,cứng,màuvàng.Nhộngmàuxanh,đínhmộtđầutrêncuốnglárau. Giữalưngnhộngnổilênmộtđườnggờnhưxươngsống,ngựcnhôcaotạothành gócnổilênở2bênphầnbụng. -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Bướmhoạtđộngbanngày,đẻtrứngrảirácthànhtừngquảtrênlá,mỗicon cáiđẻtrungbình150trứng. Sâunonmớinởănvỏtrứng,sauđóbắtđầugặmchấtxanhvàđểlạimàng látrắngmỏng,sốngthànhtừngcụm.Sâutuổilớnphântán,ănkhuyếtláđểlại gânlàmcâyxơxác.Sâuxanhbướmtrắngphátsinhmạnhtrongnhữngthángít mưa.Vòngđờitrungbình35-40ngày. -Biệnphápphòngtrừ: Dùngvợtbắtbướm,ngắtnhộngtrênlá,thudọnvàhuỷbỏtàndưcây trồng.Luânphiênsửdụngmộtsốloạithuốcsauđểphòngtrừ:Abamectin (Agromectin1.8EC;Binhtox1.8EC);Matrine(Sokupi0.36AS);Azadirachtin (Vineem1500EC);Abamectin+Chlorfluazuron(Confitin36EC); Abamectin+ Alpha-cypermethrin(Shepatin18EC)Abamectin+Bacillusthuringiensis (Kuraba3.6EC) +Sâuxanhđụcbắp(Mamestrabrassicae) -Đặcđiểmhìnhthái: Trưởngthànhcócáccánhtrướclốmđốm,cơthểmàuxám,xanhlácây hoặcmàuđen.Cánhsauthườngcómàusánghơncánhtrước. Sâunoncómàu xanh,tuổilớncómàuđenhơinâu,bụngmàuvàngxanh.Sâucuộnlạikhibị động.Trứngcómàutrắngsauchuyểnsangmàuhồng.Nhộngcómàunâubóng. -Tậpquánsinhsốngvàgâyhại: Trưởngthànhđẻtrứngngaysaugiaophối.Concáiđẻtrứngmặtdướilávà đẻrảiráctừngquảnhưngđủgầnđểtạothànhtừngnhóm,mỗinhómkhoảng50 trứng.Sâunonănlácây,khimậtđộcaophátrụicáclángoài,chỉchừalạinhững bộkhunglá.Mộtsốsâuđụcvàobêntrongbắplàmgiảmgiátrịthươngphẩm. -Biệnphápphòngtrừ:Cày,xớiđấtkỹđểtiêudiệtnhộngtrongđất,thu gomtiêuhủytriệtđểtàndưcâytrồng.SửdụngmộtsốloạithuốcBVTVsauđể phòngtrừ:Bacillusthuringiensis (DelfinWG;Olong55WP);Abamectin (Agbamex3.6EC;Agromectin1.8EC);Emamectinbenzoate(Emaben0.2EC; Tasieu1.0EC); Spinosad(Akasa25SC,Wish25SC);Emamectinbenzoate +Petroleumoil(Eska250EC). B.BỆNHHẠI +Cháylávikhuẩn(Xanthomonascampestris) -Triệuchứnggâyhại: Bệnhgâyhạiởcảcâygiốngvàcâyđãlớn.Lácủanhữngcâygiốngnhiễm 12 12 / 15 bệnhchuyểnsangmàuvàngvàrụngtrướckhicâylớn.Trêncâylớnhơn,vết bệnhcómàuvàng,hìnhchữVxuấthiệntrênrìalávớimũinhọnhướngvào trong.Nhữngvếtbệnhnàylandầnvàogiữalá.Diệntíchbịnhiễmbệnhchuyển sangmàunâu,cácmôcâybịchết.Gânláởnhữngvùngbịnhiễmchuyểnmàu đencóthểnhìnthấykhicắtlá. -Nguyênnhân,điềukiệnphátsinhpháttriểnbệnh: Dovikhuẩn Xanthomonascampestris gâyhại,vikhuẩnpháttriểnthích hợpởnhiệtđộ30-320C.Nguồnbệnhtồntạitrongtàndưcâytrồngvàtronghạt giống.Vikhuẩnxâmnhậpquavếtthươngdocôntrùnghoặccơgiới,mưagió. -Biệnphápphòngtrừ: Khửtrùnghạtgiốngtrướckhigieobằngnướcấm50oCtrong30phútđể diệtvikhuẩnbámdínhtrênhạtgiống. Luâncanhcâytrồngtrongthờigianít nhấtlà3năm.Bónphâncânđối,khôngbónquánhiềuđạm.Vệsinhđồngruộng triệtđểsaukhithuhoạch.Khibệnhphátsinhtrênlácóthểphòngngừavàhạn chếtáchạibằnghoạtchấtCopperhydroxide(DuPontTMKocide®46.1DF). +Bệnhlởcổrễ(Rhizoctoniasolani) -Triệuchứng: Bệnhchủyếugâyhạiởphầncổrễ,phầngốcsátmặtđất.Khimớixuất hiện,nếuquansátkỹcóthểthấynhữngvếtbệnhcómàukhácvớivỏcây,phần vỏnàybịrộplên,sauđólandầnbaoquanhtoànbộphầncổrễhoặcgốccây. Dầndầnphầnvỏnàykhôteolại,khigặptrờimưahoặcđộẩmcaosẽbịthối nhũn,bongra,trơlạiphầnlõigỗcủacâycómàuthâmđen,câysẽhéodầnvà chết. Lúcmớibịnhiễmbệnh,látrêncáccâynàycòngiữđượcmàuxanhtươi trongvàingày(nếutrờirâmmát),sauđótoànbộcâysẽbịhéorũgụcxuống, chếtlụitừngđámrảiráctrênruộnghoặctừngvạtlớnnếuruộngraubịnhiễm bệnhnặng.Vàonhữngngàycónhiềusươngmùhoặclúcsángsớmtacóthể thấylớptơmàutrắngbámnơivếtbệnh.Vàingàysau,trênthâncâyvàvùngđất xungquanhgốccâybịbệnhxuấthiệnnhiềuđốmhạchmàuvàngnâubámxung quanhđó. -Tácnhângâybệnh,điềukiệnphátsinh,pháttiểnvàgâyhại:     BệnhlởcổrễdonấmRhizoctoniasolanigâyralàchủyếu.Tuynhiên,tuỳ điềukiệnthờitiết,chếđộcanhtáccóthểdonhiềuloạinấmcótrongđấtgâyra nhưPythiumspp.,Fusariumsolani,Fusariumsp.v.v.Cácbàotửnấm Rhizoctoniasolanithườngsốngtiềmẩntrongđấtvàtàndưcâytrồngkhálâu, nhấtlàởnhữngvườnươmcâygiống,nhữngvườnsảnxuấtđãtừngbịbệnhlở cổrễmàkhôngđượcxửlýđấttrướckhitrồnglại.    Cácbàotửnấmnàythườnglâylantrongmôitrườngnướcvàxâmnhậpqua cácvếtthươngcơgiớihoặccáclỗkhíkhổngcủalákhicóđiềukiệnmôitrường thuậntiện.Bệnhthườngpháhạinhiềutrongvườnươmhoặcsaukhitrồng khoảng1thángtuổi,làmchếtcâycon.Nấmthườngtấncôngvàocổrễ,nơitiếp giápvớimặtđấtvàcổrễbịkhô,câykhônghútđượcnướcnênđổrạpvàchếtrất nhanh.Bệnhthườngphátsinh,pháttriểnmạnhtrongđiềukiệnđộẩmcao,nhiệt độcaohoặcmưa,nắng,rét,nóngthấtthường. 13 13 / 15    Trongnămbệnhthườngxuấthiệnvàgâyhạinhiềunhấtvàocácgiaiđoạn: tháng9-10vàtháng2-3-4.Bệnhthườnglâylannhanh,gâyhạinặngởnhững vườnươmchuyênsảnxuấtcâygiốnghoặcvườnsảnxuấtđạitràliêntụcnhiều năm;trêncácvườnđầutư,chămsóckém,nhấtlàtrêncácvùngđấtsét,đấtthịt nặng,đấtchặtbí,nhữngvùngđấtẩmướt,trũnghoặckhóthoátnước. -Biệnphápphòngtrị: -Phòngbệnh:Chọnnơiđấttốt,caoráo,dễthoátnướcđểlàmvườnươmsản xuấtcâygiống.Khôngnênlàmvườnươmởnhữngnơitrướcđâyđãtừngbị bệnhlởcổrễvàcácloạinấmbệnhkhác.Khửtrùngđấtbằngvôibột(30kg/sào Bắcbộ)hoặccácloạithuốcnhư:Regent0,3G,Basudin5G,10G/H(0,3-0,5 kg/sàoBắcbộ)trướckhitrồng.Chỉsửdụngphânchuồnghoaimục,khôngdùng phântươi(cóchứanhiềunấmbệnh)đểbónlóthoặclàmbầuươm.  Thườngxuyênvệsinhđồngruộng,trồngđúngmậtđộ,khoảngcáchnhằmtạo độthôngthoáng,giảmđộẩm,hạnchếnấmbệnhphátsinh,pháttriển.Khơi thôngmươngrãnhtránhđểđọngnướcgâyngậpúnghoặcđểđấtquáẩm.Sử dụngchếphẩmTRICHODERMAtrộnvớiphânchuồngđãđượcủhoaimụcđể bónlóthoặcđóngbầuvớilượngdùng4-5kg/sàoBắcbộ. -Chữatrị:Nhổbỏvàđemtiêuhủyhếtcáccâybịbệnhđểtránhlâylanngaykhi mớipháthiện.Phunngừahoặcphuntrừbằngmộttrongcácloạithuốcsau: CopperB,Boocđô1%,DithaneM45,BenlatC50WP,Anvil5SC,Rovral50 WP,AppencarbSuper50SL...phanồngđộ0,2-0,3%(20-30ghoặcccchobình 10lítnước),khuấyđềuphunkỹthâncâygầnmặtđấtvàphầnđấtxungquanh gốccâyvàobuổisángvàchiềumát.Phunnhắclạilần2sau5ngày.Xớixáomặt luốngnhằmgiảmđộẩm,hạnchếlâylan. +Bệnhsưngrễ(Plasmodiophorabrassicae W) -Triệuchứng: Bệnhgâyhạitrênbộrễcủacây(rễchínhvàrễbên).Bộphậnrễbịbiến dạngsưngphồnglên,cócáckíchcỡkhácnhautùythuộcthờikỳvàmứcđộ nhiễmbệnh.Câysinhtrưởngchậm,cằncỗi,lábiếnmàuxanhbạc,cóbiểuhiện héovàolúctrưanắng,sauđóphụchồivàolúctrờimát,khibịnặngtoànthân câyhéorũkểcảkhitrờimát,láchuyểnmàuxanhbạc,nhợtnhạt,héovàngvà câybịchếthoàntoàn. Nấmbệnhtấncôngvàovùngrễ,gâybiếndạng,làmgiảmkhảnănghút nước,dinhdưỡngvàkhảnăngchốngchịucủacây,dẫnđếnviệcxâmnhậpdễ dàngcủamộtsốloàinấm,khuẩngâynênsựthốimụcđentoànbộrễcây.Khi câybịnhiễmbệnhsớm(giaiđoạnvườnươm,hồixanh)câykhóphụchồivà chết,nhưngnếucâybịnhiễmởgiaiđoạnmuộnhơn(giaiđoạnhìnhthànhbắp, phânhoáhoa)câycóthểchothuhoạchnhưngnăngsuấtgiảm,chấtlượngkém. -Nguyênnhân,điềukiệnphátsinh,pháttriểncủabệnh: Bệnhdonấm Plasmodiophorabrassicae W.gâyra. Nấmbệnhlàloàinấmcổsinhđơnbào(khôngcónhánh,sợinấm)vàlàloài nấmkýsinhbắtbuộc.Chúngchỉpháttriểnvàsinhsảntrongtếbàokýchủcòn sốngmớihoàntấtvòngđời.Nấmcóthểtồntạitrongđất7-10nămởdạngbào tửtĩnh,cũngcóthểlâuhơn.Bệnhpháttriểnthíchhợptrongđấtchuavàkhoảng 14 14 / 15 nhiệtđộtừ18-250C.Tuynhiên,bệnhchỉtấncônggâyhạicâykhimậtđộbào tửtrongđấtđạt>103bàotử/1gđất. Khipháttriểntrongcây,bàotửđộngtiếptụcđượchìnhthànhởphathứ cấpvàtấncôngnhữngcâybêncạnhhoặcdichuyển,pháttánxahơn.Bàotử tĩnhđượchìnhthànhrấtnhiềutrongtàndưcâybệnhvàgiảiphóngrađấtkhirễ câybịphânhuỷ(thốiđen,mục).Nấmbệnhkhônglâylanquahạtgiốngnhưng lâynhiễmgiántiếpquahạtgiốngtrongquátrìnhsảnxuấtvàvậnchuyểnhạt giống. -Biệnphápphòngtrừ: Trồngcâysạchbệnh,đấttrồngphảibốtrítiêuthoátnướctốt.Khôngsử dụngnguồnnướcbịnhiễm. Chúýtránhđưadụngcụlaođộngtừnơicóbệnhđi nơikhác.Bónphâncânđốivàhợplý,khôngsửdụngphânhữucơchưahoai mục.Vệsinhđồngruộng,luâncanhcâytrồngtriệtđể,bónvôiđểcóđộpHphù hợp=6.8 Khibịnhiễmbệnhsửlýbằngmộttrongcácloạithuốcsau:Flusulfamide (Nebijin0.3DP),Bacillussubtilis(Biobac50WP),Chaetomiumsp+Tricoderma sp(MocabiSL),Coppercitrate(Heroga6.4SL) +Bệnhsươngmai(Peronoporaparasitica)  -Triệuchứnggâyhại Bệnhgâyhạitừkhicâycònnhỏtrongvườnươmchođếnkhicâylớn.Trên lámầmvàcácláthậtcủacâyconxuấthiệnnhữngđốmnhỏmàuvànghoặcnâu. Trêncâylớnvếtbệnhlànhữngđốmtrònhoặchìnhdạngbấtđịnhmàuvàngnâu, trênđócólớpmốcnhưlôngmịnmàuxanhđen.Vếtbệnhởdướimặtláđược baophủmộtlớptrắngxốpnhưsương.Saumộtthờigianvếtbệnhkhôlại,có màunâuhoặcđen.Cácvếtbệnhlanrộngliênkếtvớinhauthànhmảngcháylớn trênlá,lávàngvàrụng. -Nguyênnhânvàđiềukiệnphátsinh,pháttriểnbệnh:  Bệnhdonấm Peronoporaparasitica gâyra.Bệnhpháttriểntrongđiềukiện thờitiếtmátmẻ(10-15 o C)vàẩmướt.Nấmbệnhtồntạitrênhạtgiống,tàndư câytrồng. -Biệnphápphòngtrừ: Trồngcâyvớimậtđộhợplý,vệsinhđồngruộngtriệtđể. Khibệnhxuất hiệncóthểsửdụngmộtsốloạithuốc:Chlorothalonil (Forwanil75WP); Mancozeb+Metalaxyl(Vimonyl72 WP);Ningnanmycin(Diboxylin8SL); Oligo-sacarit(Olicide9SL).Chitosan (Biogreen4.5SL) +Bệnhthốigốc(Phomaligam):  -Triệuchứnggâyhại: Triệuchứngbanđầulànhữngvếtnứtthốitrũngxuấthiệntrêngốcthân cây,trênlácóhìnhđốmtrònmàunâunhạt.Nhữngcâybịbệnhthườngcókích thướcnhỏhơn. Cácvếtthốimụclanrộngvàbaolấythânphíatrênmặtđất,làmchocâybị héovàđổ.Thâncâykhôvàhoágỗ,môcâychuyểnmàuđen,đôikhicóviềnđỏ tía. +Bệnhthốihạch(Sclerotiniasclerotirum) 15 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) 15 / 15