Sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu cải tiến kỹ thuật dạy học và kiểm tra đánh giá nhằm khai thác tối ưu tính tích cực h

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT VÀ THCS NGHI SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGHI£N CøU C¶I TIÕN Kü THUËT DẠY HỌC Vµ KIÓM TRA §¸NH GI¸ NHẰM KHAI TH¸C T�

�I ¦U TÍNH TÍCH CỰC HỌAT §éNG CỦA HỌC SINH TRONG TIÕT L£N LíP §ÞA LÝ Ở TRƯỜNG THCS VÀ THPT NGHI SƠN Người thực hiện: Lê Văn Phương Chức vụ: Giáo viên SKKN t

huộc môn Địa lí THANH HÓA NĂM 2017 1 SangKienKinhNghiem.net Môc lôc Môc A.Më ®Çu LÝ do chän ®Ò tµi Môc ®Ých nghiªn cøu §èi t­îng nghiªn cøu Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu trang 3 3 4 5 6 B.Néi dung 6 C¬ së lÝ luËn cña SKKN 6 Thùc tr¹ng cña d¹y häc, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc 7 §Þa lÝ ë tr­êng THCS vµ THPT Nghi S¬n C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn 7 Bµi thùc nghiÖm sè 1 8 Bµi thùc nghiÖm sè 2 12 HiÖu qu¶ ®èi víi ho¹t ®éng gi¸o dôc ®ång nghiÖp vµ nhµ 16 tr­êng C.KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 17 KÕt luËn vµ bµi häc kinh nghiÖm 17 KiÕn nghÞ 18 Phô lôc 20 2 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com NGHI£N Cøu c¶i tiÕn kü thuËt d¹y häc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nh»m khai th¸c tèi ­u tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña häc sinh trong tiÕt lªn líp ®Þa lÝ ë tr­êng trung häc c¬ së vµ trung häc phæ th«ng nghi s¬n A.më ®Çu i.LÝ do chän ®Ò tµi 1.§æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc lµ yªu cÇu cÊp thiÕt cña c¸c nhµ tr­êng THPT hiÖn nay Nh÷ng n¨m gÇn ®©y do yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi, l­îng tri thøc khoa häc ®­a vµo ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng ngµy cµng lín vµ phøc t¹p ®ßi hái sù nghiÖp ph¸t triÓn gi¸o dôc-®µo t¹o ë c¸c nhµ tr­êng THPT cÇn cã sù ®æi míi kh«ng ngõng vÒ ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc. Trong ®ã viÖc ®æi míi kiÓm tra, ®¸nh gi¸ d¹y häc còng lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt NhiÒu chuyªn ®Ò vÒ ®æi míi ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ theo chuÈn kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ®· ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch kh¸ th­êng xuyªn hµng n¨m, nh»m kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ cña d¹y häc NhiÖm vô quan träng cña c¸c nhµ tr­êng vµ cña c¸c nhµ gi¸o hiÖn nay lµ kh«ng ngõng ®æi míi ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi nãi chung vµ sù nghiÖp gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ nãi riªng. Tr­íc t×nh h×nh ®ã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc gi¸o dôc ®­îc thùc hiÖn, cïng víi viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p kÜ thuËt d¹y häc, trang thiÕt bÞ d¹y häc còng kh«ng ngõng ®­îc ®æi míi vµ trang bÞ mét c¸ch kÞp thêi nh»m kh«ng ngõng ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n cho viÖc truyÒn thô vµ tiÕp thu kiÕn thøc cËp nhËt th«ng tin tri thøc cho häc sinh vµ cung cÊp cho häc sinh l­îng th«ng tin tri thøc cËp nhËt vµ chÝnh x¸c nhÊt, tiÖn lîi nhÊt. Trong ®ã viÖc ®æi míi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc §Þa lÝ ë nhµ tr­êng phæ th«ng còng ®· ®­îc quan t©m mét c¸ch tÝch cùc 2.§æi míi ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc §Þa lÝ theo xu thÕ ®æi míi vµ héi nhËp hiÖn nay Trong xu thÕ chung ®ã m«n §Þa lÝ còng ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ vÒ: néi dung ch­¬ng trinh s¸ch gi¸o khoa, chuÈn kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng, ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt d¹y häc §Þa lÝ trong nhµ tr­êng THPT vµ kh«ng ngõng cËp nhËt th«ng tin tri thøc §Þa lÝ cho häc sinh, trong xu thÕ míi l­îng th«ng tin tri thøc ngµy cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p viÖc n¾m v÷ng kiÔn thøc ®Þa lÝ ë nhµ tr­êng ngµy cµng khã kh¨n vµ phøc t¹p h¬n, v× vËy ®æi míi ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt d¹y häc §Þa lÝ ë nhµ tr­êng THPT nãi chung vµ ®æi míi ph­¬ng ph¸p vµ kÜ thuËt kiÓm tra, ®¸nh gi¸ trong d¹y häc §Þa lÝ nãi riªng lµ vÊn ®Ò quan träng vµ cÇn thiÕt Cïng víi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ §Þa lÝ theo ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt truyÒn thèng cã hiÖu qu¶, viÖc vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p kü thuËt míi trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ còng ®· ®­îc ®Ò cËp mét c¸ch tÝch cùc, song trong thùc tÕ v× nhiÒu lÝ do kh¸c nhau c¸c kü thuËt kiÓm tra, ®¸nh gi¸ míi ®­¬c ¸p dông vµo gi¶ng d¹y ch­a nhiÒu, mét sè kü thuËt míi ch­a ®­îc ®­îc vµo thùc tÕ gi¶ng d¹y N¨m 2016 Bé gi¸o dôc ®· ban hµnh tµi liÖu “TËp huÊn c¸n bé qu¶n lÝ vµ gi¸o viªn THPT vÒ kÜ thuËt x©y dùng ma trËn vµ biªn so¹n c©u hái kiÓm tra ®¸nh 3 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com gi¸- m«n §Þa lÝ” Tµi liÖu nµy ®· h­íng dÉn chi tiÕt c¸ch thøc x©y dùng ma trËn vµ biªn so¹n c©u hái, c¸ch thøc tæ chøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong d¹y häc §Þa lÝ, nh­ng khi ¸p dông réng r·i h¬n ë nhiÒu phÇn häc vµ ë nhiÒu néi dung kh¸c cña ch­¬ng tr×nh,víi nhiÒu líp häc sinh kh¸c nhau t«i nhËn ra r»ng nÕu dông m¸y mãc vµ thuÇn tuý theo h­íng dÉn th× hiÖu qu¶ sÏ h¹n chÕ rÊt nhiÒu, sau mét vµi lÇn lµm viÖc víi häc sinh theo nhãm vµ tËp thÓ b»ng viÖc quan s¸t vµ ®¸nh gi¸ ®èi t­îng häc sinh trªn líp vµ trªn bµi lµm thÊy häc sinh cã nhiÒu lóng tóng vµ b¾t ®Çu cã biÓu hiÖn sao nh·ng, giê häc hiÖu qu¶ thÊp II.Môc ®Ých cña vÊn ®Ò nghiªn cøu 1.§æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn n¨ng lùc häc sinh trong d¹y häc §Þa lÝ §Þa lÝ häc, lµ bé m«n khoa häc ®Æc thï g¾n liÒn víi t­ duy l·nh thæ, ®ång thêi còng lµ nguån tri thøc ®a d¹ng vÒ tù nhiªn, x· héi kinh tÕ, hÖ thèng tri thøc ®Þa lÝ ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kÜ thuËt, sù biÕn ®æi cña m«i tr­êng tù nhiªn, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña kinh tÕ x· héi, néi dung ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa §Þa lÝ trong nhµ tr­êng còng trë nªn ®a dang phøc t¹p h¬n ®Ó ph¶n ¸nh kÞp nh÷ng biÕn ®éng cña tù nhiªn kinh tÕ x· héi. Néi dung ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa ®Þa lÝ kh«ng chØ thuÇn tóy lµ kªnh ch÷ mµ cßn bao gåm nhiÒu kªnh th«ng tin kh¸c nhau nh­ b¶n ®å, biÓu ®å, b¶ng sè liÖu thèng kª, tranh ¶nh, m« h×nh, s¬ ®å v× vËy viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn thøc cña häc sinh còng cÇn ph¶i ®æi míi theo h­íng linh ho¹t vµ ®a d¹ng. Trong thùc tÕ d¹y häc §Þa lÝ viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ cßn kh¸ ®¬n ®iÖu vµ thuÇn nhÊt b»ng viÖc lµm bµi vµ chÊm bµi cho häc sinh ®Ó ®¶m b¶o ®ñ c¬ sè ®iÓm theo quy ®Þnh, thiÕu tÝnh linh ho¹t vµ ®a d¹ng v× vËy khã ph¸t hiÖn n¨ng lùc cña häc sinh. §æi míi d¹y häc kiÓm tra ®¸nh gi¸ nh»m, ®¶m b¶o thùc chÊt, kh¸ch quan, trung thùc, c«ng b»ng, ®¸nh gi¸ ®óng n¨ng lùc vµ sù tiÕn bé cña häc sinh. Chó träng ®¸nh gi¸ th­êng xuyªn ®èi víi tÊt c¶ häc sinh: ®¸nh gi¸ qua c¸c ho¹t ®éng trªn líp; ®¸nh gi¸ qua hå s¬ häc tËp, vë häc tËp; ®¸nh gi¸ qua viÖc häc sinh b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hiÖn mét dù ¸n häc tËp, nghiªn cøu khoa häc kÜ thuËt, b¸o c¸o kÕt qu¶ thùc hµnh, thÝ nghiÖm; ®¸nh gi¸ qua bµi thuyÕt tr×nh (bµi viÕt, bµi tr×nh chiÕu, video clip,…) vÒ kÕt qu¶ thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp. Cã thÓ sö dông c¸c h×nh thøc trªn thay cho bµi kiÓm tra hiÖn hµnh 2.Nghiªn cøu ®æi míi mét vµi thao t¸c nhá vÒ kÜ thuËt d¹y häc, kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong tiÕt lªn líp nh»m ®em l¹i kÕt qu¶ lín trong d¹y häc §Þa lÝ -D¹y häc kiÓm tra ®¸nh gi¸ th­êng ®­îc tiÕn hµnh theo ba b­íc +B­íc 1: ChuÈn bÞ kiÓm tra, GV x¸c ®Þnh h×nh thøc kiÓm tra, néi dung kiÓm tra, ®Æt c©u hái hoÆc giao nhiÖm vô cho häc sinh cÇn kiÓm tra +B­íc 2: TiÕn hµnh kiÓm tra theo h×nh thøc vµ néi dung ®· chuÈn bÞ +B­íc 3: §¸nh gi¸ b»ng cho ®iÓm theo thang ®iÓm quy ®Þnh, cã nhËn xÐt, söa ch÷a, ghi kÕt qu¶ vµ c«ng bè kÕt qu¶ -H×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ +KiÓm tra th­êng xuyªn, kiÓm tra th­êng xuyªn ®­îc tiÕn hµnh trong suèt qu¸ tr×nh d¹y häc, viÖc kiÓm tra th­êng xuyªn cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh b»ng viÖc kiÓm tra viÖc häc bµi ë nhµ cña häc sinh th«ng qua viÖc lµm bµi tËp, còng cã thÓ ®­îc 4 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com kiÓm tra vë ghi chÐp bµi häc cña häc sinh, hoÆc kiÓm tra kÜ n¨ng thùc hµnh, kÜ n¨ng vËn dông kiÕn thøc bµi häc gi¶i thÝch c¸c hiÖn t­îng ®Þa lÝ diÔn ra trong thùc tÕ. ViÖc kiÓm tra th­êng xuyªn gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc rÌn luyÖn kÜ n¨ng ®Þa lÝ, ®ång thêi kh«ng ngõng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh +KiÓm tra ®Þnh k×, lµ h×nh thøc kiÓm tra b¾t buéc theo ph©n phèi ch­¬ng tr×nh gåm kiÓm tra 1 tiÕt vµ kiÓm tra häc k×, viÖc kiÓm tra ®Þnh k× ®­îc tiÕn hµnh theo kÕ ho¹ch, cã sù chuÈn bÞ nh­ «n tËp, lËp ma trËn, ra ®Ò vµ x©y dùng ®¸p ¸n. §Ò kiÓm tra bao gåm c¸c c©u hái, bµi tËp (tù luËn hoÆc tr¾c nghiÖm) theo 4 møc ®é yªu cÇu: *NhËn biÕt: yªu cÇu häc sinh ph¶i nh¾c l¹i hoÆc m« t¶ ®óng kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®· häc; *Th«ng hiÓu: yªu cÇu häc sinh ph¶i diÔn ®¹t ®óng kiÕn thøc hoÆc m« t¶ ®óng kÜ n¨ng ®· häc b»ng ng«n ng÷ theo c¸ch riªng m×nh, cã thÓ thªm c¸c ho¹t ®éng ph©n tÝch, gi¶i thÝch so s¸nh, ¸p dông trùc tiÕp kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®· biÕt ®Ó gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng, vÊn ®Ò häc tËp; *VËn dông: yªu cÇu häc sinh ph¶i kÕt nèi vµ s¾p xÕp l¹i c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®· häc ®Ó gi¶i quyÕt thµnh c«ng t×nh huèng, vÊn ®Ò t­¬ng tù t×nh huèng vÊn ®Ò ®· häc *VËn dông cao: yªu cÇu häc sinh vËn dông ®­îc c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng gi¶i quyÕt, vÊn ®Ò míi, kh«ng gièng víi nh÷ng t×nh huèng vÊn ®Ò ®· ®­îc h­íng dÉn, ®­a ra nh÷ng ph¶n håi hîp lÝ tr­íc mét t×nh huèng vÊn ®Ò míi trong häc tËp hoÆc trong cuéc sèng Trong s¸ch gi¸o viªn vµ trong c¸c tµi liÖu h­íng dÉn d¹y häc §Þa lÝ ®Òu ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò sö dông thiÕt bÞ d¹y häc trong ®ã B¶n ®å-Atl¸t §Þa lÝ lµ thiÕt bÞ ®ùoc dïng nhiÒu nhÊt ë hÇu hÕt c¸c bµi häc, ®iÒu ®ã cho thÊy sö dông B¶n ®å-Atl¸t ®Þa lÝ trë thµnh vÊn ®Ò ®­îc quan t©m hµng ®Çu trong ®æi míi ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt d¹y häc §Þa lÝ,vËn dông ngay thiÕt bÞ d¹y häc ®Æc thï ®Ó kiÓm tra kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cña häc sinh còng mang l¹i hiÖu qu¶ tÝch cùc 3.KÕt qu¶: §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc kiÓm tra ®¸nh gi¸ theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn n¨ng lùc häc sinh lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt trong nhµ tr­êng hiÖn nay nh»m kh«ng ngõng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña häc sinh, song thùc tÕ viÖc ®æi míi ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång bé vµ cã hiÖu qu¶ kÕt qu¶ lµ tØ lÖ häc sinh ®¹t kÕt qu¶ häc tËp cao ch­a nhiÒu. Víi mong muèn ph¸t huy tèi ­u tÝnh tÝch cùc cña häc sinh trong häc tËp ®Þa lÝ t«i m¹nh d¹n thùc hiÖn ®Ò tµi “Nghiªn cøu c¶i tiÕn kü thuËt d¹y häc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nh»m khai th¸c tèi ­u tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng cña häc sinh trong tiÕt lªn líp ®Þa lÝ ë tr­êng trung häc c¬ së vµ trung häc phæ th«ng Nghi S¬n",t¹m gäi kÜ thuËt míi nµy lµ “KÜ thuËt tr¶ c«ng nhanh” III.§èi t­îng nghiªn cøu 1.Häc sinh c¸c líp khèi 10 tr­êng THCS vµ THPT Nghi S¬n T«i nghiªn cøu thùc nghiÖm vµ ®èi chøng ë 2 líp khèi 10 cña tr­êng gåm c¸c líp 10A1 vµ 10A2 víi ®Æc ®iÓm lµ häc sinh ngoan ch¨m häc cã ®éng c¬ häc tËp ®óng kiÓm tra ®Çu n¨m vµ ®iÓm ®Çu vµo t­¬ng ®­¬ng. §Æc ®iÓm cña häc sinh 5 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)