Sáng kiến kinh nghiệm một số giải pháp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua các hoạt động ở trường mầm non phùng giáo

p SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGỌC LẶC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG TẠO HÌNH CHO TRẺ MẪU GIÁ

O 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG Ở TRƢỜNG MẦM NON PHÙNG GIÁO Người thực hiện: Trần Thị Thanh Chức vụ: Giáo viên ss Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Ph

ùng Giáo SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA NĂM 2020 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com MỤC LỤC MỤC NỘI DUNG TRANG I MỞ ĐẦU 1 1 Lý do chọn đề tài. 1 2 Mục đích nghiên cứu. 2 3 Đối tượng nghiên cứu. 2 4 Phương pháp nghiên cứu. 2 II NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 3 1 Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm. 3 2 Thực trạng một số giải pháp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua một số hoạt động ở trường mầm non Phùng Giáo. 4 3 3.1 Một số giải pháp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua các hoạt động ở trường mầm non Phùng Giáo. Nâng cao khả năng tạo hình của trẻ thông qua hoạt động lấy trẻ làm trung tâm. 3.2 Nâng cao khả năng tạo hình của trẻ thông qua việc rèn các kỹ năng tạo hình cơ bản. 3.3 Sử dụng nguyên vật liệu tạo hình từ thiên nhiên phong phú, đa dạng. Thông qua các hoạt động học khác nhau ở mọi lúc mọi nơi để giúp trẻ nâng cao khả năng tạo hình. Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nhằm mở rộng vốn kiến thức cho trẻ nâng cao hoạt động tạo hình. 3.4 3.5 5 5 7 10 11 12 3.6 Phối hợp với phụ huynh để rèn luyện các kỹ năng tạo hình cho trẻ. 15 4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 16 III KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ. 19 1 Kết luận 19 2 Kiến nghị 19 TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 1 I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Câu hát đâu đó từ một bản nhạc quen thuộc ngân lên “Mùa xuân ai đi hái hoa, còn em đi nuôi dạy trẻ, ơi cô giáo người nuôi em khoẻ, ơi cô giáo người nuôi em ngoan…” (Cô đi nuôi dạy trẻ - Nguyễn văn Tý) [1]. Đúng vậy, giáo viên mầm non như người mẹ hiền thứ hai của trẻ. Nếu không thực sự yêu thương trẻ, tận tụy với nghề thì có lẽ rất khó đứng vững trên con đường sự nghiệp của mình. Điều ấy đã thôi thúc tôi không ngừng tìm tòi, học hỏi và trau dồi thêm kiến thức cũng như kinh nghiệm để tôi ngày càng thêm gắn bó với trường lớp và càng thêm yêu nghề mến trẻ. Giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành yếu tố ban đầu của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một, hình thành và phát triển ở trẻ những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất đạo đức cho trẻ. Trẻ được sinh ra trong thời kỳ đất nước đang trên đà phát triển thúc đẩy con đường sự nghiệp đi lên công nghiệp hoá, hiện đại hoá một cách nhanh chóng và bền vững đòi hỏi giáo dục là nền tảng quan trọng, bởi “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. (nghị quyết TWII - khoá 8)[2]. Và ngành học Mầm non đã được coi là một ngành học trong hệ thống giáo dục quốc dân. Trong đó hoạt động tạo hình là một hoạt động nằm trong chương trình chăm sóc giáo dục mầm non, nhằm cung cấp kiến thức sơ đẳng về tạo hình cho trẻ thông qua đó phát triển khả năng quan sát tri giác, phân biệt, khả năng phân tích tổng hợp các thao tác tư duy trực quan. Góp phần giáo dục toàn diện về các mặt cho trẻ như: “Đức – Trí – Lao – Thể – Mỹ”. Dạy nâng cao kỹ năng tạo hình cho trẻ mầm non là một hoạt động mang tính nghệ thuật nó là một hoạt động sáng tạo không thể thiếu được, thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên trong cuộc sống về thế giới xunh quanh trẻ, giúp trẻ thể hiện xúc cảm, tình cảm của mình, khi tham gia hoạt động tạo hình qua sự hướng dẫn gởi mở của giáo viên, từ đó trẻ có thể tìm hiểu khám phá kích thích sự hứng thú với hoạt động tạo hình. Hoạt động tạo hình bao gồm nhiều hoạt động như: Vẽ, nặn, cắt, xé dán, xếp hình. Qua hoạt động tạo hình đã góp phần đáng kể đến việc hình thành ở trẻ những tri thức, ngôn ngữ của trẻ cũng phát triển hoàn thiện cùng xúc cảm, thẩm mỹ, tính kiên trì, bền bỉ, khéo léo, giáo dục trẻ có ý thức tập thể, biết tương trợ giúp đỡ lẫn nhau, cởi mở, hòa đồng, có tinh thần đoàn kết. Hiểu được tầm quan trọng đó của hoạt động tạo hình đối với trẻ. Nhưng trên thực tế đa số trẻ lớp tôi thụ động trong hoạt động tạo hình, có trẻ thì vẽ nghuệch ngoạc tự phát theo tự nhiên, có trẻ thì thờ ơ không hứng thú với các hoạt động tạo hình, nếu có thì cũng thực hiện cho song nhiệm vụ mà cô hướng dẫn một cách cưỡng ép. Do đó việc xây dựng các giải pháp gây hứng thú cho trẻ 5 - 6 tuổi nâng cao khả năng tạo hình được tiến hành một cách mạnh mẽ, toàn diện, cần sự quan tâm ủng hộ của nhà trường, toàn xã hội, tạo điều kiện cho trẻ phát triển tốt nhất. TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 2 Trong chương trình giáo dục mầm non, hoạt động tạo hình luôn hấp dẫn đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, giúp trẻ phản ánh thế giới xung quanh cuộc sống con người một cách đa dạng phong phú và hấp dẫn đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo. Thông qua tạo hình trẻ được thử sức mình trong việc thể hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của mình. Vì thế là một người giáo viên mầm non trực tiếp giảng dạy khối lớp 5 - 6 tuổi tôi nhận thấy cần mạnh dạn chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua các hoạt động ở trường mầm non Phùng Giáo”. 2. Mục đích nghiên cứu: Tôi chọn đề tài này nhằm tìm ra ưu điểm và hạn chế của “Một số giải pháp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua các hoạt động ở trường mầm non Phùng Giáo”, để từ đó đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động phát triển thẩm mĩ nói chung và phát triển hoạt động tạo hình ở trường mầm non Phùng Giáo năm học 2019 - 2020. 3. Đối tượng nghiên cứu: Trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Phùng Giáo. 4. Phương pháp nghiên cứu: Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết: Sử dụng nhóm phương pháp so sánh, phân tích tổng hợp hệ thống hóa một số tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế: Khảo sát tình hình thực tế trên trẻ, các giải pháp đã tác động trên trẻ, kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để từ đó lựa chọn các giải pháp phù hợp. - Phương pháp thu thập thông tin: Thu thập thông tin trên trẻ thông qua kết quả các hoạt động, số liệu của trẻ đạt được. - Phương pháp tác động tới học sinh: Các giải pháp đã tác động trên trẻ, kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân để từ đó lựa chọn các giải pháp phù hợp. - Phương pháp thống kê, thực nghiệm, xử lý số liệu: Lựa chọn các giải pháp phù hợp và áp dụng vào thực tế. Đánh giá kết quả đạt được và so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng giải pháp . TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 3 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm: Bác Hồ nói: "Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hóa". Sản phẩm của giáo dục đó chính là con người, mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai, do đó chính là thế hệ trẻ .Vì vậy việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành học mầm non là một mắt xích đầu tiên đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người. “Căn cứ thông tư 28/2016/TT- BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ sung một số nội dung của chương trình giáo dục mầm non, quy định chương trình giáo dục mẫu giáo 3 - 6 tuổi”[3]. Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, hình thành ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất ở các cấp học tiếp theo và cho việc học suốt đời. Trong trường Mầm non hoạt động tạo hình chính là phương tiện để trẻ thể hiện mình, ở đó trẻ được thử sức mình trong việc thể hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của mình. Đây là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo, nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho chúng những rung động xúc cảm, tình cảm tích cực. Hoạt động Tạo hình đóng một vai trò quan trọng trong chương trình giáo dục trẻ ở trường mầm non, giúp trẻ phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản (vẽ, nặn, cắt, xé dán…). “Theo thực hiện chương trình giáo dục mầm non”[4] Chính vì thế, là một giáo viên mầm non tôi muốn được nâng cao nhận thức của bản thân, đồng thờì góp phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ phát triển toàn diện, hình thành cho trẻ những chức năng tâm lý cơ sở ban đầu của nhân cách, năng lực làm người và chuẩn bị vào trường Tiểu học. Hơn nữa, đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi việc cho trẻ hoạt động tạo hình cũng là một vấn đề cần thiết nhằm phát triển kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người. Hoạt động tạo hình phát triển ở trẻ khả năng quan sát trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản (vẽ, phối màu.). Trẻ thích tự tay vẽ được một cái gì đó dù ,các họa tiết còn đơn giản như ngôi nhà, cái cây, bông hoa, mưa, vẽ về biển nhưng mang lại cho trẻ những cảm xúc thực sự khi tạo ra được một sản phẩm. Còn đối với những gì trẻ không thích, không hứng thú thì trẻ sẽ vẽ đại khái cho xong và cảm thấy hài lòng với sản phẩm đó. Hơn nữa tư duy của trẻ gắn liền với cảm xúc, ý muốn chủ quan nên trẻ ghi nhớ những gì trẻ cảm thấy thích thú và xay mê thực hiện ý tưởng của TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 4 mình. Ngoài ra, giờ vẽ còn hình thành ở trẻ những kĩ năng như: Tư thế ngồi ngay ngắn, kỹ năng cầm bút, sử dụng màu sắc. những kỹ năng rất cần thiết. 2. Thực trạng một số giải pháp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thông qua một số hoạt động ở trường mầm non Phùng Giáo”. * Thuận lợi: + Về phía trẻ: Các cháu rất ngoan, khỏe mạnh, nhiều trẻ rất thông minh và ham hiểu biết. Bên cạnh đó phụ huynh có ý thức rất cao trong việc học tập của con em mình. Điều này là động lực to lớn khích lệ tôi không ngừng tìm tòi và nâng cao hơn nữa chất lượng chăm sóc giáo dục các cháu. + Về phía nhà trường: Luôn được sự quan tâm của Phòng Giáo dục, đặc biệt là sự tham mưu chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trường, trường đã có các phòng học rộng rãi thoáng mát để đảm bảo cho trẻ học tập và vui chơi. + Về giáo viên: Bản thân là một giáo viên trẻ có trình độ chuyên môn đạt trên chuẩn, luôn yêu nghề, mến trẻ, đoàn kết, có năng khiếu dạy trẻ trong lĩnh vực thẩm mĩ. Được phân công dạy lớp Mẫu giáo 5 - 6 tuổi độ tuổi mà sự phát triển thẩm mĩ của trẻ rất quan trọng. Đội ngũ giáo viên của trường có trình độ đạt chuẩn trở lên, luôn giúp đỡ nhau tạo điều kiện trau rồi kinh nghiệm. Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp, hàng ngày được tiếp xúc với trẻ, thường xuyên chăm sóc và giáo dục các cháu bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ, sáng tạo để tìm ra những cách thức tổ chức tạo được sự hứng thú bất ngờ trong mỗi hoạt động học để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất. * Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi nêu trên thì bản thân còn gặp không ít những khó khăn trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và hoạt động tạo hình nói riêng, cụ thể: Giáo viên chưa chú trọng thực hiện lấy trẻ làm trung tâm và hướng vào trẻ khi hướng dẫn trẻ để giúp trẻ nâng cao khả năng tạo hình. Giáo viên chưa chú trọng nâng cao khả năng tạo hình của trẻ thông qua việc rèn các kỹ năng tạo hình cơ bản, mà còn tổ chức qua loa theo hình thức. Giáo viên chưa chú trọng và tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương và nguyên vật liệu tạo hình từ thiên nhiên phong phú đa dạng để giúp trẻ nâng cao khả năng tạo hình. Giáo viên chỉ dập khuôn khô cứng tổ chức dạy môn hoạt động tạo hình trên tiết dạy một cách khô cứng, mà không tổ chức dạy trẻ tạo hình thông qua các hoạt động khác nhau và mọi lúc mọi nơi để giúp trẻ nâng cao khả năng tạo hình. Giáo viên chưa chú trọng đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nhằm mở rộng vốn kiến thức cho trẻ nâng cao hoạt động tạo hình. Trường thuộc địa bàn miền núi, phần lớn phụ huynh làm nghề nông nghiệp, phần lớn bố mẹ đi làm ăn xa, để con ở nhà với ông bà. Vì vậy việc phối hợp với TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 5 gia đình còn gặp nhiều khó khăn. Trên đây cũng chính là những nguyên nhân dẫn đến chất lượng chăm sóc - giáo dục của lớp chưa được tốt nhất là hoạt động tạo hình. * Kết quả thực trạng: Xuất phát từ thực tế trên tôi đã khảo sát chất lượng đầu năm trên trẻ và đạt được kết quả như sau: Nội dung Đạt Chưa đạt Tổng khảo sát Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ số trẻ trẻ (%) trẻ (%) Trẻ hứng thú tham gia hoạt động 30 16 53 14 47 Trẻ có kĩ năng vẽ, tô màu Trẻ có kĩ năng cắt, xé dán Trẻ có kĩ năng nặn Trẻ có kĩ năng xếp hình Trẻ biết thể hiện sự sáng tạo Khả năng nhận xét và đặt tên sản phẩm. 30 30 30 30 30 19 18 17 18 14 63 60 57 60 47 11 12 13 12 16 37 40 43 40 53 30 16 53 14 47 Qua kết quả khảo sát trên tôi nhận thấy, nhiều trẻ còn thụ động, ỷ lại trong hoạt động vì vậy, điều tôi trăn trở làm thế nào để dạy trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ một cách thoải mái, tự tin, không gò bó trẻ, luôn hứng thú tham gia hoạt động và phát huy tính sáng tạo, để giúp trẻ hoạt động tích cực, thể hiện được ý tưởng của bản thân một cách chủ động, tôi đã nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp cụ thể như sau: 3. Một số giải pháp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi thông qua các hoạt động ở trường mầm non Phùng Giáo. 3.1. Nâng cao khả năng tạo hình của trẻ thông qua hoạt động lấy trẻ làm trung tâm. Trường mầm non là môi trường giáo dục đầu tiên của trẻ vì vậy chúng ta cần tạo ra một môi trường giáo dục tốt nhất để chăm sóc, giáo dục những mầm non tương lai của đất nước. Việc tổ chức các hoạt động giáo dục theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm để nâng cao khả năng hoạt động tạo hình ở trẻ là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với điều kiện thực tế của trường, lớp và khả năng của trẻ lớp tôi. Trong các hoạt động nói chung và hoạt động tạo hình nói riêng tôi luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được động viên để thể hiện ý muốn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn. Tôi thường xuyên tăng cường các câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố và áp dụng những kinh nghiệm đã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên trẻ suy TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 6 nghĩ, thăm dò, tìm cách giải quyết vấn đề của trẻ. Hãy để tự trẻ miêu tả những gì trẻ biết và có thể làm. Không lạm dụng các sản phẩm mẫu và làm mẫu, càng ít làm mẫu và càng ít sử dụng vật mẫu sẽ càng kích thích trẻ tư duy và tìm kiếm cách thể hiện. Bởi tôi biết nếu quá lạm dụng các sản phẩm mẫu sẽ làm hạn chế sự sáng tạo cũng như cảm xúc của trẻ. Trong thực tế các hoạt động cần thiết để tạo hình đã được làm mẫu đầy đủ, trẻ luôn ghi nhớ, bắt trước. Điều quan trọng là dù là bài mẫu nhưng cũng cần để cho trẻ thể hiện sự sáng tạo trong đó. Nếu có trường hợp yêu cầu làm mẫu thì tôi sẽ gợi ý chứ không làm ngay. Ví dụ: Khi cho trẻ nặn sản phẩm nào đó tôi luôn gợi ý cho trẻ: “Ý định của các con định nặn gì? hay các con bắt đầu nặn từ đâu? nặn hình gì, nặn như thế nào?…”. Tạo tình huống để trẻ nói lên cách thể hiện sản phẩm sau đó tôi chốt lại và gợi ý sự sáng tạo của trẻ. Trong khi làm mẫu tôi luôn coi trọng quan điểm của trẻ, làm cho trẻ phát triển khả năng so sánh, phân tích, suy nghĩ về nhiệm vụ. Động viên kích thích trẻ tự tìm, tự sáng tạo trong khi thể hiện. Hoạt động tạo hình vốn là một hoạt động tĩnh, trẻ hoạt động chủ yếu là vận động tinh, vì thế tổ chức hoạt động tạo hình dưới hình thức hội thi cũng góp phần tạo nên sự hứng thú cho trẻ, từ sự hứng thú ấy trẻ có thể hoàn thành bài tạo hình của mình một cách nhanh nhất. Thông qua hội thi cũng tạo cho trẻ có tình thần đồng đội, có trách nhiệm hoàn thành sản phẩm của bản thân và góp phần hoàn thành nhiệm vụ của tổ, của nhóm. Thông qua hội thi trẻ cũng có thể biết cố gắng nhiều hơn và hội thi cũng không làm cho trẻ bị gò bó khi tham gia hoạt động; tôi luôn tận dụng các hình thức tổ chức như hội thi “Bé khéo tay” hay chương trình giao lưu “các nghệ nhân tí hon đua tài”… để giúp trẻ thể hiện và đạt hiệu quả cao. (Hình ảnh cô hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình theo nhóm) Như vậy việc lấy trẻ làm trung tâm và hướng vào trẻ để giúp trẻ nâng cao khả năng tạo hình là một trong những việc làm rất quan trọng, nhằm hỗ trợ thúc TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 7 đẩy sự phát triển về khả năng tạo hình cho trẻ, kích thích cá nhân trẻ hoạt động tích cực. Ngoài ra để đạt được hiệu quả cao hơn, tôi kết hợp rèn luyện các kỹ năng tạo hình cơ bản cho trẻ. 3.2. Nâng cao khả năng tạo hình của trẻ thông qua việc rèn các kỹ năng tạo hình cơ bản. Để nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ thông qua việc rèn các kỹ năng tạo hình cơ bản là việc làm rất cần thiết vì: Trẻ có các kỹ năng tạo hình cơ bản vẽ, nặn, xé, dán., từ đó mới có thể nâng cao khả năng tạo hình của trẻ phát triển hơn nữa. Để thực hiện có hiệu quả các hoạt động tạo hình và có những sản phẩm tạo hình thực sự là “của trẻ” và có sự sáng tạo của trẻ ở trong đó, Tôi luôn chú ý đến kỹ năng của trẻ bởi như trên tôi đã đề cập trẻ có kỹ năng thành thạo sẽ dễ dàng thể hiện được một sản phẩm không chỉ hoàn chỉnh mà thực sự đẹp và hấp dẫn. Chính vì thế tôi luôn chú trọng đến việc rèn kĩ năng tạo hình cho trẻ để trẻ thể hiện trong các sản phẩm của bản thân. * Rèn kỹ năng vẽ, tô màu: Trong quá trình cung cấp biểu tượng về đối tượng tạo hình tôi chỉ cho trẻ thấy được những nét đặc trưng nổi bật, những cái đẹp lý thú gần gũi trẻ. Song rèn kỹ năng vẽ và tô màu không phải chỉ là những đường nét cơ bản như nét thẳng, nét cong… một cách đơn thuần mà điều quan trọng là làm thế nào để trẻ biết phối hợp các đường nét, các hình để vẽ được bức tranh theo yêu cầu hay ý thích của trẻ và biết cách phối màu, tô màu các hình ảnh vừa vẽ được. Ví dụ: Bài “Vẽ cây xanh” có cây cao, cây thấp, lá to, lá nhỏ …khác nhau. Trẻ sử dụng phối hợp các kĩ năng vẽ nét cong tròn khép kín, nét xiên, nét thẳng và tô màu. Trẻ sử dụng màu để tạo ra bức tranh có màu sắc hài hoà và thể hiện các đường nét vẽ đẹp, gọn, màu không bị lem ra ngoài, khi tô cần chú ý tô chi tiết nhỏ hoặc tô những chỗ gần nét vẽ thì phải dùng ngòi nhọn và tô nghiêng ngòi bút… Đối với những cháu yếu về kỹ năng vẽ, tô màu tôi dành thời gian gợi ý, giúp đỡ trẻ nhiều hơn những trẻ khác, hướng dẫn tỉ mỉ những kỹ năng cơ bản để trẻ nắm vững từng thao tác để trẻ dần dần tiến bộ, hứng thú tham gia hoạt động. * Rèn kỹ năng cắt, xé, dán: Có thể nói đối với hoạt động tạo hình những tiết học xé, cắt dán là những tiết học khó và để hình thành được kỹ năng cắt xé dán cho trẻ cô giáo cũng cần phải kiên trì, khéo léo trong cách hướng dẫn và động viên trẻ. Có những trẻ hướng dẫn là thực hiện được ngay nhưng có những trẻ hướng dẫn mãi vẫn không thực hiện được, xé hoa thì làm nát hoa, xé con cá theo hình vòng cung thì xé thẳng thành hình chữ nhật… Tôi luôn tận dụng các thời điểm trong ngày để hướng dẫn trẻ các cách cắt, xé dán: xé dải, xé vụn, xé theo dạng các hình… cắt theo nếp gấp, cắt theo nét vẽ hay tự cắt để trẻ có kỹ năng thành thạo trước khi thực hiện trên tiết học. Trẻ biết cắt các hình tròn, tam giác, vuông.Có kích thước to- nhỏ khác nhau. TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 8 Trẻ bíết dùng các ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa của đôi bàn tay xé từng nhát, xé từng mảng, xé theo đường viên khung, xé theo đường vẽ sẵn Ví dụ: Xé hình “Ngôi nhà ” trẻ biết cách xé hình tam giác làm mái nhà và hình chữ nhật làm khung nhà. Dạy trẻ kỹ năng phết hồ, khi trẻ dán cô dạy trẻ kỹ năng đặt hình sắp xếp bố cục trước sau đó lật lên phết hồ ở phía sau của giấy. Làm như vậy trẻ dễ thao tác và định hình được sản phẩm của mình định làm ra nó. Đối với những trẻ có kỹ năng cắt, xé, dán còn yếu tôi thường xuyên chú ý kèm cặp, hướng dẫn trẻ các kỹ năng cắt, xé, dán ở mọi nơi mọi lúc, tôi cùng thực hiện với trẻ gây sự gần gũi như người bạn cùng chơi, cùng học, trẻ được tiếp thu một cách tự nguyện mà đem lại hiệu quả cao, từ đó trẻ hứng thú tham gia hoạt động. (Hình ảnh cô và trẻ cắt dán trang trí góc nghệ thuật) * Rèn kỹ năng nặn: Cần khuyến khích trẻ cảm nhận một số đặc điểm hình khối của sự vật bằng cách sờ vào các mặt, các chi tiết, các bộ phận của đồ vật, con vật, cây cối . để trẻ tri giác một cách chính xác những gì trẻ sẽ được thể hiện hoặc thích thể hiện. Trẻ biết dùng ngón tay, lòng bàn tay để làm lõm, dàn mỏng, lăn tròn, dỗ bẹt, cuộn thành ống loe… Ví dụ: Nặn hình người trẻ biết dùng ngón tay nặn viên đất to thành các bộ phận chính nêu rõ đặc điểm và các chi tiết tạo thành người, hay nặn các loại quả, củ (tròn, dài) trẻ biết nhào đất, chia đất, lăn tròn để được quả tròn, lăn dài, vuốt để được quả có dạng dài. Khi các kỹ năng nặn được hình thành trẻ biết tự lựa chọn, tìm kiếm và sử dụng có khi phối hợp các cách nặn khác nhau và nặn một cách có sáng tạo như nặn nguyên khối, phối nặn chắp ghép với nặn nguyên khối để tạo ra các sản phẩm đa dạng. TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 9 Song bên cạnh đó cũng có một số trẻ tiếp thu còn chậm nên kỹ năng nặn còn khiêm tốn, chưa có sự sáng tạo trong sản phẩm, Tôi thường xuyên gần gũi, động viên, gợi ý, hướng dẫn trẻ tận tình để trẻ hoàn thành ý tưởng mà trẻ mong muốn từ đó trẻ tự tin hơn trong việc tạo ra sản phẩm. * Rèn kỹ năng xếp hình: Trong thực tế ngay từ lứa tuổi nhà trẻ, trẻ đã có kỹ năng xếp chồng, xếp cạnh để tạo ra những “công trình” theo yêu cầu của cô hoặc theo ý thích của trẻ. Để trẻ có thể nhuần nhuyễn với kỹ năng xếp hình và có những sản phẩm theo yêu cầu hay theo ý thích, tôi luôn tìm kiếm các nguyên liệu đa dạng phong phú đẻ trẻ xếp hình mà trẻ thích, đồng thời tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với những đồ vật, đồ chơi cũng như tạo điều kiện để trẻ tham gia hoạt động thường xuyên với hoạt động xếp hình ấy. Trẻ sử dụng các cách xếp khác nhau và xếp một cách sáng tạo, trẻ xếp từ những đồ chơi đơn giản đến những “công trình” phức tạp về cấu trúc có kiểu dáng đẹp có kích thước và tỉ lệ phù hợp, màu sắc hài hoà để tạo ra sản phẩm đa dạng, phong phú. Ví dụ: Cho trẻ xếp các hình, khối tạo thành ngôi nhà, ô tô. hoặc xếp theo sự mô tả bằng lời, kể chuyện hoặc theo tranh ảnh. ( Hình ảnh Cô và trẻ làm tạo hình xếp từ các khối) Đúng vậy việc nâng cao khả năng tạo hình của trẻ thông qua việc rèn các kỹ năng tạo hình cơ bản vẽ, nặn, xé, cắt dán. cho trẻ là một việc làm rất quan trọng nhằm hỗ trợ thúc đẩy giúp trẻ nâng cao khả năng tạo hình ở trẻ, trẻ đã được hình thành phần gốc thành thạo thì sẽ tạo được sự kích thích ở trẻ có các hoạt động tích cực hơn và đạt kết quả tốt hơn. Ngoài ra việc sử dụng nguyên vật liệu tạo hình từ thiên nhiên phong phú, đa dạng là bước đệm để kích thích khả năng tạo hình ở mỗi trẻ. TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 10 3.3. Sử dụng nguyên vật liệu tạo hình từ thiên nhiên phong phú, đa dạng. Chúng ta đã biết sản phẩm của hoạt động tạo hình là 1 dạng sản phẩm đặc biệt. Trong sản phẩm nó chứa đựng tâm hồn, cảm hứng của người tạo ra nó, nó còn là ngôn ngữ riêng để biểu đạt tình cảm của người sáng tạo ra. Nhất là nguyên vật liệu từ thiên nhiên sẽ tạo sự gần gũi với tâm hồn trẻ thơ trong sáng ở trẻ. Nguyên vật liệu rất quan trọng, có thể nói đó là “linh hồn” của sản phẩm tạo hình, vì thế khi thực hiện hoạt động tạo hình tôi luôn chuẩn bị hoặc hướng dẫn trẻ chuẩn bị những nguyên vật liệu cần thiết để thể hiện sản phẩm. Nguyên vật liệu là những loại đồ dùng, dụng cụ dễ kiếm. Có thể trẻ tự kiếm như lá cây, phế liệu hư, vỏ hộp, thùng cát tông, quần áo cũ, bông, vải vụn, rơm. chúng ta có thể kết hợp sử dụng những đồ dùng giấy, hồ dán, kéo. để tạo ra nhiều sản phẩm đa dạng phong phú. Ví dụ: Ở chủ đề “Bản thân” tôi cho trẻ làm những nhà tạo mẫu, tạo ra các loại mũ, nón ngộ nghĩnh từ các loại rơm khô, lõi ngô khô. Ví dụ: Ở chủ đề Những con vật đáng yêu. Lá cây khô làm cánh bướm, thân bướm làm bằng thìa nhựa, lá cây bạch đàn làm cánh chuồn chuồn. Lá dừa làm chong chóng, con châu chấu, bẹ bắp ngô lá chuối khô làm búp bê… Trẻ sẽ có hứng thú hơn và sẽ kích thích được sự sáng tạo cũng như cảm xúc của trẻ khi có đầy đủ nguyên vật liệu để trẻ thể hiện sản phẩm. Để đảm bảo khi sử dụng nguyên vật liệu tạo hình đối với trẻ tôi luôn chú ý đến những điểm sau: ( Hình ảnh cô và Trẻ tạo hình bằng lá cây) - Dễ kiếm: Vỏ ốc, hạt, cát, báo, tạp chí, hộp vv. lá cây, vỏ cây. - Rẻ tiền: Nguyên vật liệu mua và nguyên vật liệu địa phương. - An toàn: Không độc , không có cạnh sắt, không nhọn vv. - Dễ cầm : kích cỡ phù hợp với trẻ. - Tạo cơ hội để lựa chọn và sắp xếp nguyên vật liệu. TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 11 Tôi cũng thường xuyên kích thích hứng thú, sự sáng tạo của trẻ bằng cách: trong các giờ hoạt động chơi ngoài trời tôi cho trẻ nhặt các loại lá ở sân trường, một ít lá xanh, lá vàng để vào các giờ hoạt động tạo hình hoặc hoạt động góc tôi cho trẻ làm các con vật như: con nghé , con trâu, con mèo. Vào đầu năm học, tôi kiểm tra lại đồ dùng đồ chơi và lập kế hoạch theo từng chủ đề của các hoạt động huy động phụ huynh mua sắm, hỗ trợ những nguyên vật liệu phế phẩm, khuyến khích trẻ tìm kiếm nguyên vật liệu, phế liệu có sẵn ở địa phương như: vỏ ngao, vỏ ốc, bìa cát tông, lọ nhựa nước ngọt, hộp bánh, lọ sữa bằng nhựa… Nói tóm lại để giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình thì tôi luôn làm tốt công tác chuẩn bị, chuẩn bị từ tranh ảnh vật mẫu đến các nguyên vật liệu phù hợp và đủ với số lượng cho tất cả mọi trẻ đều được tham gia hoạt động. Ưu tiên sử dụng nguyên vật liệu từ thiên nhiên vì nó dễ kiếm, ít tốn kém và gần gũi với trẻ. Có như vậy thì giờ hoạt động học của trẻ mới sôi nổi, thu hút được nhiều trẻ hoạt động, từ đó sẽ thu được kết quả cao hơn. Chưa dừng lại ở giải pháp này tôi còn kết hợp nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ trong các hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi. 3.4. Thông qua các hoạt động học khác nhau ở mọi lúc mọi nơi để giúp trẻ nâng cao khả năng tạo hình. Như chúng ta đã biết hoạt động tạo hình là phương tiện trẻ thể hiện ấn tượng hiểu biết, ý muốn của mình về thế giới xung quanh. Nhưng kết quả của hoạt động tạo hình phụ thuộc vào kiến thức kinh nghiệm mà trẻ tích lũy được trong các hoạt động khác nhau. Việc tham gia nhiều hoạt động khác nhau ở mọi lúc mọi nơi sẽ tạo nguồn cảm hứng làm nảy sinh những ý tưởng sáng tạo của trẻ. Chính vì vậy ngoài việc giảng dạy trên giờ học tôi luôn bồi dưỡng thêm cho trẻ những nội dung và bài học trong chương trình ở mọi lúc mọi nơi. Hoạt động tạo hình còn có thể được thực hiện trên các hoạt động học của các lĩnh vực hoạt động khác. Trong các buổi đón trẻ, hay những giờ rãnh rỗi tôi cung cấp cho trẻ các thông tin về các đối tượng miêu tả, trao đổi, cùng hoạt động với trẻ để nắm bắt hiểu biết. Ví dụ: Trong một buổi dạo chơi xung quanh trường cô cho trẻ ngắm những chậu hoa và hỏi trẻ “Con thích chậu hoa nào nhất? Vì sao? “Con nhìn xem bông hoa này có màu gì”? “Trông những cánh hoa của nó ra sao”? “Khi mặt trời nhô lên thì cánh hoa trông khác biệt như thế nào?.” để chuẩn bị biểu tượng cho bài “vẽ vườn hoa” ngày mai thì chính việc làm này sẽ giúp trẻ thể hiện lại được những nét độc đáo riêng của mình thông qua việc quan sát tận mắt, mà không tạo ra một cách máy móc và dựa trên ý tưởng sẵn có của người khác. Ví dụ: Hoạt động Làm quen với chữ cái: Trẻ biết tô màu vào chữ rỗng, vào vở tập tô, biết cách cầm bút. Ví dụ: Hoạt động khám phá khoa học: Trẻ nắm được đặc điểm các con vật, các loại quả hay phương tiện giao thông, người thân trong gia đình. sau đó cô cho trẻ vẽ hoặc tô màu con vật, các loại quả hay các phương tiện giao thông… TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 12 Ví dụ: Hoạt động Làm quen với toán: Trẻ nhận biết hình vuông, hình chữ nhật; trẻ vẽ chiếc khăn tay tặng mẹ, tặng chú bộ đội, hay nặn bánh tặng em bé. Ngoài việc giúp trẻ lĩnh hội những kiến thức thực tế để làm giàu vốn kinh nghiệm cho bản thân, thì bên cạnh đó tôi cũng luôn chú trọng nhiệm vụ, nội dung và phương pháp hướng dẫn giúp trẻ thực hiện các thao tác tạo hình một cách tốt nhất đối với từng thể loại và từng nội dung hoạt động phù hợp với khả năng trên từng trẻ. Đối với trẻ hoạt động chơi ngoài trời, dạo chơi là hoạt động không thể thiếu đối với trẻ vì trẻ rất thích tự do khám phá, vận động., từ những cảm hứng đó tôi tạo cơ hội cho trẻ quan sát, trẻ được ngắm nhìn vật thật, được sờ nắm, cô có thể cho trẻ dùng cây vẽ trên đất hay dùng phấn vẽ xuống nền sân. Ví dụ: Giờ chơi hoạt động theo ý thích: Tôi cho trẻ kể về những con vật mà trẻ thích và cho trẻ vẽ những con vật đó. Ví dụ: Giờ chơi, hoạt động ở các góc: Góc tạo hình là nơi trẻ có thể thể hiện tài năng của mình sau các hoạt động học; trẻ có thể vẽ, nặn ,xé, dán, xếp hình. tạo nhiều sản phẩm phong phú tại đây. Ở mọi lúc mọi nơi cũng là cơ hội cho cô hướng dẫn những trẻ còn yếu về khả năng tạo hình cũng là nơi để trẻ học hỏi lẫn nhau một cách tốt nhất những kỹ năng tạo hình chính vì thế cô giáo cũng cần tận dụng những thời điểm ấy để tạo cơ hội cho trẻ lĩnh hội cũng như củng cố các kỹ năng cho bản thân. Như vậy ta thấy việc nâng cao khả năng tạo hình cho trẻ nếu chỉ tổ chức thực hiện một cách khô cứng trong một hoạt động học đơn lẻ thì chưa đủ để có thể phát triển khả năng tạo hình cho trẻ, mà tôi còn khéo léo vận dụng linh hoạt trong mọi hoạt động phù hợp để có thể lồng ghép và tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động một cách tốt nhất. Từ vốn kiến thức đã có của trẻ được học ở các lớp dưới và xung quanh trẻ, tôi bổ sung thêm kiến thức phong phú cho trẻ bằng các ứng dụng công nghệ thông tin. 3.5. Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học nhằm mở rộng vốn kiến thức cho trẻ nâng cao hoạt động tạo hình. Ngày nay khoa học công nghệ thông tin phát triển đã góp phần rất lớn cho việc nâng cao chất lượng giáo dục. Trong những năm gần đây, cùng với sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường và hội cha mẹ học sinh đã đầu tư cơ sở vật chất cho nhà trường, giúp trường mua sắm được máy vi tính phục vụ cho công tác giảng dạy ở các nhóm lớp đặc biệt là đối với lớp 5- 6 tuổi, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giảng dạy của cô và trò. Tâm lí trẻ vốn hiếu động, thích tò mò, ham hiểu biết và nhạy cảm nên việc tiếp thu công nghệ thông tin chẳng mấy khó khăn. Việc đưa công nghệ thông tin ứng dụng vào công tác giảng dạy sẽ giúp cho giờ học thêm sinh động và trẻ cũng rất hứng thú học tập. Để đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ, đồng thời thực hiện mục tiêu chung của nghành và của trường đề ra, đó là việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác giảng dạy đạt hiệu quả. Năm học vừa qua tôi đã mạnh dạn đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy trên các hoạt động học nói TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com 13 chung và tiết hoạt động tạo hình nói riêng, tôi thấy kết quả đạt được là rất cao, trẻ rất hứng thú và mong đợi giờ hoạt động, khả năng tiếp thu bài của trẻ nhanh và sâu. So với trước đây khi chưa đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy thì có những giờ học tôi phải chuẩn bị rất nhiều đồ dùng, tranh ảnh trực quan có những đồ dùng do tự làm nên tính thẩm mỹ chưa cao, chưa sinh động hấp dẫn với trẻ, bên cạnh đó tôi còn phải chuẩn bị đồ dùng cho trẻ…Nên việc chuẩn bị cho giờ học chiếm rất nhiều thời gian mà hiệu quả mang lại chưa cao. Ví dụ: Đề tài vẽ "Con gà trống" tôi sưu tầm con gà trống cho trẻ quan sát trên ti vi máy vi tính vì vậy trẻ rất thích gây được ấn tượng sâu sắc với trẻ, nên khi trẻ thực hiện sản phẩm rất sáng tạo, ngộ nghĩnh, có con vật được thể hiện với nhiều dáng vẻ khác nhau. ĐỀ TÀI “VẼ CON GÀ TRỐNG” 1.Môc ®Ých: a. Kiến thức: - Trẻ biết phối hợp các nét vẽ để vẽ được bức tranh " Con gà trống" - Trẻ nói lên ý tưởng và tạo ra các sản phẩm theo ý thích. - Trẻ biết nhận xét các sản phẩm tạo hình về màu sắc, hình dáng, bố cục. - Trẻ biết đặt tên cho sản phẩm tạo hình. b. Kĩ năng: - Trẻ biết phối hợp các kĩ năng vẽ để tạo thành bức tranh có màu sắc hài hòa bố cục cân đối. - Rèn kĩ năng cầm bút, tô màu, và cách giữ giấy. Rèn kĩ năng tô màu không chờm ra ngoài. c. Thái độ: - Trẻ thích thú, ngắm nhìn và sử dụng các từ gợi cảm nói lên cảm xúc của mình.(màu sắc hình dáng bố cục.) của các tác phẩm tạo hình. - Trẻ biết giữ gìn sản phẩm. - Trẻ tham gia tích cực, sáng tạo vào hoạt động. 2.ChuÈn bÞ: - Tranh mẫu của cô, giáo án điện tử. - Bài hát: "Con gà trống" - Vở tạo hình, bút chì, màu đủ cho trẻ thực hiện. 3.Tổ chức hoạt động: Nội dung hoạt Hoạt động của cô Dự kiến hoạt động động của trẻ * Gây hứng thú Cô mặc quần áo, đội mũ đóng giả làm - Trẻ lắng nghe chú gà trống.(Hỏi trẻ) - Trẻ trả lời - Đố các bạn biết tôi sống ở đâu? - Trống choai tôi có đặc điểm gì? - Họ hàng nhà tôi có những ai? - Các bạn dành tình cảm gì cho chúng tôi? TIEU LUAN MOI download : skknchat@gmail.com Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)