Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp quản lý, chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học tại trường THCS Quảng T

I. MỞ ฀ẦU 1. Lý do chọn đề tài Dạy học là một chức năng xã hội nhằm truyền đạt kinh nghiệm xã hội đã tích luỹ được, nhằm biến kiến thức xã hội

thành phẩm chất cá nhân. Dạy học là tác động qua lại giữ thầy và trò, làm cho trò một phần nào đó lĩnh hội kinh nghiệm xã hội. Quá trình dạy học là s�

� phối hợp thống nhất hoạt động chỉ đạo của thầy với hoạt động lĩnh hội tự giác, tích cực, tự lực, sáng tạo của trò nhằm tạo được mục đích dạy học. Dạy học là con đường ngắn nhất, thuận lợi nhất giúp học sinh phát triển năng lực trí tuệ một cách có hệ thống, thu được khối lượng kiến thức lớn nhất. Dạy học là một trong những con đường chủ yếu cho học sinh có được thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng và phẩm chất của con người mới xã hội chủ nghĩa. Trường THCS có nhiệm vụ đào tạo ban đầu, cơ bản nhân cách con người mới kế tục sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Mục tiêu giáo dục THCS nhấn mạnh tính toàn diện: " Dạy chữ- dạy người- dạy nghề", qua dạy học hình thành cho học sinh các năng lực chủ yếu đó là năng lực hành động, năng lực thích ứng, năng lực cùng sống và làm việc, năng lực tự khẳng định mình. Điều đó phù hợp với bốn trụ cột giáo dục Thế giới thế kỉ XXI là học để biết, học để làm việc, học để làm người, học để hoà nhập. Quản lí mục tiêu giáo dục là sự phối hợp điều khiển các tác động có chủ đích vào đối tượng giáo dục để mục tiêu giáo dục được thực hiện một cách đồng bộ. Trong công tác quản lý giáo dục, nội dung quản lý về phương pháp giáo dục nói chung và dạy học nói riêng là nội dung quan trọng nhất. Đó là tổ chức điều phối phương pháp hỗ trợ chặt chẽ nội dung, cùng hướng tới thực hiện mục tiêu giáo dục. Trong hoạt động dạy học không thể không có sự quản lí. Quản lý hoạt động dạy học là quản lí quá trình giáo dục đã được đặt ra, sao cho bốn nhân tố then chốt là mục tiêu giáo dục, nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục, kết quả giáo dục vận động tương tác thống nhất với nhau. Quản lí chuyên môn trong nhà trường THCS đặt trong phạm trù quản lý hoạt động dạy học nói chung ở mọi cấp học, ngành học. Phương pháp trong dạy học không phải là một phạm trù bất biến, cứng nhắc mà luôn luôn vận động phát triển cùng với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, văn minh nhân loại với sự phát triển của giáo dục. Đổi mới phương pháp dạy học đang là một yêu cầu cấp bách của xã hội, của các nhà quản lí giáo dục, của giáo viên trực tiếp tham gia hoạt động dạy học và tất cả mọi thành phần tham gia hoạt động giáo dục hiện nay. Đổi mới phương pháp dạy học là một nội dung quan trọng nhất trong đổi mới giáo dục, nhằm đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của học sinh, phụ huynh, của ngành giáo dục và của toàn xã hội về chất lượng giáo dục trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay. Đổi mới phương pháp dạy học là vấn đề được tất cả các cấp quản lí giáo dục, cán bộ quản lý, giáo viên thuộc mọi cấp học, các nhà quản lí Nhà nước và toàn thể xã hội quan tâm. 1 SangKienKinhNghiem.net Tại trường THCS Quảng Tâm, trong các năm học vừa qua mỗi cán bộ quản lí, đã thực hiện nhiều những biện pháp chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học. Mỗi giáo viên đều đã trăn trở để tìm ra những biện pháp, giải pháp phù hợp thực hiện đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung của mỗi cá nhân, mỗi đơn vị lớp và góp phần vào nâng cao kết quả giáo dục toàn diện chung của nhà trường. Cán bộ quản lý trường THCS Quảng Tâm đã tích cực chỉ đạo, quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học trong toàn thể cán bộ, giáo viên nhà trường. BGH nhà trường đã có nhiều cố gắng trong công tác chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học. Nhà trường đã giáo dục nhận thức cho giáo viên coi đổi mới phương pháp dạy học là nhiệm vụ trọng tâm, là việc làm thường xuyên, liên tục của giáo viên, là một giải pháp chống tụt hậu giáo dục hữu hiệu nhất hiện nay, đồng thời góp phần nâng cao uy tín, vị thế của người thầy đối với học sinh , phụ huynh và xã hội, góp phần to lớn, quan trọng trong nâng cao chất lượng dạy học của giáo viên, học sinh và của nhà trường nói chung. Trên cơ sở thực tế đó, với những biện pháp, giải pháp hữu hiệu nhà trường đã làm trong nhiều năm học, đặc biệt trong các năm học 2014-2014, 2014-2015 và đặc biệt là trong năm học 20152016, tôi xin đúc kết lại những kinh nghiệm của một cán bộ quản lý giáo dụcphụ trách chuyên môn nhà trường trong sáng kiến kinh nghiệm quản lý giáo dục: “ Một số biện pháp quản lý, chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học tại trường THCS Quảng Tâm” 2. Mục đích nghiên cứu Qua quản lý, chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường, chúng tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm, sáng kiến hay, việc làm tốt, trong khuôn khổ của một Sáng kiến kinh nghiệm, chúng tôi xin được nêu lên một số biện pháp chính mà trường THCS Quảng Tâm đã thực hiện trong nhiều năm học, đặc biệt trong năm học 2013-2014, 2014-2015 và năm học 2015-2016.Trong sáng kiến kinh nghiệm này, tôi xin nêu những việc đã làm, đang làm nhằm góp phần thúc đẩy tập thể giáo viên nhà trường tích cực đổi mới phương pháp dạy học để đạt được kết quả tốt trong mỗi tiết bài dạy học, nâng cao uy tín của người thầy giáo, nâng cao chất lượng dạy học, góp phần nâng cao chất lượng các môn văn hoá, chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường, xây dựng, củng cố uy tín trường THCS Quảng Tâm. Với sáng kiến kinh nghiệm “ Một số biện pháp quản lý, chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp dạy học tại trường THCS Quảng Tâm”, chúng tôi cũng mong muốn đức kết lại những kinh nghiệm của bản thân để kiểm chứng, bổ sung với những vấn đề mang tính học thuật của khoa học giáo dục nhằm giúp ích hơn cho bản thân trong công tác quản lý giáo dục. Từ sáng kiến kinh nghiệm này sẽ áp dụng trở lại trong công tác để đạt được hiệu suất, hiệu quả tốt hơn trong công tác quản lý giáo dục của bản thân và đồng nghiệp. 2 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu trong kiến kinh nghiệm ” Một số biện pháp quản lý, chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học tại trường THCS Quảng Tâm” là hoạt động dạy học của giáo viên, hoạt động học tập của học sinh, là những kỹ thuật, phương pháp dạy học tiên tiến giáo viên đã được học tập trong chuyên đề bồi dưỡng giáo viên và việc giáo viên áp dụng vào thực tế dạy học tại nhà trường. Trong sáng kiến kinh nghiệm này, tác giả nêu lên những biện pháp đã thực hiện trong quản lý, chỉ đạo hoạt động chuyên môn tại nhà trường, đặc biệt là chỉ đạo giáo viên, tổ, nhóm chuyên môn thực hiện đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy học trong mỗi tiết học, môn học, nâng cao chất lượng giáo dục văn hoá trong nhà trường. 4. Phương pháp nghiên cứu Trong Sáng kiến kinh nghiệm ” Một số biện phápquản lý, chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học tại trường THCS Quảng Tâm”, tác giả kết hợp sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau 1. Phương pháp nghiên cứu điều tra thực tế thu thập thông tin. 2.Phương pháp nghiên cứu thống kê, sử lý số liệu. 3.Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết. NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận của vấn đề 1. Nội dung đổi mới phương pháp dạy học. Đổi mới phương pháp dạy học trong thời đại ngày nay là đổi mới mang tính chất toàn diện từ đổi mới về chương trình, Sách giáo khoa, trang thiết bị, phương tiện dạy học cho đến áp dụng các kỹ thuật dạy học tiên tiến. Đổi mới phương pháp dạy học cũng phải bắt đầu từ đổi mới trong nhận thức của cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên, công nhân viên trong nhà trường nói riêng, của các cấp quản lí giáo dục, chính quyền nói chung. Đó là sự chăm lo đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện dạy học, là sự thay đổi trong nhận thức và hành động của cán bộ, giáo viên, của học sinh và phụ huynh. Phương pháp dạy học không phải là một phạm trù bất biến, cứng nhắc mà luôn luôn vận động phát triển cùng với sự tiến bộ của Khoa học công nghệ, cùng với văn minh nhân loại và sự phát triển của giáo dục. Đổi mới phương pháp dạy học là một phạm trù khoa học giáo dục rộng lớn nhưng trong bối cảnh hiện nay, đổi mới phương pháp dạy học là dạy học theo chương trình giảm tải, bớt đi kiến thức hàn lâm, nội dung học thuật, chú trọng rèn luyện kỹ năng; đề cao vai trò của người học, coi người học là nhân vật trung tâm trong hoạt động dạy học; là ứng dụng Công nghệ thông tin vào dạy học, là sử dụng tối đa các thiết bị phương tiện dạy học; là rèn luyện cho học sinh kỹ năng tự học, kỹ năng vận dụng tri thức khoa học và công nghệ vào cuộc sống; là chú trọng giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng hoà nhập cho học sinh, là xây dựng 3 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com được mối quan hệ bình đẳng thân thiện giữa thầy và trò, xây dựng tiết học, buổi học thân thiện… 2. Vai trò của các cấp quản lý trong đổi mới phương pháp dạy học Trong nhiều năm trở lại đây ngành giáo dục luôn trăn trở, tìm tòi và đúc kết nhiều kinh nghiệm hay, việc làm tốt trong phương pháp dạy học và chỉ đạo các nhà trường, giáo viên phải liên tục thực hiện đổi mới phương pháp trong dạy học, giáo dục học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng sự phát triển của đời sống xã hội, đáp ứng yêu cầu hội nhập Quốc tế và đặc biệt là xây dựng con người Việt Nam trong thời kì Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa đất nước. 3.Vai trò của giáo viên, học sinh trong đổi mới phương pháp dạy học Dạy học là một quá trình tác động qua lại giữa thầy và trò, làm cho trò một phần nào đó lĩnh hội, tích luỹ kinh nghiệm xã hội do thầy hướng dẫn và truyền thụ , biến kinh nghiệm xã hội thành tri trức và kinh nghiệm của bản thân. Quá trình dạy học là sự phối hợp thống nhất hoạt động chỉ đạo của thầy với hoạt động lĩnh hội tự giác, tích cực, tự lực, sáng tạo của trò nhằm tạo được mục đích dạy học. Trong dạy học truyền thống, dạy học là hoạt động mang tính một chiều, trong đó thầy giữ vai trò trung tâm chủ đạo, học trò thụ động tiếp thu và lĩnh hội kiến thức do thầy cung cấp, kỹ năng do thầy truyền đạt lại rồi qua sự tự lĩnh hội, tích luỹ của mỗi người để trở thành tri thức, kỹ năng và kinh nghiệm của người đó. Ở môi trường giáo dục này, thầy là nhân vật trung tâm, chủ đạo làm nên hoạt động dạy học, trò thụ động lĩnh hội, hoạt động dạy học thường diễn ra một chiều, thầy vừa là người thiết kế, vừa thi công. Phương pháp dạy học truyền thống tuyệt đối hoá vai trò của người thầy, nếu ví tiết dạy học là một sân khấu kịch thì người thầy vừa viết kịch bản, làm đạo diễn và cũng chính là diễn viên chính trên sân khấu còn học trò chỉ là những diễn viên phụ và hoạt động, diễn xuất hoàn toàn tuỳ thuộc vào hướng dẫn của đạo diễn và dẫn dắt của nhân vật chính và kịch bnả đã đè ra, Ở đây chúng ta ít thấy có sự tương tác giữa thầy và trò mà nội dung kiến thức, kĩ năng được truyền thụ theo một chiều và có khi còn thông qua lăng kính chủ quan của người thầy Trong đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, vai trò của thầy và trò có sự thay đổi, người học trở thành trung tâm, học trò chủ động lĩnh hội, tiếp thu tri thức, kinh nghiệm thông qua sự gợi mở, dẫn dắt, hướng dẫn của thầy. Quan hệ thầy trò trong một quá trình dạy học là quan hệ hai chiều, có sự tương tác qua lại với nhau, thầy tổ chức, khơi gợi, hướng dẫn, trò tự tìm hiểu dưới sự hướng dẫn của thầy để năm bắt, lĩnh hội tri thức cho bản thân, biến tri thức, kinh nghiệm của nhân loại thành của bản thân mình. Trong dạy học, thầy không chỉ sử dụng phương pháp dạy học truyền thống chủ yếu là truyền thu tri thức mà phải vận dụng linh hoạt nhiều phương pháp, cách thức dạy học, phát huy điểm mạnh, tinh hoa của các phương pháp dạy học truyền thống, kế hợp các phương pháp, kỹ thuật dạy học hiện đại để đạt chất lượng, kết quả tốt nhất. 4 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com tanninh0112@gmail.com II.Thực trạng của vấn đề 1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên nhà trường về đổi mới phương pháp dạy học Đổi mới phương pháp dạy học để góp phần nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội về chất lượng dạy học, theo kịp sự thông minh, nhạy bén trong tiếp cận cái mới của học sinh hiện nay, theo kịp sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ, đặc biệt của Công nghệ thông tin; đáp ứng yêu cầu của xã hội về giáo dục, đào tạo con người; đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực trong thời kì Công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước. Thực hiện đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Quảng Tâm là một hoạt động thường xuyên, liên tục, diễn ra trong suốt quá trình dài lâu cùng với sự vận động và chỉ đạo của ngành, được cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh nhà trường luôn chú trọng thực hiện. 2. Cơ sở vật chất nhà trường phục vụ đổi mới phương pháp dạy học Trường THCS Quảng Tâm đạt chuẩn Quốc gia tháng 6 năm 2010, trong các năm học 2011-2012, 2012-2013, 2013-2014, 2014-2015 nhà trường tiếp tục tham mưu với địa phương, bằng các nguồn tài chính trong và ngoài ngân sách, xã hội hóa giáo dục đã đầu tư lắp máy chiếu 12/12 phòng học và 01 phòng học Tin học, mua sắm thêm nhiều đồ dùng, thiết bị dạy học, nối mạng Lan… xây dựng cơ sở vật chất, khuôn viên nhà trường khang trang, xanh, sạch đẹp, an toàn, đảm bảo môi trường dạy học, giáo dục . 2. Đội ngũ cán bộ giáo viên Về đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhà trường có 25/25 đạt chuẩn và trên chuẩn, trong đó 1/25 trình độ CĐSP, 23/25 đạt trình độ ĐH, có 1/25 thạc sỹ. Cán bộ, giáo viên nhà trường đã có nhận thức tốt về tầm quan trọng, sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học. Đổi mới phương pháp dạy học để góp phần nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội về chất lượng dạy học, về nguồn nhân lực trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Cán bộ giáo viên nhà trường đã thực hiện đổi mới phương pháp dạy học bằng những việc làm cụ thể của mình đó là phát huy, kế thừa những ưu điểm, tinh hoa của các phương pháp dạy học truyền thống, kết hợp hài hoà, tinh tế, có chọn lọc ưu điểm của các phương pháp dạy học, tận dụng mọi điều kiện có thể về cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài liệu sách giáo khoa và đồ dùng dạy học để phục vụ tốt dạy và học, ứng dụng Công nghệ thông tin trong dạy học ở mức độ phù hợp. Trong dạy học, giáo viên đã chú trọng ứng dụng Công nghệ thông tin, sử dụng đồ dùng dạy học, phát huy tính tích cực, khả năng học tập của học sinh, hướng dẫn học sinh tự học, tự tìm hiểu, khám phá và hình thành tri thức mới dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn, dẫn dắt của giáo viên. 3.Quản lý, chỉ đạo thực hiện dạy học trong nhà trường Trong nhiều năm học, đặc biệt trong năm học 2013-2014, 20142015,2015-2016, nhà trường đã tích cực chỉ đạo giáo viên thực hiện đổi mới 5 SangKienKinhNghiem.net tanninh0112@gmail.com Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)