Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả giờ chơi hoạt động ở các góc cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi

1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài: Giáo dục Mầm Non là khâu đầu tiên trong hệ thống Giáo dục Quốc dân, là chiếc nôi thuận lợi nhất, tạo tiền đề cho s�

�� hình thành và phát triển nhân cách con người. Trẻ em ở lứa tuổi mầm non khi đến trường được tham gia vào rất nhiều các hoạt động như ăn, ngủ, vận đ�

��ng, vui chơi, học tập trong đó vui chơi được xem như là hoạt động chủ đạo của trẻ ở lứa tuổi mầm non. Sở dĩ nó là hoạt động chủ đạo vì việc học của trẻ mẫu giáo là thông qua hoạt động bắt chước và quan sát người khác, biến các hành vi quan sát được thành của mình và tái tạo lại các hành vi đó. Trò chơi là hoạt động chủ đạo vì nó tạo ra những nét tâm lý đặc trưng cho trẻ mẫu giáo mà nổi bật hơn hết là hình tượng và tính dễ cảm xúc. Tổ chức trò chơi chính là tổ chức cuộc sống của trẻ. Trò chơi là phương tiện để trẻ học làm người. A.X macarenco đã viết “Trò chơi có ý nghĩa rất quan trọng đối với trẻ, ý nghĩa này cũng chẳng khác gì ý nghĩa của sự hoạt động, sự làm việc và sự phục vụ đối với người lớn. Đứa trẻ thể hiện như thế nào trong trò chơi thì sau này trong phần lớn trường hợp nó cũng thể hiện như thế trong công việc. Vì vậy, một nhà hoạt động trong tương lai phải được giáo dục trong trò chơi. Toàn bộ cuộc sống của mỗi con người - có thể quan niệm như một quá trình phát triển của trò chơi, một sự chuyển dần từ sự tham gia vào trò chơi sang sự thực hiện các công việc. Chính vì vậy mà ta có quyền gọi trò chơi là “trường học của cuộc sống". Tâm hồn trẻ mầm non trong sáng, cơ thể phát triển khoẻ mạnh, luôn nhạy cảm với những gì xảy ra xung quanh trẻ, nhất là trong các mối quan hệ gia đình, bạn bè, xã hội, vì thế mà trẻ dễ bắt chước, tò mò, ham hiểu biết. Trong những năm gần đây để nâng cao hoạt động giáo dục cho trẻ, giáo dục mầm non đã và đang tiếp tục đổi mới phương pháp để giảng dạy trong đó có nhu cầu về vui chơi hay còn gọi là "chơi hoạt động ở các góc" cũng rất được chú trọng và được phân bổ như hoạt động chính trong ngày. Thông qua giờ chơi hoạt động ở các góc giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tính quan sát và kỹ năng phân biệt, so sánh nhằm giúp trẻ khắc sâu kiến thức, hiểu sâu nội dung bài học, giúp trẻ phát triển trí tuệ một cách toàn diện. Tuy nhiên trên thực tế qua một số tiết dạy của bản thân và đồng nghiệp, tôi thấy: Vấn đề hoạt động vui chơi của trẻ mầm non chưa được đặt đúng vị trí là hoạt động chủ đạo cả trong nhận thức cũng như trong hành động. Giáo viên coi trọng việc tổ chức "tiết học" hơn trò chơi, giờ chơi cho trẻ. Hiện tượng cắt xén bớt thời gian chơi của trẻ, áp đặt trẻ chơi theo huớng chuyên môn hoá góc chơi, vai chơi, bạn chơi hoặc thả nổi để trẻ tự do chơi mà không có sự hướng dẫn của cô. Trong năm học 2018- 2019 tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi. Nhận thức được ý nghĩa của hoạt động vui chơi đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo với thực trạng đang diễn ra trong tổ chức hoạt động vui chơi ở một số tiết dạy của bản thân và một số giáo viên, tôi mạnh dạn đưa ra đề tài: “Một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả giờ chơi hoạt động ở các góc cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi ở trường mầm non Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa”. 1 SangKienKinhNghiem.net 1.2. Mục đích nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả giờ chơi hoạt động ở các góc cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi ở trường mầm non Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Từ đó phát huy được tính tích cực và sáng tạo của trẻ trong khi chơi, có kỹ năng chơi và biết lựa chọn đồ chơi phù hợp, tạo hứng thú cho trẻ tham gia vào trò chơi đoàn kết trong khi chơi. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả giờ chơi hoạt động ở các góc cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi ở trường mầm non Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Thu thập, phân tích, tổng hợp các tài liệu lý luận về đặc điểm phát triển tâm lý của trẻ 5- 6 tuổi qua các tài liệu, sách báo. Điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát tình hình thực tế trên trẻ, các biện pháp đã tác động trên trẻ, kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để từ đó lựa chọn các biện pháp phù hợp. Thống kê, thực nghiệm, xử lý số liệu: Lựa chọn các biện pháp phù hợp và áp dụng vào thực tế. Đánh giá kết quả đạt được và so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng biện pháp. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm: Theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đưa ra mục tiêu: “Bảo đảm tất cả trẻ đều được tạo cơ hội học tập qua chơi và bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ”; “Môi trường giáo dục trong cơ sở giáo dục trong cơ sở giáo dục mầm non mang tính “mở” kích thích sự tập trung, chú ý tư duy và cảm xúc tích cực của trẻ, thúc đẩy trẻ tham gia hiệu quả vào các hoạt động chơi và trải nghiệm đa dạng”. [1] Dựa theo điều 23 luật GDMN 2005 ban hành số 38/2005 QH11 ngày 14/6/2005 yêu cầu về nội dung và phương pháp GDMN đã ghi: Phương pháp giáo dục mầm non chủ yếu là thông qua việc tổ chức các hoạt động vui chơi để giúp trẻ em phát triển toàn diện. [2] Theo chương trình Giáo dục mầm non (Ban hành kèm theo Thông tư số: 17/2009/TT_ BGDDT Ngày 25/07/2009 của bộ trưởng bộ Giáo dục đào tạo, cũng đã nêu rõ: Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kĩ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. [3] Chơi hoạt động ở các góc là một hoạt động không nhằm tạo ra sản phẩm mà chỉ để thỏa mãn nhu cầu được chơi của trẻ. Trẻ chơi hoạt động ở các góc là một hoạt động độc lập tự do và tự nguyện của trẻ: Trẻ tự nghĩ ra dự định và 2 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com cũng tự mình tiến hành điều khiển trò chơi. Nội dung chơi của trẻ phản ánh cuộc sống hiện thực xung quanh, giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói, làm giàu vốn từ cho trẻ, và phát triển tri thức cho trẻ. Bên cạnh đó chơi hoạt động ở các góc còn giúp trẻ thể hiện tình cảm, giáo dục nhân cách cho trẻ, tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ tốt giữa người với người, mối quan hệ giữa con người và lao động, giữa trẻ và gia đình, tình cảm đó được thể hiện một cánh chân thành qua các trò chơi như: Xây dựng, Gia đình, Bán hàng … Thông qua giờ chơi còn giúp trẻ có lòng dũng cảm, cương quyết, có tính phấn khởi, vui mừng. Khi chơi xong trẻ tích cực học tập mang lại những giá trị tinh thần tốt cho sức khoẻ. Khi chơi trẻ được thực hiện những động tác tự nhiên với đồ dùng, đồ chơi và có ý thức giữ gìn đồ chơi ở các góc. [4] 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm: 2.2.1. Thuận lợi: Năm học 2018- 2019 tôi tiếp tục được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi. Được trực tiếp giảng dạy, chăm sóc trẻ là điều kiện tốt để tôi tìm hiểu và đưa ra một số kinh nghiệm nâng cao hiệu quả giờ chơi hoạt động ở các góc cho trẻ đạt kết quả. Bản thân luôn được ban giám hiệu sát sao chỉ đạo về chuyên môn, thường xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy. Phụ huynh học sinh nhiệt tình, có nhận thức đúng về việc học tập của con em mình, sẵn sàng hỗ trợ việc tìm kiếm nguyên vật liệu cho giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi góp phần nâng cao sự phong phú, đa dạng cũng như nâng cao chất lượng đồ dùng, đồ chơi trong nhà trường. Đội ngũ giáo viên của trường luôn xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm của mình là chăm sóc, giáo dục trẻ Mầm Non đạt mục tiêu, yêu cầu theo từng độ tuổi. Ban giám hiệu nhà trường đã thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và tổ chức hội thi trang trí góc lớp theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tổ chức tiết dạy thực hành, tổ chức hội thi làm đồ dùng, đồ chơi cho cho cán bộ giáo viên trong nhà trường học tập và rút kinh nghiệm. Bản thân là giáo viên trẻ có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao, thường xuyên được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, các lớp bồ dưỡng chuyên đề. Luôn có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự làm đồ chơi phục vụ cho trẻ. Trường có đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, có trình độ chuyên môn vững vàng góp phần nâng cao trình độ chăm sóc giáo dục trẻ. Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành nên thiết bị, đồ dùng, đồ chơi đầy đủ phục vụ cho hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Chính vì vậy quá trình hoạt động của cô và trẻ trên lớp ngày một tốt hơn. Đồng thời nhà trường cũng luôn chú trọng bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ. Tạo điều kiện cho giáo viên tham dự các lớp tập huấn về chuyên môn, cách làm đồ dùng đồ chơi sao cho phù hợp và có hiệu quả khi sử dụng. tanninh0112@gmail.com 3 tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com 2.2.2. Khó khăn: Bản thân là một giáo tuổi đời còn trẻ, năm công tác chưa nhiều, kinh nghiệm còn non nên khi thực hiện chương trình, tôi thấy nhiều vấn đề cần phải học hỏi. Thời gian dành cho việc làm đồ dùng ở các góc còn ít, hơn nữa đồ dùng hoạt động góc phải luôn thay đổi theo từng chủ đề, chủ điểm, đồ dùng, đồ chơi phải đủ số lượng, đảm bảo chất lượng phục vụ cho hoạt động vui chơi của trẻ. Phần lớn phụ huynh của trẻ làm nghề nông, kinh tế còn khó khăn nên sự quan tâm đến việc phối hợp với giáo viên trong giáo dục trẻ còn hạn chế, vì vậy việc học tập của trẻ chưa đạt kết quả cao. Trong quá trình tổ chức hoạt động vui chơi ở một số tiết dạy của bản thân và một số giáo viên về phương pháp tổ chức đôi lúc chưa phù hợp, chưa kích thích tính tò mò, khám phá của trẻ. Môi trường hoạt động của trẻ chưa phong phú, hấp dẫn. Một số trẻ tham gia chơi chưa mạnh dạn, kỹ năng chơi của trẻ còn hạn chế, còn nhiều trẻ chưa hành động phù hợp với vai chơi. Một số trẻ trong lớp chưa hứng thú tham gia vào các góc chơi, còn có tính thụ động, ít giao lưu trong giờ chơi, kỹ năng thể hiện vai chơi chưa sâu, chưa nhập vai tốt. Có một số cháu chưa có nề nếp trong giờ học, giờ chơi. 2.2.3. Kết quả khảo sát thực trạng: Khi chưa áp dụng một số biện pháp của sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã tổ chức các giờ chơi hoạt động ở các góc với số lượng 30 cháu và tôi tiến hành khảo sát như sau: Nội dung khảo sát Số trẻ tham gia khảo sát Kết quả cụ thể Đạt Không đạt SC % SC % 30 19 63 11 37 - Chủ động lựa chọn vai chơi. Thường xuyên giao tiếp, hợp tác với bạn cùng chơi. 30 18 60 12 40 Kỹ năng sử dụng có hiệu quả đồ dùng, đồ chơi, biết lựa chọn đồ chơi phù hợp với vai chơi. 30 20 66 10 34 30 17 56 13 44 - Trẻ hứng thú tham gia vào các góc chơi. Biết bố trí, trưng bày đồ chơi; cất dọn, xắp xếp đồ chơi hợp lý sau khi chơi. tanninh0112@gmail.com 4 tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com Từ số liệu khảo sát trên có thể thấy rằng khi tôi tổ chức cho trẻ chơi hoạt động ở các góc đầu năm học, một số trẻ chưa hứng thú tham gia vào các góc chơi, chưa chủ động lựa chọn vai chơi, chưa biết phân vai chơi, chưa đổi vai, sử dụng ngôn ngữ phù hợp còn hạn chế, sử dụng đồ dùng đồ chơi còn lúng túng, sau khi chơi xong chưa biết cất đồ chơi gọn gàng, hợp lý Từ kết quả khảo sát trên, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp thực hiện nâng cao hiệu quả giờ chơi hoạt động ở các góc cho trẻ lớp mình phụ trách được tốt hơn. 2.3. Một số giải pháp đã và đang thực hiện 2.3.1. Tự học, tự bồi dưỡng qua nghiên cứu tài liệu, qua học hỏi các bạn đồng nghiệp để nâng cao kỹ năng nghiệp vụ về tổ chức hoạt động chơi ở các góc cho trẻ. Bản thân luôn nhận thức đúng đắn về vai trò của ngành học, đặt mình vào vị trí là bạn, là người mẹ hiền thứ hai của trẻ bởi chăm sóc trẻ, hướng dẫn trẻ chơi là một công việc vừa mang tính sư phạm, vừa mang tính nghệ thuật, nó kết tinh của nhiều yếu tố: Sự nhận thức nghề nghiệp, sự mẫn cảm với thế giới nội tâm phong phú, ngây thơ của trẻ đòi hỏi người giáo viên phải có sự khéo léo và thông minh trong giao tiếp với trẻ. Hơn thế nữa trẻ ở tuổi mầm non có tâm hồn trong sáng, hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh chưa nhiều. Vì thế mà cô giáo cần phải có kiến thức sâu rộng về nội dung cũng như hình thức tổ chức các góc hoạt động, qua đó trẻ hiểu được nội dung của công việc thật mà trẻ chưa hề thực hiện giúp trẻ từ chỗ chưa biết đến nắm được mục đích của hoạt động, có được kỹ năng sống, giúp trẻ phát triển sự giao lưu qua lời nói làm giàu vốn từ cho trẻ. Qua đó tình cảm của trẻ được hình thành qua mối quan hệ trong trò chơi, giữa trẻ và gia đình, thể hiện một cách chân thành nhất qua trò chơi: Gia đình, bán hàng. Để tổ chức và hướng dẫn trẻ chơi tốt bản thân luôn tự học hỏi, tham khảo tài liệu về tâm lý học, giáo dục học trẻ em, qua đó sẽ giúp tôi nắm rõ được đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, những thói quen hành vi đạo đức. Để từ đó tôi có thể lựa chọn những biện pháp tác động phù hợp đến trẻ nhằm phát triển ở trẻ tình cảm tập thể, sự đoàn kết, giúp trẻ có lòng dũng cảm, có ý thức giữ gìn đồ chơi. Bên cạnh đó việc tiếp thu các chuyên đề do sở, phòng giáo dục - đào tạo tổ chức được bản thân nghiêm túc tiếp thu và vận dụng vào thực tế của trường, lớp để tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ. Việc dự giờ đồng nghiệp, trao đổi sinh hoạt chuyên môn cũng tạo điều kiện để tôi đúc rút kinh nghiệm trong quá trình tổ chức thực hiện. Phương tiện thông tin đại chúng là cẩm nang tốt để tôi có thể học hỏi: Tôi thường xuyên xem cách hướng dẫn tạo ra những đồ dùng đồ chơi đẹp, dễ làm, phù hợp với trẻ, qua đó vận dụng vào việc tổ chức hướng dẫn trẻ chơi giúp trẻ nhận ra cái đẹp, cái xấu, phát triển óc thẩm mỹ tạo ra nhiều cái đẹp. 2.3.2. Xây dựng kế hoạch tổ chức chơi hoạt động ở các góc theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với điều kiện thực tế của lớp. Xây dựng kế hoạch được coi là khâu đầu tiên của tiến trình tổ chức, hướng dẫn trẻ chơi. Đây được xem như là một điều kiện kiên quyết đảm bảo sự tanninh0112@gmail.com 5 tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com SangKienKinhNghiem.net Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)