Tiểu luận Khủng hoảng tài chính châu á 1997 và bài học cho việt nam

Mô tả tài liệu
Đ¾I HàC QUàC GIA HÀ NàI TR¯äNG Đ¾I HàC KINH TÀ BÀI T¾P LâN CUàI KỲ HàC PHÀN: QUÀN LÝ Nþ N¯âC NGOÀI Đ TÀI: KHĂNG HOÀNG TÀI CHÍNH – TIÂN Tà CHÂU Á 1997 VÀ BÀI HàC KINH NGHIàM CHO VIàT NAM GiÁng viên h°ớng d¿n : PGS.TS Nguyán Thß Kim Chi : TS. NCS Táng Thß Minh Ph°¢ng Sinh viên thực hiãn : Tr°¢ng Quỳnh Điãp Anh Mã sinh viên : 19051023 Lớp : QH 2019E KTQT CLC 3 Hà Nái, 12/2021 Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 1 / 15 2 DANH MĀC CHĀ VIÀT TÀT STT Từ viÁt tÃt Nghĩa tiÁng anh Nghĩa tiÁng viãt 1 IMF International Monetary Fund Quỹ tiÃn tã quác tÁ 2 WB World Bank Ngân hàng ThÁ giới 3 OECD Organization for Economic Cooperation and Development Tá chąc hÿp tác kinh tÁ và phát trißn 4 OPEC Organization of Petroleum Exporting Countries Tá chąc các n°ớc xu¿t khẩu dÁu mß 5 GDP Gross Domestic Product Táng sÁn phẩm nái đßa 6 GNP Gross National Product Táng sÁn phẩm quác dân 7 FDI Foreign Direct Investment ĐÁu t° trực tiÁp n°ớc ngoài 8 AIIB Asian Infrastructure Investment Bank Ngân hàng ĐÁu t° C¢ sá h¿ tÁng Châu Á Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 2 / 15 3 DANH MĀC BÀNG BÁng 1: Tỷ giá hái đoái bình quân căa các quác gia nm 1996 và 1997 BÁng 2: Tình tr¿ng thua lß và phá sÁn hã tháng ngân hàng tài chính BÁng 3: Tng tr°áng kinh tÁ và tỷ lã th¿t nghiãp khi xÁy ra khăng hoÁng tài chính DANH MĀC HÌNH Hình 1: Kim ng¿ch xu¿t nhÁp khẩu (tỷ USD) căa Viãt Nam giai đo¿n 1996-2000 Hình 2: GDP bình quân đÁu ng°ßi và tỷ lã tng tr°áng GDP giai đo¿n 1995-2019 Hình 3: Tỷ giá hái đoái (VND/USD) giai đo¿n 1996-2000 Hình 4: Ngußn ván FDI (Tỷ USD) vào Viãt Nam giai đo¿n 1996-2000 Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 3 / 15 4 MĀC LĀC Contents DANH MĀC CHĀ VIÀT TÂT ............................................................................................ 2 DANH MĀC BÀNG ............................................................................................................ 3 DANH MĀC HÌNH ............................................................................................................. 3 PHÀN Mà ĐÀU .................................................................................................................. 6 1. Tính c¿p thiÁt căa đà tài ............................................................................................. 6 2. Māc đích và nhiãm vā nghiên cąu ............................................................................. 6 3. Đái t°ÿng nghiên cąu................................................................................................. 7 4. Ph¿m vi nghiên cąu .................................................................................................... 7 5. Câu hßi nghiên cąu .............................................................................. 23 Lớp : QH 2019E KTQT CLC 3 Hà Nái, 12/2021 Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 1 / 15 2 DANH MĀC CHĀ VIÀT TÀT STT Từ viÁt tÃt Nghĩa tiÁng anh Nghĩa tiÁng viãt 1 IMF International Monetary Fund Quỹ tiÃn tã quác tÁ 2 WB World Bank Ngân hàng ThÁ giới 3 OECD Organization for Economic Cooperation and Development Tá chąc hÿp tác kinh tÁ và phát trißn 4 OPEC Organization of Petroleum Exporting Countries Tá chąc các n°ớc xu¿t khẩu dÁu mß 5 GDP Gross Domestic Product Táng sÁn phẩm nái đßa 6 GNP Gross National Product Táng sÁn phẩm quác dân 7 FDI Foreign Direct Investment ĐÁu t° trực tiÁp n°ớc ngoài 8 AIIB Asian Infrastructure Investment Bank Ngân hàng ĐÁu t° C¢ sá h¿ tÁng Châu Á Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 2 / 15 3 DANH MĀC BÀNG BÁng 1: Tỷ giá hái đoái bình quân căa các quác gia nm 1996 và 1997 BÁng 2: Tình tr¿ng thua lß và phá sÁn hã tháng ngân hàng tài chính BÁng 3: Tng tr°áng kinh tÁ và tỷ lã th¿t nghiãp khi xÁy ra khăng hoÁng tài chính DANH MĀC HÌNH Hình 1: Kim ng¿ch xu¿t nhÁp khẩu (tỷ USD) căa Viãt Nam giai đo¿n 1996-2000 Hình 2: GDP bình quân đÁu ng°ßi và tỷ lã tng tr°áng GDP giai đo¿n 1995-2019 Hình 3: Tỷ giá hái đoái (VND/USD) giai đo¿n 1996-2000 Hình 4: Ngußn ván FDI (Tỷ USD) vào Viãt Nam giai đo¿n 1996-2000 Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 3 / 15 4 MĀC LĀC Contents DANH MĀC CHĀ VIÀT TÂT ............................................................................................ 2 DANH MĀC BÀNG ............................................................................................................ 3 DANH MĀC HÌNH ............................................................................................................. 3 PHÀN Mà ĐÀU .................................................................................................................. 6 1. Tính c¿p thiÁt căa đà tài ............................................................................................. 6 2. Māc đích và nhiãm vā nghiên cąu ............................................................................. 6 3. Đái t°ÿng nghiên cąu................................................................................................. 7 4. Ph¿m vi nghiên cąu .................................................................................................... 7 5. Câu hßi nghiên cąu .................................................................................................... 7 6. KÁt c¿u bài nghiên cąu ............................................................................................... 8 CH¯¡NG I: TàNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C ĄU ................................................. 9 CH¯¡NG II: C¡ Sà LÝ LUÀN V KHĂNG HOÀNG TÀI CHÍNH TIÂN Tâ ............ 11 1. C¢ sá lý luÁn và khăng hoÁng tài chính tiÃn tã ........................................................ 11 a. NhÁn d¿ng bÁn ch¿t khăng hoÁng tài chính tiÃn tã ............................................... 11 b. Mát sá d¿ng khăng hoÁng tài chính đặc thù ............................................................ 12 c. Các mô hình khăng hoÁng c¢ bÁn ........................................................................ 14 d. C¢ sá lý luÁn và khăng hoÁng tài chính Châu Á 1997 ......................................... 16 2. C¢ sá thực tián và khăng hoÁng tài chính Châu Á 1997 ......................................... 19 a. Bái cÁnh kinh tÁ các n°ớc tr°ớc khăng hoÁng ..................................................... 19 b. Khái quát và cuác khăng hoÁng tài chính Châu Á 1997 ...................................... 20 CH¯¡NG III: DIàN BIÀN, NGUYÊN NHÂN CĂA CUàC KHĂNG HOÀNG CHÂU Á NM 1997 VÀ HÀNH ĐàNG CĂA CÁC QUàC GIA .................................................. 20 1. Dián biÁn khăng hoÁng tài chính Châu Á 1997 ....................................................... 20 2. Nguyên nhân căa cuác khăng hoÁng Châu Á nm 1997 ......................................... 26 3. Hành đáng căa các chính phă nhằm khÃc phāc hÁu quÁ khăng hoÁng.................... 28 Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 4 / 15 5 a. Huy đáng ván hß trÿ trong và ngoài n°ớc ............................................................ 29 b. CÁi thiãn hã tháng tài chính quác gia ................................................................... 30 CH¯¡NG IV: ÀNH H¯àNG CĂA KHĂNG HOÀNG TÀI CHÍNH CHÂU Á NM 1997 ĐÀN VIâT NAM ...................................................................................................... 31 1. Và th°¢ng m¿i .......................................................................................................... 31 2. Và tỷ giá ................................................................................................................... 33 3. Và đÁu t° .................................................................................................................. 34 CH¯¡NG V: BÀI HàC KINH NGHIâM CHO VIâT NAM .......................................... 36 1. Bài hác ngn ngừa khăng hoÁng tài chính tiÃn tã .................................................... 36 a. Duy trì nÃn tÁng kinh tÁ vĩ mô vāng chÃc ............................................................ 36 b. ĐiÃu hành chính sách tiÃn tã và tỷ giá hái đoái mát cách linh ho¿t theo nguyên tÃc thß tr°ßng ................................................................................................................ 37 c. Chă đáng trong xây dựng và cÁi cách hã tháng tài chính quác gia ...................... 37 2. Bài hác xÿ lý khi nÃn kinh tÁ dián ra khăng hoÁng tài chính tiÃn tã ....................... 40 a. Tng c°ßng vai trò nhà n°ớc ................................................................................ 40 b. Xây dựng kÁ ho¿ch cÁi cách c¢ c¿u m¿nh m¿ ...................................................... 41 c. Tng c°ßng phái hÿp với các tá chąc tài chính và tá chąc quác tÁ trong viãc ngn ngừa và xÿ lý khăng hoÁng ......................................................................................... 41 KÀT LUÀN ........................................................................................................................ 42 TÀI LIâU THAM KHÀO .................................................................................................. 44 Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 5 / 15 6 PHÀN Mæ ĐÀU 1. Tính c¿p thiÁt căa đà tài Toàn cÁu hóa nÃn kinh tÁ căa các quác gia đang làm tng mąc đá phā thuác l¿n nhau giāa các quác gia. Bên c¿nh viãc mang l¿i c¢ hái lớn cho mßi quác gia, mßi ng°ßi dân, sự phát trißn căa hã tháng tài chính toàn cÁu cũng tiÃm ẩn nhāng nguy c¢ khăng hoÁng. Nhāng thay đái trên thß tr°ßng tài chính có thß d¿n đÁn nguy c¢ xÁy ra khăng hoÁng. Khi khăng hoÁng tài chính xÁy ra á mát quác gia thì không chỉ nÃn kinh tÁ căa quác gia đó bß Ánh h°áng mà cÁ nÃn kinh tÁ căa các quác gia có quan hã kinh tÁ cũng bß Ánh h°áng. Các nÃn kinh tÁ trên thÁ giới đã trÁi qua r¿t nhiÃu cuác khăng hoÁng tài chính trong quá khą, gây ra nhāng hÁu quÁ nghiêm tráng và kinh tÁ. Cuác khăng hoÁng tài chính châu Á ná ra vào cuái thÁ kỷ 20 đã gây ra mát cú sác nặng nà cho các quác gia bß Ánh h°áng trực tiÁp. Sự suy sāp kinh tÁ do khăng hoÁng gây ra đã Ánh h°áng đÁn các n°ớc trong khu vực bß Ánh h°áng. Các quác gia trên thÁ giới đã đà ra các biãn pháp nhằm ngn chặn cũng nh° h¿n chÁ Ánh h°áng dây chuyÃn căa các cuác khăng hoÁng đái với quác gia mình. Cuác khăng hoÁng tài chính tiÃn tã Châu Á đã kÁt thúc vào nm 1997, nh°ng nhāng Ánh h°áng và tác đáng căa nó v¿n còn tßn t¿i và Ánh h°áng đÁn hÁu hÁt các n°ớc trong khu vực. Viãt Nam cÁn ván vay đß phát trißn đ¿t n°ớc. Ngußn ván vay nÿ n°ớc ngoài có vai trò quan tráng trong viãc thúc đẩy đÁu t° và phát trißn nÃn kinh tÁ căa mßi quác gia. Tuy nhiên, ván vay n°ớc ngoài là con dao hai l°ỡi. NÁu không sÿ dāng đúng cách, chúng s¿ d¿n đÁn vỡ nÿ. Đã có nhiÃu nghiên cąu trong và ngoài n°ớc đi sâu vào nguyên nhân, dián biÁn, kÁt quÁ và bài hác căa cuác khăng hoÁng tài chính châu Á 1997. Nh°ng các nghiên cąu ch°a thực sự đ°a ra đ°ÿc các bài hác kinh nghiãm cho Viãt Nam, mà chỉ dừng l¿i á viãc khái quát các tác đáng liên quan đÁn mát lĩnh vực hoặc ngành hàng cā thß nào thôi. Nm 1997, các nÃn kinh tÁ Đông Á phÁi hąng chßu mát trong nhāng cuác khăng hoÁng tßi tã nh¿t trong lßch sÿ căa há, mà nguyên nhân là sự sāp đá căa đßng baht Thái Lan. Nghiên cąu này nhằm đi sâu phân tích cuác khăng hoÁng 1997 và đ°a ra mát sá bài hác kinh nghiãm cho Viãt Nam trong quá trình phát trißn kinh tÁ. 2. Māc đích và nhiám vā nghiên cąu • Māc đích nghiên cąu Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 6 / 15 7 Trên c¢ sá nhāng phân tích khái quát và nhāng v¿n đà lý luÁn chung và khăng hoÁng tài chính - tiÃn tã, sau đó đi sâu phân tích nguyên nhân, hÁu quÁ căa cuác khăng hoÁng tài chính Châu Á nm 1997. VÁn dāng nhāng bài hác kinh nghiãm từ các quác gia trong và sau khăng hoÁng đß từ đó rút ra bài hác cho Viãt Nam trong quá trình phát trißn, đặc biãt là quá trình tự do hóa tài chính và hái nhÁp kinh tÁ quác tÁ. • Nhiãm vā nghiên cąu - Khái quát và nhāng v¿n đà lý luÁn căa mát cuác khăng hoÁng tài chính nói chung và bái cÁnh, nguyên nhân, dián biÁn, hÁu quÁ căa cuác khăng hoÁng tài chính Châu Á nm 1997 nói riêng. - Phân tích các Ánh h°áng căa khăng hoÁng tài chính tiÃn tã đÁn với nÃn kinh tÁ Viãt Nam, từ đó rút ra bài hác kinh nghiãm tronng quá trình phát trißn. 3. Đái t°ÿng nghiên cąu Bài nghiên cąu tÁp trung nghiên cąu và các nguyên nhân, dián biÁn, hÁu quÁ căa cuác khăng hoÁng tài chính Châu Á và bài hác kinh nghiãm cho Viãt Nam. 4. Ph¿m vi nghiên cąu • Ph¿m vi nái dung D°ới góc đá bài nghiên cąu, nái dung căa bài liên quan đÁn cuác khăng hoÁng tài chính Châu Á tÁp trung vào 6 n°ớc: Thái Lan, Philippines, Hong Kong, Hàn Quác, Malaysia, Indonesia. Đây đÃu là nhāng quác gia á khu vực Châu Á, đã từng xÁy ra khăng hoÁng tài chính tiÃn tã trong giai đo¿n má cÿa, tự do hóa th°¢ng m¿i, tự do hóa tài chính và tự do hóa cán cân thanh toán quác tÁ, nh°ng l¿i có nhāng phÁn ąng chính sách và kÁt cāc khăng hoÁng khác nhau. Trên c¢ sá đó, bài nghiên cąu rút ra bài hác và viãc ngn ngừa và xÿ lý khăng hoÁng tài chính – tiÃn tã trong quá trình Viãt Nam má cÿa và hái nhÁp kinh tÁ quác tÁ. • Ph¿m vi thßi gian: 1997 - 2020 5. Câu hßi nghiên cąu - Nguyên nhân nào đ¿n dÁn khăng hoÁng tài chính tiÃn tã Châu Á 1997? - Các quác gia châu Á trong vòng xoáy căa cuác khăng hoÁng đã có nhāng chính sách và kÁt cāc khăng hoÁng nh° nào? - Nhāng bài hác kinh nghiãm nào đ°ÿc rút ra cho Viãt Nam trong v¿n đà quÁn lý và Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 7 / 15 8 sÿ dāng nÿ hiãu quÁ 6. KÁt c¿u bài nghiên cąu Bài nghiên cąu gßm 5 ch°¢ng Ch°¢ng 1: Táng quan tình hình nghiên cąu Ch°¢ng 2: C¢ sá lý luÁn và khăng hoÁng tài chính tiÃn tã Ch°¢ng 3: Dián biÁn, nguyên nhân căa cuác khăng hoÁng Châu Á nm 1997 và hành đáng căa các quác gia Ch°¢ng 4: Ành h°áng căa cuác khăng hoÁng tài chính châu Á nm 1997 đÁn Viãt Nam Ch°¢ng 5: Bài hác kinh nghiãm cho Viãt Nam Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 8 / 15 9 CH¯¡NG I: TàNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C ĄU Tác giÁ TrÁn Bá Khoa với bài viÁt <Đông Á m°ßi nm sau cuác khăng hoÁng tài chính= đng trên T¿p chí Cáng SÁn sá 782 ra ngày 12 nm 2007 đã cho th¿y Đông Á sau 10 nm căa cuác khăng hoÁng dÁn phāc hßi và đang l¿y l¿i vß trí trên tr°ßng quác tÁ, mặc dù v¿n còn phÁi đái mặt với nhiÃu thách thąc á phía tr°ớc. Tuy nhiên, khu vực v¿n còn nhiÃu thách thąc á phía tr°ớc. Cuác khăng hoÁng tài chính nm 1997 đã d¿n đÁn viãc nhiÃu quác gia phÁi tái c¢ c¿u, tiÁn hành cÁi cách và tng c°ßng hÿp tác và hái nhÁp khu vực. Các n°ớc Đông Á nói riêng và châu Á nói chung cũng đang phÁi đái mặt với nhiÃu thách thąc mà há không phÁi là duy nh¿t phÁi đái mặt nh° chênh lãch thu nhÁp ngày càng tng, áp lực đô thß hóa nhanh, răi ro và dòng ván th¿t th°ßng. tín dāng và tiÃn tã. Tác giÁ Vũ Minh Long (2012) với bài nghiên cąu < Khăng hoÁng nÿ công t¿i mát sá nÃn kinh tÁ trên thÁ giới - Nguyán nhân, dián biÁn, hÁu quÁ, biãn pháp khÃc phāc và nhāng hàm ý chính sách cho Viãt Nam= bài nghiên cąu nêu ra nguyên nhân, dián biÁn, hÁu quÁ và biãn pháp khÃc phāc căa mát sá cuác khăng hoÁng lớn trên thÁ giới nh° cuác khăng hoÁng nÿ Mỹ Latinh 1980, khăng hoÁng tài chính Châu Á 1997 và khăng hoÁng nÿ công Hy L¿p. Tác giÁ cho rằng tình tr¿ng nÿ công á NhÁt BÁn, Hoa Kỳ và Viãt Nam s¿ có nhāng tác đáng tiêu cực đÁn Viãt Nam. Tác giÁ đà xu¿t mát sá hàm ý chính sách đái với Viãt Nam, bao gßm: QuÁn lý nÿ công triãt đß và minh b¿ch; Phát trißn thß tr°ßng nÿ trong n°ớc; CÃt giÁm chi tiêu công; Nâng cao hiãu quÁ đÁu t° công. Theo Thành An (2015) với bài viÁt " Khăng hoÁng thß tr°ßng tài chính Châu Á: Bài hác từ quá khą= đng trên T¿p chí tài chính sá ra ngày 31/8/2015, bài viÁt đã cho th¿y nhāng dián biÁn x¿u căa thß tr°ßng chąng khoán thÁ giới nhāng ngày qua đã nh° gÿi l¿i cuác khăng hoÁng tiÃn tã châu Á nm 1997. ThÁ giới đã hác đ°ÿc từ nhāng sai lÁm trong quá khą và giúp tránh nhāng sai lÁm trong t°¢ng lai bằng cách sÿ dāng các công cā quy đßnh ván theo cách lÁp pháp, gáp nhiÃu lo¿i nÿ n°ớc ngoài vào mát rá thay vì ghi nÿ n°ớc ngoài. tiÃn tã căa mát quác gia. Theo tác giÁ Nguyán Anh Tu¿n (2012) với bài viÁt < Và cuác khăng hoÁng tiÃn tã á Đông Nam Á= trên t¿p chí nghiên cąu Quác tÁ nm 1997 căa Hác viãn Ngo¿i giao Viãt Nam, sá 20, bài viÁt đã cho th¿y cuác khăng hoÁng tiÃn tã Đông Nam Á bÃt ngußn từ Thái Lan đã có tác đáng đÁn toàn bá khu vực Đông Nam Á nói riêng và toàn Châu Á nói chung, nh°ng nó chỉ gây ra b¿t án tài chính á nhāng n¢i có bÁng cân đái kÁ toán nghiêm tráng. Mát vai trò quan tráng trong nÃn kinh tÁ và các nhà lãnh đ¿o tß ra bình tĩnh trong cuác Downloaded by Quang Quang (khoa31141020806@gmail.com) lOMoARcPSD|15978022 9 / 15 10 khăng hoÁng. Tuy nhiên, cuác khăng hoÁng tiÃn tã, mát mặt, đã t¿o c¢ hái cho các n°ớc Đông Nam Á sÿa chāa nÃn kinh tÁ căa há. CÁi cách có thß d¿n đÁn th¿t nghiãp, l¿m phát và đßi sáng ng°ßi dân khó khn h¢n trong ngÃn h¿n. Nh°ng và lâu dài, nó s¿ mang l¿i sự phát trißn án đßnh và thßnh v°ÿng cho các n°ớc Đông Nam Á. Theo T¿ Đąc Thanh, (2013) với bài viÁt: