Sáng kiến kinh nghiệm một số BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ 3 4 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG tạo HÌNH TRONG TRƯỜNG mầm NON

UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN MỸ ĐỨC TRƯỜNG MẦM NON BỘT XUYÊN ************************** SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ 3 - 4 TUỔ

I THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH TRONG TRƯỜNG MẦM NON Lĩnh vực/môn : Giáo dục Mẫu giáo Cấp học : Mầm non Tên tác giả : Trần Thị Xuyến Đơn vị công tác : Tr�

�ờng Mầm non Bột Xuyên Chức vụ : Giáo viên NĂM HỌC: 2020 - 2021 TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 1 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 1. Lý do chọn đề tài: Phát triển thẩm mỹ là một trong năm lĩnh vực giáo dục toàn diện cho trẻ Mầm non. Với mỗi trẻ em nói chung, trẻ mầm non nói riêng đều có tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh, bởi nó chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ bị cuốn hút trước cảnh vật có nhiều màu sắc, hay 1 bông hoa đẹp, bức tranh sinh động, đồ chơi ngộ nghĩnh… Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng những tài năng nghệ thuật cho tương lai. Nội dung hoạt động tạo hình trong trường mầm non là có vai trò rất quan trọng để phát triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lí như khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng sáng tạo, ham muốn tạo ra cái đẹp. Đây là yếu tố cần thiết góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 3 - 4 tuổi, đây là giai đoạn đầu tuổi mẫu giáo, vận động của trẻ còn ở mức độ thấp (kỹ năng cầm bút, thao tác vẽ, nặn, cắt, xé dán…còn vụng). Một mặt do trẻ mới rời gia đình đến lớp với cô với bạn, lúc này môi trường sống, sinh hoạt của trẻ rộng hơn, mọi sự vật hiện tượng xung quanh trẻ còn rất mới lạ, trẻ chưa có khái niệm về cái gì cụ thể. Mặt khác vốn ngôn ngữ của trẻ còn quá ít. Trẻ chưa thể diễn đạt nguyện vọng của mình bằng ngôn ngữ mạch lạc. Vì vậy hoạt động tạo hình chính là một thứ ngôn ngữ riêng để trẻ biểu lộ tình cảm, tiếng nói của mình với mọi người xung quanh. Để tạo ra một sản phẩm đẹp trước hết trẻ phải hiểu về cái đó, có tình cảm với nó và có kỹ năng tạo ra nó, thì trẻ mới hoàn thành sản phẩm đó được. Chính từ các hoạt động đó sẽ làm phát triển tình cảm thẩm mỹ của trẻ. Tuổi mầm non trẻ rất hứng thú và ham thích được tham gia các hoạt động tạo hình với các nguyên vật liệu từ thiên nhiên sẵn có, để tạo thành các đồ vật, con vật, bức tranh… hay một sản phẩm mà trẻ yêu thích chính từ các sản phẩm trẻ tạo ra, trẻ đặt tên gọi, và tưởng tượng ra những gì trẻ thích, từ đó làm nảy sinh tình cảm yêu cái đẹp, hướng tới cái đẹp. Chính sự quan trọng của hoạt động tạo hình đối với việc chăm sóc giáo dục trẻ mầm non mà tôi với vai trò là giáo viên mầm non tôi muốn góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ, đây là yếu tố cần thiết góp phần phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Đó là lý do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non”. TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 2 2. Mục đích của đề tài: Nhằm phát triển ở trẻ khả năng quan sát, phát triển trí nhớ, khả năng tưởng tượng sáng tạo. Cung cấp cho trẻ một số kiến thức, kỹ năng tạo hình cơ bản, rèn luyện sự khéo léo của đôi bàn tay, giúp trẻ thể hiện cảm xúc, tình cảm của mình về vẻ đẹp của thế giới khách quan. Qua đó trẻ cảm nhận được sự vật hiện tượng những cái hay cái đẹp xung quanh, trẻ khám phá được nhiều điều mới lạ, đồng thời bồi dưỡng thị hiếu thẩm mỹ, tình yêu thiên nhiên cuộc sống, yêu nghệ thuật. Từ đó giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt như: Đức - Trí Thể - Mĩ. 3. Khách thể nghiên cứu: a. Đối tượng nghiên cứu: Đề tài được áp dụng nghiên cứu trên 27 trẻ tại Lớp mẫu giáo 3 - 4 tuổi C2 – trường Mầm Non Bột Xuyên - Huyện Mỹ Đức - Thành phố Hà Nội. b. Phạm vi nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu trong năm học 2020 – 2021 bắt đầu từ tháng 10/2020 đến tháng 03/2021. 4. Phương pháp nghiên cứu: a. Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết. b. Phương pháp quan sát. c. Phương pháp thực hành trải nghiệm. d. Phương pháp phân tích tổng hợp kinh nghiệm. PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Khảo sát ban đầu: Đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng ban đầu trên trẻ để nắm bắt khả năng tạo hình của trẻ từ đó có các phương pháp biện pháp phù hợp. BẢNG KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM Số lượng: 27 trẻ lớp C2. (Minh chứng có bảng khảo sát chi tiết từng trẻ) Kết quả khảo sát ND khảo sát Tốt Khá TB Yếu SL % SL % SL % SL % Trẻ hứng thú tham gia 2 7,4 15 55,5 6 22,2 4 14,8 hoạt động tạo hình Trẻ có kĩ năng vẽ, nặn, 4 14,8 12 44,4 9 33,3 2 7,4 xé dán. Trẻ có khả năng bố cục 1 3,7 14 51,6 8 29,6 4 14,8 TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 3 Biết sử dụng đa dạng 1 3,7 14 51,6 9 33,3 3 11,1 nguyên vật liệu tạo hình Trẻ tự đặt tên và gọi 1 3,7 13 48,1 9 33,3 4 14,8 đúng tên sản phẩm Qua bảng khảo sát trên tôi thấy khả năng phát triển thẩm mỹ của trẻ là chưa cao, còn nhiều trẻ đạt loại khá, trung bình, yếu. Đó là điều mà tôi cần phải suy nghĩ làm thế nào để tìm ra “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi trong trường mầm non”. 2. Cơ sở lý luận: Bác Hồ nói: “Không có giáo dục thì nói gì đến kinh tế văn hóa” Sản phẩm của giáo dục chính là con người, mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước, trong tương lai, đó chính là thế hệ trẻ. Vì vậy việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Nâng cao chất lượng giáo dục nói chung, môn tạo hình nói riêng là việc làm cần thiết để phát huy năng khiếu của trẻ một cách tự nhiên. Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn tạo hình luôn hấp dẫn đối với trẻ lứa tuổi mầm non, giúp trẻ phản ánh thế giới xung quanh cuộc sống con người một cách đa dạng phong phú và hấp dẫn đối với trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo. Thông qua tạo hình trẻ được thử sức mình trong việc thể hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của mình. Hoạt đông tạo hình phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản (nặn, vẽ, phối màu…). Đặc biệt trong giờ học tạo hình trẻ thích tự tay làm được một cái gì đó dù các họa tiết cũng đơn giản như: Nặn con sâu, quả cam, ông mặt trời, mây mưa…nhưng mang lại cho trẻ những cảm xúc thực sự khi tạo ra được một sản phẩm. Hơn nữa tư duy của trẻ gắn liền với cảm xúc, ý muốn chủ quan nên trẻ ghi nhớ những gì trẻ cảm thấy thích thú và say mê thực hiện ý tưởng của mình. Ngoài ra, tạo hình cũng hình thành ở trẻ những kỹ năng như: tư thế ngồi ngay ngắn, kỹ năng cầm bút, sử dụng màu sắc, kỹ nặng tạo hình…, những kỹ năng rất cần thiết cho trẻ bước vào lớp lớn. Xuất phát từ đặc điểm trên tôi thấy nhiệm vụ quan trọng mà giáo viên cần phải giải quyết khi hướng dẫn hoạt động tạo hình cho trẻ không phải đơn giản là dạy trẻ mà phải tạo cho trẻ hứng thú thật sự trong giờ học. Có như vậy sản phẩm trẻ làm ra mới là một tác phẩm nghệ thuật. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 3-4 tuổi trong TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 4 trường mầm non” phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ: “Học mà chơi, chơi mà học”. 3. Thực trạng: a. Thuận lợi: Năm học 2020 - 2021 được sự phân công trực tiếp phụ trách nhóm lớp 34 tuổi C2, bản thân luôn nhận được sự ủng hộ, quan tâm nhiệt tình của Ban giám hiệu nhà trường, của các cấp lãnh đạo địa phương về việc tạo điều kiện cơ sở vật chất, trường lớp sạch sẽ, có khu sáng tạo cho trẻ hoạt động, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi cho cô và trẻ đặc biệt là chuẩn bị đầy đủ các loại nguyên vật liệu để trẻ thực hành. Có đội ngũ đồng nghiệp nhiệt tình, trình độ chuyên môn tốt luôn tạo điều kiện để học hỏi lẫn nhau trong công tác. Các cháu đi học được sắp xếp vào lớp theo đúng độ tuổi của mình. Đối với nhóm lớp 3 - 4 tuổi tôi trực tiếp phụ trách tuy trẻ mới đến lớp là phần đông, nhưng trẻ đi học đều, lại rất hăng say khi được cô tạo điều kiện cho trẻ tìm hiểu và hướng dẫn tham gia các hoạt động tạo hình. Đa số trẻ có nề nếp tốt và rất mạnh dạn hứng thú tham gia vào hoạt động. Tôi luôn ý thức được tầm quan trọng của việc hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình không những cung cấp kiến thức tạo hình mà còn mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ về các sự vật hiện tượng xung quanh, mà quan trọng hơn là bước đầu nhen nhóm óc nghệ thuật cho trẻ từ tuổi ấu thơ. Bản thân tôi luôn trau dồi kiến thức học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp để làm sao đưa ra phương pháp dạy, giúp trẻ lĩnh hội được kiến thức một cách có hiệu quả nhất. b. Khó khăn Phần lớn phụ huynh chưa biết cách chăm sóc con cái, họ đang xem nhẹ ngành học mầm non, đặc biệt đối với hoạt động tạo hình vì vậy chưa tạo điều kiện để trẻ phát huy hết khả năng năng khiếu của trẻ. Nhiều trẻ yếu về kỹ năng, nhiều bài chưa đạt yêu cầu, sự sáng tạo và thể hiện bố cục cũng yếu, chưa biết phối hợp các màu, khả năng nhận xét sản phẩm còn kém. Vì vậy khi thực hiện chương trình giáo viên phải chú ý rất nhiều đến các kĩ năng cho trẻ, đặc biệt là kĩ năng nặn, vẽ, xé dán còn gặp nhiều khó khăn. Ở trẻ chưa có khả năng tạo cảm hứng thẩm mỹ khi hoạt động tạo hình. Bản thân chưa biết tận dụng môi trường xung quanh để tạo cảm xúc thẩm mỹ cho trẻ. Chính vì vậy việc tổ chức hoạt động tạo hình đạt kết quả chưa cao. Ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, nhiều trẻ còn nói ngọng, trẻ phát âm chưa rõ, chưa diễn tả được ý hiểu của mình đối với người khác. Một số trẻ cũng mải chơi, chưa hứng thú, tập trung chú ý trong giờ học. TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 5 Phụ huynh của các cháu trong lớp có hoàn cảnh khác nhau, sự quan tâm tạo điều kiện của gia đình đến trẻ cũng khác nhau, đấy là chưa kể đến các gia đình làm nông thời gian quan tâm đến trẻ là rất hạn chế. Một số phụ huynh cũng quan tâm tới việc học tạo hình của trẻ, song phương pháp dạy trẻ chưa phù hợp. Mỗi trẻ có cá tính khác nhau nên việc tiếp cận chăm sóc giáo dục trẻ rất khó khăn. 4. Các biện pháp đã tiến hành: Dựa vào mục tiêu giáo dục mầm non nói chung và yêu cầu cần đạt của lứa tuổi mẫu giáo bé nói riêng về nhận thức, trí tuệ ngôn ngữ, đặc biệt là thẩm mỹ và các nhu cầu của trẻ để từ đó tôi tìm hiểu và đưa ra một số biện pháp và hình thức tổ chức phát triển sự tư duy, óc sáng tạo của trẻ trong giáo dục thẩm mỹ với môn tạo hình cho trẻ. Đây là một việc cần thiết vì nó mang lại cho mỗi đứa trẻ niềm vui, sự tự tin, sự mạnh dạn và có sự tư duy, sáng tạo tham gia vào tất cả các hoạt động trong gia đình, trong nhà trường và xã hội. Từ những yêu cầu trên tôi đã đưa ra một số biện pháp sau: 4.1. Biện pháp 1: Cung cấp kiến thức, vốn hiểu biết về cái đẹp cho trẻ thông qua việc tạo môi trường trong lớp học và ngoài lớp học. Trang trí tạo môi trường nghệ thuật để gây cảm xúc, gây ấn tượng cho trẻ về nghệ thuật tạo hình. Tạo môi trường đẹp trong lớp để khi trẻ đến lớp ấn tượng đầu tiên tác động vào trẻ là toàn bộ sự bài trí, cách sắp xếp trang trí lớp học của bé đẹp. Bé quan sát xung quanh xem lớp mình có khác nhà bé không? Có đẹp hơn nhà bé không?.Chính môi trường lớp học sẽ tạo ấn tượng khó phai trong bé. Đây là tác động cần thiết để hình thành cảm xúc nghệ thuật cho trẻ. Vì vậy tôi đã tìm hiểu yêu cầu của hoạt động, căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình và đặc điểm tâm lí của trẻ 3-4 tuổi mà tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ sao cho phù hợp nhất. Ví dụ: Với môi trường trong lớp: Các mảng chính trong lớp như mảng hoạt động, các tiêu đề của các góc. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi thường sưu tầm, thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu, có màu sắc đẹp, bố cục hợp lí và có tên thật gần gũi với trẻ. Ví dụ: Mảng hoạt động thường ở vị trí chính để trẻ dễ nhìn dễ thấy. Nội dung của mảng hoạt động thường tổng hợp các hình ảnh về hoạt động: Như hoạt động trường Mầm non: Có hình ảnh ngôi trường, đu quay, cầu trượt…có cô giáo cùng bé đi dạo… + Các góc hoạt động như góc gia đình, tôi đặc biệt làm “Tổ ấm 3-4 tuổi” trong đó có hình ảnh Mẹ và bé mặc tạp dề nấu cơm, có đồ dùng dụng cụ chế TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 6 biến. Hay góc xây dựng tôi lấy tên: “Kiến trúc sư tí hon”, “công trình mơ ước”, “tôi là kĩ sư tương lai”…có hình ảnh các bé hoặc các con vật đang chuyển các vật liệu xây dựng, đang làm các bác thợ xây dựng, lắp ghép từ các hình ảnh ngộ nghĩnh ở phía trên mảng tường. Còn phía mảng tường tôi thường làm bằng nhựa trong hoặc thảm gai, trong đó có các sản phẩm do chính tay trẻ làm để gài vào làm tranh trang trí cho góc đó. Để phát huy tối đa tác dụng của môi trường hoạt động sau khi chuyển hoạt động ta cần thay đổi nội dung hoạt động mới. Tôi đã cùng trẻ thảo luận và đặt tên cho hoạt động mới và tên của góc chơi của mình. Nội dung của các góc tôi giới thiệu cho trẻ về các sản phẩm bằng các ngôn ngữ nghệ thuật để tích luỹ cho trẻ có vốn hiểu biết về nghệ thuật và say mê nghệ thuật. Từ đó kích thích lòng ham muốn thích tham gia tạo sản phẩm nghệ thuật để có sản phẩm trang trí lớp học của mình. Ví dụ: Ở mảng hoạt động tạo hình: Tôi đã trưng bày các sản phẩm mẫu tự làm và sưu tầm, cho trẻ quan sát nhằm kích thích khả năng sáng tạo và có nghệ thuật của trẻ Hình 1: Sản phẩm nặn của cô và trẻ Tôi giới thiệu đây là ngôi nhà nghệ thuật của chúng mình. Chúng mình hãy cùng chọn một cái tên thật hay để đặt cho nó nhé. Nào ai có ý kiến, cô gợi ý các tên như sau: Hoạ sĩ nhí, bé khéo tay, bé làm hoạ sĩ, hoạ sĩ tí hon, …Cho trẻ thảo luận và lựa chọn nếu trẻ nào nghĩ được tên khác hay hơn cô có thể chọn làm tên góc hoạt động. Bây giờ ngôi nhà này đã có tên rồi: cô giới thiệu với chúng mình đây là hình ảnh bạn thỏ đang nặn… Đây là con Gà, con Vịt, quả Cam này là do cô tự làm lấy chúng mình thấy có đẹp không? Còn đây là quả chuối của bạn Yến năm trước học ở đây, đây là mâm ngũ quả của bạn Duy Đức…Bây giờ cô muốn mỗi bạn hãy làm thật nhiều những sản phẩm để trang trí cho ngôi nhà của chúng mình đẹp hơn nhé. Cô muốn trong lớp mình ai cũng có sản phẩm được trưng bày trong ngôi nhà nhỏ của chúng mình để cô thay các sản phẩm của các bạn cũ, chúng mình có đồng ý không? Từ lời gợi mở như vậy đã kích thích trẻ tạo ra sản phẩm mới. Để gây hứng thú cho trẻ nặn thì tuỳ theo từng hoạt động tiến hành mà tôi có thể chuẩn bị mảng cung cấp kiến thức, các loại đất nặn phù hợp và phong phú. Ví dụ: Đất nặn các màu khác nhau, các loại đất nặn khác nhau, có thể cả đất thật. Ở đây các loại đất thì giáo viên luôn để ở trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy để sử dụng khi vào hoạt động. Bên cạnh đó tôi chuẩn bị một sản phẩm nặn mà tôi TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 7 đã cung cấp, hoặc sắp cung cấp trên hoạt động có chủ định để làm mảng cung cấp kiến thức cho trẻ thu hút sự chú ý của trẻ trong các hoạt động đón và trả trẻ, hoạt động góc, kết hợp với lời gợi ý trẻ vào góc chơi. Từ đó giúp trẻ được củng cố và làm quen kiến thức đó, giúp trẻ tăng thêm vốn kiến thức, kỹ năng hơn trong hoạt động chung. Ví dụ: Với những tiết học về tạo hình khuôn mặt ở góc tạo hình tôi cho trẻ nặn khuôn mặt sau đó kết hợp đa dạng các nguyên vật liệu như: mì nui, dây con sâu, len. để tạo thành khuôn mặt ngộ nghĩnh Hình 2: Sản phẩm tạo hình khuôn mặt của trẻ Khi trẻ vào góc chơi hoặc giờ đón trả trẻ tôi thu hút gợi ý trẻ quan sát những sản phẩm đó: + Đây là con gì? Cô nặn như thế nào? Nhờ đó khi thực hiện các đề tài “Nặn quả…” trẻ đã có vốn kiến thức hiểu biết qua các sản phẩm thì trẻ sẽ tự tin hơn và thực hiện tốt hơn. Khi trẻ vào góc chơi tôi gây hứng thú hoạt động nặn cho trẻ bằng cách: Đố trẻ cô nặn quả gì? Các quả này được nặn như thế nào? Hình 3, 4: Cô và trẻ trong hoạt động "Nặn quả" Sau đó cho trẻ kể về các sản phẩm vừa nặn, cuối cùng cô khái quát về một số đặc điểm chung cơ bản của các sản phẩm đó và chất liệu cô đã sử dụng để làm. Với những nhóm trẻ chưa thể hiện được cô có thể hướng dẫn trẻ 1 cách tỉ mỉ hơn về cách nặn, kĩ năng nặn, sử dụng kĩ năng đó như thế nào? hoặc cô kết hợp làm chung với trẻ, cùng với lời động viên khuyến khích giúp trẻ vững tâm thế hơn. Như vậy, với đề tài về “quả” khi tôi tiến hành cho trẻ thực hiện theo nhiều hình thức khác nhau sẽ tạo cho trẻ cảm giác thoải mái, không gò bó, chán nản giúp trẻ sẽ tích cực hoạt động sâu hơn trong góc chơi từ đó đối tượng cô định cung cấp hoặc củng cố cho trẻ sẽ dần dần được hình thành và khắc sâu trong tâm trí của trẻ. Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển khả năng, kỹ năng nặn. Không những chỉ có góc tạo hình mới phát huy khả năng nặn của trẻ mà ở các góc chơi khác tôi cũng có thể rèn luyện kỹ năng về nặn cho trẻ. Cụ thể: + Góc học tập: Trong góc học tập luôn có nội dung cung cấp cho trẻ về toán và môi trường xung quanh thông qua các môn học đó giáo viên thiết kế lựa chọn các trò chơi, nội dung để củng cố, cung cấp cho trẻ. Từ đó giáo viên có thể lồng ghép rèn luyện kỹ năng tạo hình cho trẻ. TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 8 Ví dụ: Với nội dung toán: “Vẽ quả bóng” thì giáo viên kết hợp rèn luyện cho trẻ kỹ năng vẽ, và kỹ năng tô màu, bố cục tranh. Sau đó đếm xem đã vẽ được bao nhiêu quả bóng. Như vậy ở trong mỗi góc chơi, nhóm chơi chỉ có một nhóm trẻ hoặc một cá nhân tham gia hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên muốn rèn luyện trẻ cá biệt, yếu kém hoặc củng cố kỹ năng cho trẻ. Từ đó giúp trẻ phát triển hơn về khả năng tạo hình. Do phòng học hơi nhỏ tôi đã tận dụng không gian bên ngoài như hiên của phòng học làm nơi trưng bày sản phẩm của trẻ, ở đây trẻ được quan sát toàn bộ sản phẩm của mình và của bạn. Trẻ có thể tự so sánh sản phẩm của ai đẹp hơn, ai xấu hơn, nếu sản phẩm của bé chưa đẹp, thì bé phải cố lên lần sau cố gắng làm cho đẹp hơn để bằng bạn hoặc làm đẹp hơn để được trang trí trong các góc. Từ kết quả đó sẽ kích thích lòng ham muốn say mê học nặn của trẻ. Ngoài ra tôi còn trang trí xen kẽ cây xanh, cây hoa, sắp xếp đồ dùng đồ chơi cho hợp lí để tạo môi trường thực sự phù hợp với tâm lý của trẻ để trẻ hứng thú tham gia hoạt động tạo hình. Đồng thời thông qua hoạt động ngoài trời trẻ được chơi với lá cây nên tôi tận dụng luôn các lá cây đó giúp trẻ sáng tạo thể hiện các sản phẩm theo ý thích để làm giàu vốn kinh nghiệm cho trẻ và kết hợp rèn luyện các kỹ năng tạo hình cho trẻ. Tóm lại việc tạo môi trường hấp dẫn cho trẻ là một việc làm rất quan trọng góp phần nâng cao chất lượng tạo hình cho trẻ. 4.2. Biện pháp 2: Rèn luyện kiến thức, kỹ năng óc sáng tạo thông qua hoạt động có chủ định. Thực tế đã chứng minh: Trẻ 3 tuổi tri giác sự vật hiện tượng bằng tư duy trực quan hành động nên rất cần sự hỗ trợ của cô nên dẫn tới kỹ năng tạo hình của trẻ còn yếu như: Kỹ năng sử dụng nguyên vật liệu, kỹ năng bố cục, kỹ năng vẽ, xé dán còn ngượng, còn vụng về. Chính vì vậy mà cô phải đưa ra các biện pháp rèn kỹ năng cho trẻ. Từ việc tạo môi trường thẩm mỹ xung quanh lớp để gây ấn tượng, kích thích lòng ham muốn ở trẻ tạo ra sản phẩm để được trưng bày trang trí trong góc nghệ thuật để sản phẩm của trẻ đa dạng, phong phú và sáng tạo. Để giúp trẻ làm được sản phẩm vấn đề đặt ra là cần dạy trẻ 1 số kỹ năng cơ bản: Nhằm phát huy tính tích cực hoạt động ở trẻ, một trong những phương pháp của quá trình đổi mới là lấy trẻ làm trung tâm, trẻ phải được hoạt động Ví dụ: Dạy trẻ kỹ năng nặn: TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 9 Đối với trẻ 3 tuổi vận động tinh của trẻ phát triển ở mức độ thấp. Vì vậy cần rèn luyện cho trẻ 1 số kỹ năng cơ bản sử dụng đất để tạo ra sản phẩm. Dạy trẻ làm các động tác xoay tròn, ấn bẹt, lăn dọc, uốn cong trên không trước rồi mới cho trẻ nặn. Khi nặn tôi dạy trẻ biết sử dụng các kĩ năng tạo hình sau đó mới dạy trẻ nặn, cho trẻ tập nặn từ đơn giản đến phức tạp, dạy trẻ nặn quả tròn sau đó dạy kĩ năng lăn dài, uốn sao cho giống quả thật. dần dần dạy trẻ nặn những đồ vật khó hơn. Muốn kỹ năng nặn ở trẻ được thuần thục thì mỗi giáo viên cần phải thường xuyên rèn luyện cho trẻ các kỹ năng trên. Hình 5, 6: Cô hướng dẫn trẻ nặn Để phát huy tính tích cực hoạt động ở trẻ, một trong những phương pháp của quá trình đổi mới là lấy trẻ làm trung tâm, trẻ phải được hoạt động. Với hoạt động vẽ theo mẫu: Mẫu là hoạt động hướng dẫn kĩ năng mới, cô cần phải nắm kĩ yêu cầu của từng bài mẫu và giới thiệu mẫu rõ ràng, cụ thể. Mẫu phải đẹp. Hướng dẫn trẻ quan sát cụ thể về màu sắc, hình dạng, đặc điểm cấu tạo của từng loại mẫu. Khi làm mẫu tôi chọn vị trí sao cho tất cả trẻ đều quan sát được, cô vừa vẽ vừa giải thích ngắn gọn, rõ ràng, để trẻ dễ hiểu, dễ tiếp thu. Đồng thời qua đó rèn các kĩ năng vẽ, bố cục tranh cho trẻ. Ví dụ: Dán đèn giao thông Trước tiên cho trẻ quan sát và đàm thoại theo tranh mẫu để trẻ khắc sâu kiến thức về mẫu, qua đó cung cấp thêm vốn từ, phát triển ngôn ngữ phong phú cho trẻ, để trẻ chủ động giao tiếp trong quá trình học. Sau đó tôi dán mẫu cho trẻ quan sát. Vừa dán tôi vừa hướng dẫn trẻ cách thực hiện. - Để dán được chiếc đèn trước hết cô phải làm gì? - Cô dán gì đây? - Dán như thế nào? - Dùng kĩ năng gì để dán? - Đèn màu gì, có dạng hình gì? - Cô chọn màu, cô bôi hồ mặt nào. - Cô đã dán được gì rồi? - Còn thiếu những gì nữa? Cứ như vậy sẽ giúp trẻ hình dung và phát hiện những điểm còn thiếu sót so với vật mẫu. Đồng thời khắc sâu kiến thức cho trẻ, giúp trẻ dán đúng hình và đầy đủ chi tiết. Hình 7: Trẻ dán đèn giao thông TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 10 Song không lạm dụng làm mẫu và các sản phẩm làm mẫu, càng ít làm mẫu và sử dụng sản phẩm mẫu sẽ càng kích thích trẻ tư duy và tìm kiếm cách thể hiện. - Hoạt động vẽ theo đề tài: Với hoạt động vẽ theo đề tài thì phải có vật mẫu (thường thì 3-4 tranh mẫu để trẻ quan sát, tìm hiểu từ đó sáng tạo) cả 3-4 tranh mẫu đều thể hiện một nội dung giống nhau nhưng cách vẽ có sự sáng tạo dần, mỗi mẫu thêm một chi tiết, để khi trẻ quan sát tranh trẻ tìm ra những chi tiết khác biệt, từ đó hình thành ở trẻ tư duy, khả năng sáng tạo. Giới thiệu và hướng dẫn trẻ các kĩ năng tỉ mỉ và theo trình tự từ đễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Cho trẻ nói lên sự khác nhau giữa 3- 4 tranh mẫu. Ví dụ: Vẽ trời mưa Cho trẻ quan sát mẫu để phát hiện ra sự khác nhau của tranh, cô cho trẻ mang tranh về ngồi theo nhóm để quan sát tranh, sau đó cô mời đại diện các nhóm lên trình bày về tranh của nhóm mình vừa quan sát, mẫu 1 có hạt mưa bằng các nét sổ thẳng, mẫu 2 hạt mưa được vẽ bằng các nét xiên, mẫu 3 hạt mưa được vẽ như giọt nước. Sau đó cô cất tranh mẫu để trẻ vẽ theo ý tưởng và sự sáng tạo của trẻ. - Hoạt động tạo hình theo ý thích từ nhiều nguyên vật liệu khác nhau: Đây là thể loại mà trẻ tự do lựa chọn đề tài của mình, tôi chuẩn bị cho trẻ nhiều nguyên vật liệu khác nhau cho trẻ quan sát, đàm thoại về đề tài cần thực hiện bằng nhiều ý tưởng khác nhau. Sau đó tôi cho trẻ đi tham quan các bức tranh, và trò chuyện về các bức tranh đó, sau đó trẻ tự đưa ra ý định tạo hình như thế nào, đặc biệt cho trẻ đưa ra ý tưởng trước lớp để cả lớp biết và cô gợi ý cho trẻ những điều cần biết. Ví dụ: Làm quà tặng cô giáo, tôi trò chuyện và đàm thoại tạo hứng thú cho trẻ về cô giáo, sau đó cho trẻ quan sát các đồ dùng của cô giáo như: Bút, sách.từ đó giúp trẻ hình dung lựa chọn ý tưởng theo ý thích của mình, hỏi trẻ thích làm gì để tặng cô giáo, trẻ sẽ nêu ra ý tưởng của trẻ để tặng cô. Tạo cho trẻ tự do thoải mái suy nghĩ để lựa chọn nội dung mình thích. Tóm lại từ các việc làm tỉ mỉ thường xuyên như vậy nên kỹ năng tạo hình của trẻ lớp tôi tăng lên rõ rệt. Hình 8: Trẻ làm quà tặng cô giáo theo ý thích 4.3. Biện pháp 3: Biện pháp lấy trẻ làm trung tâm. Trong giờ học nói chung và giờ học tạo hình nói riêng hãy để trẻ tự thể hiện, cô luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được động viên để thể hiện được ý muồn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn. TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 11 + Cái trẻ muốn làm (nội dung) + Làm thế nào để đạt được (quá trình) + Cái hoàn thành sẽ như thế nào (kết quả, sản phẩm) Mong muốn của trẻ cần được tự thể hiện với những phương tiện tạo hình khác nhau. Sự thể hiện mang tính cá nhân, bởi vì trẻ luôn tiếp cận theo đặc tính riêng của mình. Chẳng hạn sau chuyến đi thăm quan “cánh đồng lúa” một nhóm trẻ được khuyến khích hoạt động tạo hình, một trẻ vẽ cánh đồng lúa, 5 trẻ khác lắp ghép, trẻ thì xé dán. Mỗi trẻ tự lựa chọn bằng cách được phản ánh bằng xé dán, vẽ, lắp ghép và các hình thức khác nhau để thực hiện cái có ý nghĩa đối với cá nhân trẻ. Tăng cường các câu hỏi gợi ý giúp trẻ củng cố và áp dụng những kinh nghiệm đã lĩnh hội trong các hoạt động khác nhau, động viên trẻ suy nghĩ, thăm dò, tìm cách giải quyết vấn đề của trẻ. Hãy để trẻ tự miêu tả những gì trẻ biết và có thể làm. Ví dụ: “Hãy cho cô biết vì sao”, “Nếu như vậy thì sao”, “vì sao con lại biết” “con có suy nghĩ gì”, “còn gì để” hay“có cách nào khác để”… Với những cử chỉ, hành động, lời nói tạo ra cho trẻ thấy là trẻ được đánh giá tốt (khá) qua việc làm của trẻ Ví dụ: “ôi cô rất thích tô màu ngôi trường này” “bức tranh này trông đẹp quá!” Không lạm dụng các sản phẩm mẫu và làm mẫu, càng ít làm mẫu và càng ít sử dụng vật mẫu sẽ càng giúp trẻ tư duy và tìm kiếm cách thể hiện. Thực tế cho thấy các sản phẩm mẫu sẽ làm tê liệt các cảm xúc đã có trước của trẻ, làm giảm tính tích cực hoạt động trí tuệ của trẻ, vì các hoạt động cần thiết để tạo hình đã được làm mẫu đầy đủ, trẻ luôn ghi nhớ, bắt trước. Nếu có trường hợp yêu cầu làm mẫu, phải gợi ý chứ đừng nên làm ngay: bắt đầu xé từ đâu, xé hình gì? Xé như thế nào… Tạo tình huống để trẻ làm giúp. Ví dụ: Để làm ra sản phẩm chúng ta làm như thế nào? Trong khi làm mẫu tôi luôn coi trọng quan điểm của trẻ, làm cho trẻ phát triển khả năng so sánh, phân tích, suy nghĩ về nhiệm vụ. Động viên kích thích trẻ tự tìm, tự sáng tạo trong khi thể hiện. 4.4. Biện pháp 4: Tích hợp nội dung tạo hình vào các hoạt động khác có nội dung phù hợp. Trong quá trình dạy trẻ ở các hoạt động tôi có thể tích hợp vào các hoạt động. Tuy không thể hướng dẫn trẻ tỉ mỉ các kĩ năng như trong giờ hoạt động có chủ định nhưng tôi chú ý động viên khuyến khích trẻ làm và gợi ý, định hướng cho trẻ. Cụ thể: TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 12 - Với hoạt động âm nhạc: vào buổi sáng tôi cho trẻ hát bài “Đèn giao thông” thì cuối buổi chiều tôi sẽ cho trẻ nặn đèn giao thông. Tôi định hướng cho trẻ vào đề tài sau đó cho trẻ nặn, tôi theo dõi động viên trẻ và giúp đỡ khi cần thiết. Nhất là những trẻ chưa đạt. - Hoạt động làm quen với toán: Buổi sáng dạy trẻ học nhận biết các hình, cuối tiết cho trẻ cắt, dán các hình học. Hỏi trẻ kĩ năng để cắt dán. Để cắt dán chúng mình phải dùng kĩ năng gì? Cắt dán như thế nào?.Sau đó cho trẻ thực hiện, cô động viên trẻ. - Hoạt động khám phá khoa học: Đây là hoạt động cung cấp cho trẻ nhiều kiến thức về tự nhiện và xã hội, về cỏ cây hoa lá các con vật. Khi trẻ được khám phá và trải nghiệm về những điều mới lạ trong cuộc sống. Tôi hướng dẫn trẻ vẽ về quả, con vật. không chỉ để khắc sâu kiến thức mà còn phát triển năng khiếu vẽ cho trẻ. Hay cho trẻ tìm hiểu về quả thì cuối giờ hoạt động cho trẻ vẽ quả tặng bạn. VD: Cho trẻ vẽ các con vật, các loại quả, hay các bộ phận của các phương tiện giao thông. - Hoạt động làm quen văn học. VD: Sau khi đọc xong bài thơ “Hoa kết trái” cho trẻ vẽ các loại quả. Định hướng cho trẻ vào quả. Hỏi trẻ ý định để hướng dẫn trẻ vẽ. Con vẽ quả gì? Vẽ như thế nào? dùng kĩ năng nào để vẽ?. 4.5. Biện pháp 5: Cung cấp củng cố kiến thức kĩ năng tạo hình ở mọi lúc, mọi nơi. Như chúng ta đã biết sản phẩm của hoạt động tạo hình là 1 dạng sản phẩm đặc biệt. Trong sản phẩm nó chứa đựng tâm hồn, cảm hứng của người tạo ra nó, nó còn là ngôn ngữ riêng để biểu đạt tình cảm của người sáng tạo ra. Tôi thấy rằng phương tiện giúp trẻ đạt được mục đích đó là sự sáng tạo nghệ thuật ở trẻ. Tôi đã tận dụng tất cả các thời điển trên ngày, tích hợp trong các giờ hoạt động chung để dạy trẻ. Giờ hoạt động có chủ định tôi phát huy hết khả năng của trẻ, giúp trẻ hoạt động một cách thoải mái, hứng thú, có biện pháp kích thích sự sáng tạo của trẻ. Các giờ kết hợp tân dụng rèn cho trẻ các kĩ năng nặn cơ bản. - Thông qua hoạt động đón trả trẻ và hoạt động chiều: Tôi có thể trao đổi với phụ huynh về khả năng, năng khiếu vốn có của mình để cùng bồi dưỡng phối hợp với nhà trường. Trong lúc chờ bố mẹ đón về. Tôi chuẩn bị đồ dùng để trẻ tạo hình theo ý thích. Những lúc này tôi chỉ cần đến gần và hỏi trẻ đang làm gì? Làm như thế nào? Có thể gợi ý động viên và khuyến khích để trẻ thực hiện. Sau khi nhận xét TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 13 xong cô cho trẻ trưng bày sản phẩm của mình lên góc nghệ thuật để mọi người cùng quan sát. Với những bài nhận xét tốt trẻ thường thích thú và giới thiệu cho bố mẹ xem sản phẩm của mình. Từ đó kích thích trẻ hoạt động tích cực, ham muốn được thực hiện. Hình 9: Trẻ hoạt động tạo hình ở lớp - Hoạt động góc: Góc học tập cho trẻ nặn theo đề tài mà trẻ đang học. Đây là khoảng thời gian trẻ được tạo ra sản phẩm mà trẻ đã thực hành trên tiết học cũng như mọi lúc, mọi nơi. Tôi chuẩn bị các đồ dùng ở góc học tập để trẻ thoải mái được lựa chọn nội dung mang tính sáng tạo. Tôi luôn tạo điều kiện để trẻ có năng khiếu say mê nhất là với hoạt động nặn cũng như những trẻ còn lúng túng. Có như vậy mới góp phần củng cố kiến thức cho trẻ yếu kém và phát triển những trẻ có năng khiếu tốt. Mọi lúc mọi nơi kích thích trẻ bằng các cảm xúc nghệ thuật, khơi gợi trẻ, giúp trẻ nặn, động viên, khen ngợi trẻ. - Hoạt động ngoài trời: Trẻ được tham gia các hoạt động có chủ đích trẻ được ngắm nhìn các vật thật, được sờ nắm, khi cho trẻ hoạt động ngoài trời, trẻ được dùng phấn, đá, sỏi, cành, lá khô để thực hiện hoạt động có chủ đích như vẽ, xếp, lắp ghép những gì cô giáo hướng và theo sở thích của trẻ, dùng phấn để in cánh hoa, lá hoa, vẽ những biểu tượng mà trẻ thích, hay nhặt lá cây xếp thành bông hoa Hình 10: Trẻ xếp lá cây tạo hình bông hoa Hay tôi cho trẻ tham gia chơi ở khu sáng tạo của trường, ở đó có nhiều nguyên vật liệu khác nhau, tôi gợi ý cho trẻ tạo ra các sản phẩm theo chủ đề, sau đó trẻ thỏa sức sáng tạo với chủ đề đó. Hình 11: Trẻ hoạt động tạo hình ở khu sáng tạo Nói tóm lại để giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tạo hình thì giáo viên phải làm tốt công tác chuẩn bị tạo điều kiện cho trẻ được tham gia hoạt động. Có như vậy thì giờ hoạt động của cô mới đảm bảo, từ đó sẽ thu được kết quả cao hơn. 4.6. Biện pháp 6: Đi sâu bồi dưỡng các đối tượng trẻ (đạt, chưa đạt) Ngoài việc giảng dạy trong các giờ hoạt động chung, ở các thời điểm trong ngày tôi còn thường xuyên phân loại, chia đối tượng khá, giỏi, trung bình, yếu để tập luyện mọi lúc, mọi nơi. - Những trẻ yếu tôi thường hướng dẫn cho trẻ xem vật thật, vật mẫu hay tranh mẫu và gợi ý cho trẻ thực hiện những hình từ đơn giản đến phức tạp đồng thời luôn quan tâm sát sao và động viên khích lệ những trẻ yếu và nhút nhát để trẻ hoàn thành sản phẩm. TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com 14 Hình 12: Cô hướng dẫn trẻ chưa đạt Ví dụ: Nặn ông mặt trời Tôi cho trẻ quan sát ông mặt trời trên màn hình tivi, hỏi trẻ đặc điểm của ông mặt trời, từ đó gợi ý cho trẻ các kĩ năng nặn. Ông mặt trời có đặc điểm này thì nên dùng kĩ năng gì để nặn? Nặn như thế nào?. Đối với trẻ nhút nhát tôi thường phối hợp với gia đình động viên trẻ thực hiện về những đồ dùng, quả. trẻ thích để tặng ông bà, cha mẹ. Hình 13: Sản phẩm của trẻ sau buổi học “nặn ông mặt trời” 4.7. Biện pháp 7: Tổ chức hội thi “bé khéo tay” tại lớp. Nhân dịp các ngày hội, ngày lễ như: ngày tết hàn thực, quốc tế phụ nữ 8/3, ngày 20/10, tết trung thu, hay ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, Noel. Tôi tổ chức hội thi “bé khéo tay” tại lớp 3 - 4 do tôi chủ nhiệm. Qua hội thi trẻ tự thể hiện khả năng tạo hình của mình; Nhằm khuyến khích những trẻ có khả năng, năng khiếu thẩm mỹ và thể hiện sự sáng tạo góp phần khơi gợi óc nghệ thuật cho trẻ, động viên khuyến khích những trẻ còn yếu cố gắng hơn để cũng tạo ra được nhiều sản phẩm đẹp như các bạn. Để khích lệ trẻ tham gia và thể hiện hết mình khi tổ chức cuộc thi tôi phân ra các giải : Giải nhất, giải nhì, giải ba và giải khuyến khích. Tất cả những trẻ tham dự hội thi đều được trao giải thưởng. Do vậy trẻ rất thích thú, phấn khởi, trẻ được giải cao sẽ cố gắng giỏi hơn bạn, trẻ được giải thấp hơn sẽ gắng nhiều hơn để cho bằng bạn. Qua đó kích thích trẻ tạo ra sản phẩm và rèn kỹ năng tạo hình cho trẻ đạt kết quả cao. Hình 14, 15: Trẻ nặn bánh trôi trong ngày tết hàn thực Vào ngày 8/3, 20/10, 20/11 tôi tổ chức cho trẻ hoạt động làm quà tặng bà, mẹ, cô giáo. Bằng hình thức này đã giúp trẻ lớp tôi rất hứng thú và tích cực khi tham gia hoạt động nặn và rất hào hứng khi được tham gia nhận giải. Hình 16, 17, 18: Trẻ làm quà tặng bà, mẹ, cô giáo 4.8. Biện pháp 8: Phối kết hợp với phụ huynh: Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và để có sự giáo dục đồng bộ giữa gia đình và nhà trường là 1 việc làm hết sức cần thiết bởi tôi nhận thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò giải quyết khó khăn của phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu thêm về hoạt động tạo hình tôi đã tổ chức 1 số tiết học mẫu để giúp phụ huynh có nhận thức sâu sắc hơn về hoạt động tạo hình đồng thời tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động tạo hình trong trường mầm non nói chung TIEU LUAN MOI download : skknchat123@gmail.com Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)