Luận văn Quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU HÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG LUẬN VĂN THẠC S

Ĩ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU HÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG

VƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.VÕ KIM SƠN LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân được xuất phát từ yêu cầu trong quá trình nghiên cứu thực tế. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận văn được thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực chưa từng được ai công bố trước đây. Hà Nội, ngày 24 tháng 5 năm 2017 Tác giả Nguyễn Thị Thu Hà LỜI CẢM ƠN Được sự phân công của Học viện Hành chính Quốc Gia, và sự đồng ý của thày giáo hướng dẫn PGS.TS.Võ Kim Sơn; Tôi đã thực hiện đề tài: “Quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương”. Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn các thày cô giáo giảng dạy trong suốt quá trình học tập và rèn luyện tại Học viện Hành chính Quốc Gia. Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS Võ Kim Sơn đã hướng dẫn tận tình, chu đáo để tôi thực hiện bản luận văn này. Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất. Song do buổi đầu mới làm quen với công tác nghiên cứu khoa học, do hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm nên bản luận văn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận được sự góp ý của quý thầy, cô giáo và các bạn học viên để bản luận văn này được hoàn chỉnh hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn. Tác giả Nguyễn Thị Thu Hà DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT NSNN Ngân sách Nhà nước NS Ngân sách NCKH Nghiên cứu khoa học tài sản cố định Tài sản cố định KHTC Kế hoạch tài chính CSVC Cơ sở vật chất ĐHCL Đại học công lập KBNN Kho bạc Nhà nước UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân NN Nhà nước MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ MỞ ĐẦU.1 1. Tính cấp thiết của đề tài 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.2 5. Phương pháp nghiên cứu:. 3 6. Ý nghĩa khoa học của đề tài3 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP VIỆT NAM. 5 1.1. Tổng quan về quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu.5 1.1.1. Khái niệm và phân loại đơn vị sự nghiệp có thu 5 1.1.2. Khái niệm quản lý tài chính, yêu cầu và nguyên tắc quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu 7 1.1.3. Nội dung công tác quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp có thu10 1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu13 1.2. Quản lý tài chính các trường đại học công lập Việt Nam 16 1.2.1. Các đặc điểm về trường đại học công lập Việt Nam 16 1.2.2. Nguyên tắc quản lý tài chính các trường đại học công lập Việt Nam. 17 1.2.3. Nội dung quản lý tài chính các trường đại học công lập Việt Nam19 1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý tài chính của trường đại học công lập Việt Nam 30 1.2.5.Công tác quản lý tài chính đối với các trường đại học công lập địa phương 33 1.3. Kinh nghiệm quản lý tài chính của một số trường đại học công lập ở Việt Nam và bài học cho Đại học Hùng Vương. 34 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính của một số trường đại học công lập ở Việt Nam 34 1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Đại học Hùng Vương.36 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1. 37 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG. 38 ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG38 2.1. Giới thiệu chung về Trường Đại học Hùng Vương. 38 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Trường Đại học Hùng Vương38 2.1.1.1. Tên và địa chỉ. 38 2.1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển.38 2.1.1.3. Chức năng, nhiệm vụ. 38 2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy Trường Đại học Hùng Vương.39 2.1.3. Đội ngũ cán bộ của Trường Đại học Hùng Vương.44 2.1.4. Ngành nghề và quy mô đào tạo Trường Đại học Hùng Vương 44 2.2. Thực trạng quản lý tài chính tại trường Đại học Hùng Vương49 2.2.1. Xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ, trích lập và sử dụng các quỹ 49 2.2.2. Công tác lập dự toán. 52 2.2.3. Thực trạng quản lý thu58 2.2.4. Thực trạng quản lý chi 70 2.2.5. Quyết toán thu chi.84 2.2.6. Công tác thanh tra, kiểm tra tài chính. 84 2.3. Đánh giá những kết quả đạt được và hạn chế trong công tác quản lý tài chính tại trường Đại học Hùng Vương. 85 2.3.1.Những kết quả đạt được. 85 2.3.2. Hạn chế. 87 2.3.2.1. Hạn chế chủ quan. 87 2.3.3. Nguyên nhân. 90 2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan. 90 Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG.93 3.1. Định hướng phát triển trường Đại học Hùng Vương đến năm 2020. 93 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương.94 3.2.1. Một số giải pháp chung cho trường Đại học Hùng Vương.94 3.2.2. Giải pháp khai thác nguồn thu của Trường Đại học Hùng Vương. 97 3.2.3. Giải pháp quản lý chi tiêu của Trường Đại học Hùng Vương100 3.2.4. Hoàn thiện công tác lập dự toán, chấp hành dự toán, lập báo cáo quyết toán 105 3.2.5. Nâng cao năng lực và vai trò của công tác tài chính kế toán106 3.3. Một số kiến nghị 110 3.3.1. Đối với Nhà nước. 111 3.3.2. Đối với các cơ quan chức năng.113 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3. 115 Kết luận.116 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Ngành nghề đào tạo cho đến nay 44 Bảng 2.2. Quy mô đào tạo đại học qua các năm 46 Bảng 2.3. Dự toán thu chi ngân sách năm 2014- 2016( đvt: nghìn đồng) 56 Bảng 2.4. Nguồn tài chính của trường năm 2014-2016 58 Bảng 2.5. Tỷ lệ tăng giảm nguồn tài chính qua các năm 60 Bảng 2.6. Tình hình ngân sách nhà nước cấp qua các năm 62 Bảng 2.7. Ngân sách nhà nước cấp giai đoạn 2014-2016 63 Bảng 2.8. Tình hình phí, lệ phí được giữ lại qua các năm 66 Bảng 2.10. Tình hình thu dịch vụ, thu khác qua 3 năm 68 Bảng 2.11: Nội dung và tỷ trọng các khoản chi từ tổng nguồn kinh phí 70 Bảng 2.12. Nội dung và tỷ trọng chi nhóm 1 73 Bảng 2.13. Nội dung và tỷ trọng nhóm 2 77 Bảng 2.14. Nội dung và tỷ trọng nhóm 3 79 Bảng 2.15. Nội dung và tỷ trọng nhóm 4 81 DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Sơ đồ 1. Cơ cấu tổ chức của Trường Đại học Hùng Vương 40 Sơ đồ 2. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán 42 Hình 2.1: Biểu diễn nguồn tài chính của trường từ năm 2014-2016 58 Hình 2.2: Nội dung và tỷ trọng các khoản chi từ tổng nguồn kinh phí 71 Hình 2.3: Số lượng từng khoản chi trong nhóm 73 Hình 2.4: Tỷ trọng từng khoản chi trong nhóm 1 74 Hình 2.5. Tỷ trọng các nội dung chi trong nhóm 2 qua các năm 78 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, thì quản lý hiệu quả nguồn tài chính trở thành một nhiệm vụ trọng tâm và rất cần thiết, ảnh hưởng mạnh đến sự phát triển cả về quy mô lẫn chất lượng cung ứng dịch vụ của đơn vị. Cho nên lĩnh vực sự nghiệp giáo dục cũng giống như những lĩnh vực sự nghiệp khác, muốn phát triển cần có nguồn lực tài chính đủ mạnh và được quản lý một cách hiệu quả. Quản lý tài chính là một bộ phận không thể tách rời với sự tồn tại và phát triển của một trường đại học công lập và cũng là một trong những yếu tố tác động tới chất lượng giáo dục đại học. Trường Đại học Hùng Vương là một trường đại học công lập thuộc hệ thống giáo dục đại học của cả nước trong những năm qua cũng đã góp phần cung cấp nguồn nhân lực có chuyên môn, kỹ thuật cho xã hội. Tuy nhiên, những năm gần đây với sự phát triển của nền kinh tế tri thức và chủ trương xã hội hóa giáo dục; giáo dục đại học ở Việt Nam đã ra đời nhiều mô hình các trường đại như đại học dân lập, đại học mở, đại học nước ngoài, các chương trình liên kết với nước ngoài…Điều này, đã đặt Trường Đại học Hùng Vương vào thế cạnh tranh trong việc cung cấp dịch vụ giáo dục đại học với các đại học trong nước và nước ngoài. Thực hiện theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP của Chính phủ ngày 24 tháng 04 năm 2006 quy định về quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập, trường Đại học Hùng Vương đã rất tích cực cải cách và đổi mới cơ chế quản lý tài chính nói chung và công tác kế toán nói riêng, đã chủ động khai thác tối đa các nguồn thu, nâng cao hiệu quả các khoản chi phí, tích cực cân đối thu chi đảm bảo tự chủ về tài chính phục vụ tốt sự nghiệp giáo dục đào tạo. Tuy nhiên, nguồn lực tài chính chưa đủ mạnh, vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế và cần phải phát huy để thực hiện nhiệm vụ phát triển nhà trường. Với những lý luận và thực tiễn nêu trên đây, tôi đã nghiên cứu và lựa chọn đề tài "Quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương" với mong muốn đưa ra cái nhìn tổng quan về tình hình tài chính, đồng thời chỉ ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân hạn chế trong công tác quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương. Từ đó, đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính của Trường Đại học Hùng Vương trong thời gian tới. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Bản thân đã tìm hiểu một số công trình khoa học như: - Đề tài " Quản lý tài chính tại Trường Cao đẳng lương thực thực phẩm Đà Nẵng" - Tác giả Nguyễn Kim Anh. - Đề tài “Hoàn thiện Quản lý tài chính tại các trường đại học công lập tự chủ tài chính tại Thành phố Hồ Chí Minh”- Tác giả Nguyễn Tấn Lượng - Đề tài “Quản lý tài chính ở Đại học Đà Nẵng”- Tác giả Đỗ Văn Nhân - Đề tài “Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính tại trường Đại học Công đoàn” Các công trình khoa học nêu trên đã đề cập đến một số khía cạnh về quản lý tài chính nhưng chưa có đề tài nào nghiên cứu về quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương. Như vậy có thể nói đây là công trình độc lập của tác giả và không có tính trùng lặp. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài - Mục đích: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính đối với các trường đại học công lập ở Việt Nam; thực trạng quản lý tài chính tại Đại học Hùng Vương, đề tài đưa ra các giải pháp hoàn thiện và nâng cao công tác quản lý tài chính ở Đại học Hùng Vương, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường. - Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài: + Hệ thống một cách chọn lọc những vấn đề cơ bản về quản lý tài chính đối với đại học công lập (ĐHCL) Việt Nam. + Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương từ năm 2014 đến năm 2016. + Đề xuất những giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. - Đối tượng được nghiên cứu + Về lý thuyết: Quản lý tài chính đại học công lập Việt Nam; + Về thực tiễn: Quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương. - Phạm vi nghiên cứu + Quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ (quản lý thu, quản lý chi, trích lập và sử dụng các quỹ…) tại Đại học Hùng Vương. + Thời gian nghiên cứu từ năm 2012 đến năm 2014 và định hướng đến năm 2020. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp luận nghiên cứu: Dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử Mác - Lênin + Phương pháp duy vật biện chứng: Xem xét đối tượng nghiên cứu trong sự vận động và phát triển không ngừng, từ đó phát hiện ra những vấn đề mang tính quy luật phục vụ cho mục tiêu nghiên cứu của đề tài. + Phương pháp duy vật lịch sử: Nghiên cứu các sự kiện về đối tượng nghiên cứu trong những bối cảnh và điều kiện kinh tế - xã hội nhất định giúp ta xem xét và phân tích vấn đề trong mối quan hệ với thời gian, không gian một cách có hệ thống, từ đó tìm ra nguyên nhân và hướng giải quyết. - Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong đề tài là phương pháp mô tả, thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp…thông qua việc thu thập và xử lý số liệu thống kê về tình hình tài chính của Trường Đại học Hùng Vương và kết hợp với nghiên cứu thực tiễn, kiến thức tổng hợp các môn học thuộc chuyên ngành kinh tế để thực hiện nhiệm vụ của đề tài. 6. Ý nghĩa khoa học của đề tài. - Hệ thống hóa cơ sở lý luận quản lý tài chính đối với đại học công lập Việt Nam. - Phân tích và làm rõ nội dung, nguyên tắc, yêu cầu và các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính trong giáo dục đại học ở Việt Nam. - Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương những năm gần đây và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương trong thời gian tới. 7. Bố cục của luận văn. - Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, kết luận thì bao gồm 03 chương với các nội dung cụ thể như sau: Chương 1: Những vấn đề cơ bản về quản lý tài chính tại các trường đại học công lập Việt Nam. Chương 2: Thực trạng quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương. Chương 3: Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại Trường Đại học Hùng Vương. Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG LẬP VIỆT NAM. 1.1. Tổng quan về quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp có thu 1.1.1. Khái niệm và phân loại đơn vị sự nghiệp có thu 1.1.1.1. Khái niệm đơn vị sự nghiệp có thu Đơn vị sự nghiệp là những tổ chức được thành lập để thực hiện các hoạt động sự nghiệp, không nằm trong những ngành sản xuất ra của cải vật chất những hoạt động này nhằm duy trì và đảm bảo sự hoạt động bình thường của xã hội, mang tính chất phục vụ là chủ yếu, không vì mục tiêu lợi nhuận. Đơn vị sự nghiệp có thu là những đơn vị sự nghiệp do Nhà nước thành lập trong quá trình hoạt động đã được Ngân sách Nhà nước(NSNN) cấp hoặc hỗ trợ kinh phí để thực hiện chức năng nhiệm vụ được giao, nhưng vẫn có tổ chức sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhằm tận dụng (CSVC) trang thiết bị kỹ thuật hiện có để tạo thêm thu nhập, hỗ trợ đời sống cán bộ công chức viên chức và bổ sung kinh phí hoạt động thường xuyên. 1.1.1.2. Phân loại đơn vị sự nghiệp có thu Dựa vào những căn cứ khác nhau đơn vị sự nghiệp có thu được phân ra thành nhiều loại khác nhau. Theo nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25-04-2006 của Chính phủ quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập, căn cứ vào nguồn thu sự nghiệp, đơn vị sự nghiệp được phân loại để thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính như sau: + Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo chi phí hoạt động) . + Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động thường xuyên, phần còn lại được ngân sách nhà nước cấp (gọi tắt là đơn vị sựnghiệp tự đảm bảo một phần chi phí hoạt động). + Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp, đơn vị sự nghiệp không có nguồn thu, kinh phí hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ do NSNN bảo đảm toàn .