Khóa luận tốt nghiệp Đề xuất giải pháp xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại xã Tức Tranh, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là chương trình trọng tâm xuyên suốt của Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 ban chấp hành TW Đảng khoá X

về nông nghiệp nông dân nông thôn với mục tiêu Xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội từng bước hiện đại cơ cấu kinh tế và các hình thức t�

� chức sản xuất hợp l gắn nông nghiệp với phát triển công nghiệp và dịch vụ gắn phát triển nông thôn theo quy hoạch xã hội nông thôn dân chủ ổn định gìn giữ nét văn hoá truyền thống của dân tộc môi trường sinh thái được bảo vệ an ninh trật tự được giữ vững đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao Với quyết tâm chính trị cao xã Tức Tranh xác định xây dựng NTM kiểu mẫu là nhiệm vụ trọng tâm bao trùm bằng sự nỗ lực phấn đấu chỉ đạo quyết liệt của Đảng bộ và chính quyền sự hưởng ứng nhiệt tình của đông đảo nhân dân trên địa bàn xã Hiện nay mô hình phát triển nông thôn mới kiểu mẫu đang được thực hiện ở một số địa phương đã vận dụng một cách có chọn lọc các phương pháp kế thừa bài học bài học kinh nghiệm của một số nước trên thế giới nhằm huy động sự tham gia của người dân Bên cạnh những kết quả đã đạt được còn tồn tại một số hạn chế Tiến độ thực hiện còn chậm một số tiêu chí mức độ đạt còn thấp thiếu bền vững như giao thông cơ sở vật chất văn hoá môi trường an ninh Nguồn vốn phân bổ hàng năm cho địa phương còn hạn chế Hạ tầng phát triển chưa đồng bộ Hiệu quả huy động nguồn lực cho Chương trình còn thấp chưa huy động hết tiềm năng nội lực trong nhân dân một số người dân vẫn còn tồn tại tư tưởng ỷ lại trông chờ vào sự hỗ trợ của nhà nước Các mô hình sản xuất còn quy mô nhỏ chưa đi sâu vào chế biến và tiêu thụ nông sản chưa có thị trường tiêu thụ ổn định Xuất pháp từ những yêu cầu về phát triển nông thôn mới và tình hình trên tôi thấy cần thiết phải nghiên cứu đề tài Đề xuất giải pháp xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu tại xã Tức Tranh huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên 2 Mục tiêu nghiên cứu 21 Mục tiêu chung Đề tài đánh giá thực trạng xây dựng nông thôn mới nông thôn mới kiểu mẫu tại xã Tức Tranh huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên Nêu ra những thành công đã đạt được đồng thời xác định hạn chế và nguyên nhân trong quá trình xây dựng nông thôn mới từ đó đề xuất các giải pháp xây dựng mô hình nông thôn mới kiểu mẫu tại xã Tức Tranh huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên 22 Mục tiêu cụ thể Phân tích điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội của xã liên quan đến xây dựng nông thôn mới nông thôn mới kiểu mẫu Đánh giá được thực trạng và kết quả triển khai xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn xã Tức Tranh huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên Đánh giá được thuận lợi khó khăn trong nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn xã Tức Tranh huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên Giải pháp để quản l nâng cao chất lượng nông thôn mới kiểu mẫu trên đia bàn xã Tức Tranh huyện Phú Lương tỉnh Thái Nguyên Phần 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 21 Cơ sở l luận 211 Một số khái niệm và đặc trưng nông thôn 2111 Khái niệm Nông thôn là nơi ở nơi cư trú của mọi tầng lớp nhân dân trong đó chủ yếu là nông dân Nông thôn là nơi nền sản xuất chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Theo nghị định số 41 2010NĐCP ngày 1242010 của Chính Phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành nội thị thành phố thị xã thị trấn được quản l bởi cấp hành chính cơ sở là Ủy Ban nhân dân xã Nông thôn nước ta là những khái niệm để chỉ những vùng đất trên lãnh thổ ở đó người dân sinh sống chủ yếu bằng sản xuất nông nghiệp Hiện nay dân số sống ở nông thôn chiếm khoảng 70 tổng dân số nước ta Nông thôn là vùng sinh sống của tập hợp dân cư trong đó chủ yếu là lao động nông nghiệp hoạt động kinh tế phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên Có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tếxã hội của cả nước nông thôn là nơi cung cấp lương thực thực phẩm cho đời sống của người dân cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp và xuất khẩu cung cấp hàng hóa cho xuất khẩu cung cấp lao động cho công nghiệp và thành thị là thị trường rộng lớn để tiêu thụ sản phẩm của công nghiệp và dịch vụ Trên góc độ tự nhiên nông thôn là vùng đất rộng lớn bao quanh các đô thị như thành phố thị xã thị trấn có sự khác nhau về địa hình khí hậu thủy vănTrên góc độ kinh tế nông thôn chủ yếu là sản xuất nônglâmthủy sảnVề đường xá hệ thống nước sạch điện thường hạn chế thấp kém hơn đô thị Về xã hội trình độ học vấn khoa học kỹ thuật giáo dục đời sống vật chất tinh thần của dan cư nông thôn nhìn chung thấp hơn đô thị Di sản văn hóa phong tục tập quán trong nông thôn đa dạng phong phú hơn đô thị 2112 Đặc trưng của nông thôn Một số đặc trưng cơ bản của nông thôn như sau Một là vùng sinh sống và làm việc của một cộng đồng dân cư bao gồm chủ yếu là nông dân là vùng chủ yếu là nông nghiệp Ngoài ra còn có các hoạt động sản xuất và phi sản xuất khác phục vụ chủ yếu cho nông nghiệp nông dân Hai so với thành thị thì nông thôn là vùng có kết cấu hạ tầng kém phát triển hơn trình độ tiếp cận thị trường và sản xuất hàng hóa thấp hơn chịu sức hút của thành thị về nhiều mặt Dân cư nông thôn thường đổ xô về thành thị tìm kiếm việc làm và cơ hội sống tốt hơn Ba thu nhập và mức sống ở nông thôn nói chung thấp hơn đô thị Bốn nông thôn giàu tiềm năng về đất đai nguồn nước khí hậuđa dạng về quy mô và trình độ phát triển còn chịu ảnh hưởng nhiều điều kiện tự nhiên Với tính đa dạng đó nên nông thôn chịu ảnh hưởng không nhỏ của các yếu tố này đến khả năng phát triển và khai thác các nguồn lực cơ bản để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững Như vậy có thể thấy chủ thể chính trong nông thôn là nông dân nông dân là chủ thể của quá trình phát triển nông nghiệp và nông thôn sản xuất chủ yếu là nông nghiệp nông nghiệp là bộ phận chủ yếu của kinh tế nông thôn 2113 Đặc điểm và vai trò của nông thôn Đặc điểm nông thôn nước ta Lịch sử về nông thôn có từ rất xa xưa Đối với nước ta trong nông thôn có đặc điểm về tổ chức Bước đầu tiên là theo huyết thống bước tiếp là theo tổ chức nông thôn hình thành làng xóm theo địa bàn cư trú Đó là một tổ chức quan trọng nhất của nông thôn nước ta được tổ chức do nhu cầu giúp đỡ và hỗ trợ nhau trong sản xuất nông nghiệp có tính thời vụ cao cùng nhau đối phó với môi trường thiên tai bão lũ lụt và cả chống trộm cướp Kiểu tổ chức làng xã đã có từ rất lâu nó trải qua nhiều thời kỳ từ phong kiến đến pháp thuộc tiếp tục cho đến ngày nay Cho đến những năm đổi mới của Đảng cộng sản Việt Nam thì nông thôn nước ta mới có điều kiện phát triển bằng nội lực vốn có với bước tiến rõ rệt đời sống được cải thiện hộ nghèo giảm hộ khá và giàu tăng lên biết chữ đạt 85 đô thị hóa tăng lên nhà ở kiên cố chiếm gần 707 Tuy nhiên nhìn chung nông thôn nước ta vẫn thuộc loại lạc hậu trên thế giới về Trình độ phát triển kinh tế còn thấp mang nặng tính thuần nông Tỷ lệ lao động vốn đầu tư cơ cấu sản phẩm hàng hóathì lĩnh vực nông nghiệp vẫn chiếm chủ yếu Cơ sở hạ tầng yếu kém giao thông còn nhiều khó khăn đặc biệt là ở vùng sâu vùng núi vùng xa gây trở ngại cho tổ chức sản xuất và lưu thông hàng hóa Hệ số sử dụng đất năng suất lao động thấp và mất cân đối giữa các vùng miền núi và đồng bằng Mạng lưới diện đã có nhiều tiến bộ nhưng mới đáp ứng phần lớn cho sinh hoạt và thủy lợi chưa đủ cho nhu cầu phát triển công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp Cơ sở chế biến và bảo quản nông sản vừa thiếu vừa yếu làm cho quá trình chuyên môn hóa tập trung hóa sản xuất bị hạn chế Các vấn đề xã hội lại đặt ra như tỷ lệ tăng dân số ở khu vực nông thôn khá cao tạo ra sức ép nhiều mặt về ruộng đất nhà ở việc làm Hiện còn khoảng 137 dân số nông thôn thiếu việc làm khi nông nhàn gây áp lực lên thành phố do tình trạng di dân ngày càng đông đi ra thành phố tìm việc làm Bộ máy quản l hành chính và trình độ quản l cán bộ nông thôn còn thấp Các vấn đề kinh tế Phát triển các loại hình kinh tế và kinh doanh nông nghiệp để tạo ra sản xuất hàng hóa lớn Vấn đề đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế và xã hội cho nông thôn Vấn đề nâng cao mức sống của dân cư nông thôn và nhiều vấn đề khác cần có giải pháp trong đó giải pháp tìm ra nguồn lực và động lực nào để phát triển nông nghiệp nông dân nông thôn lâu dài bền vững Vai trò của nông thôn Nước ta là một nước nông nghiệp nên nông thôn có vai trò đặc biệt quan trọng Dân số ở nông thôn chiếm gần 70 lao động xã hội Đã từ lâu nông thôn luôn là nguồn cung cấp lao động dồi dào là thị trường tiêu thụ rộng lớn có nghĩa thúc đây nền kinh tế nước ta phát triển Sự phát triển ổn định và cùng sinh sống của 54 dân tộc khác nhau trong nông thôn có nghĩa to lớn có vai trò quan trọng trong gìn giữ đất nước ổn định chính trị an sinh xã hội phát triển kinh tế văn hóa của cả nước Với vai trò cung cấp tuyệt đại đa số tài nguyên đất đai động thực vật rừng biểntừ khu vực nông thôn Bởi vậy việc khai thác và sử dụng tài nguyên khu vực này có ảnh hưởng quyết định đến bảo vệ môi trường sinh thái sử dụng có hiệu quả tiềm năng bảo đảm sự phát triển lâu dài bền vững của đất nước 212 Khái niệm phát triển nông thôn 2121 Khái niệm Phát triển nông thôn bao hàm bao quát tất cả các phạm vi các khía cạnh chính trị kinh tế văn hóa xã hội trật tự an ninh Nhằm đáp ứng mọi nhu cầu trong cuộc sống cộng đồng và từng cá nhân Phát triển nông thôn là một phạm trù rộng được nhận thức theo nhiều quan điểm khác nhau Thuật ngữ phát triển nông thôn được đề cập đến từ lâu và có sự thay đổi về nhận thức qua các thời kỳ khác nhau ở Việt Nam Tuy nhiên nhìn chung dưới góc độ l luận quản l chúng ta chưa có sự tổng hợp l luận hệ thống về thuật ngữ này Nhiều tổ chức phát triển quốc tế đã nghiên cứu và vận dụng thuật ngữ này ở các nước đang phát triển trong đó có Việt Nam Theo ngân hàng thế giới1975 đã đưa ra định nghĩa phát triển nông thôn là chiến lược nhằm cải thiện các điều kiện sống kinh tế và xã hội của một nhóm người cụ thể người nghèo ở vùng nông thôn Nó giúp những người