Luận văn Quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/……… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VĂN ĐỨC DIỆP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤU THẦU TRONG ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Đắk Lắk - Năm 2020 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘ

I VỤ ………/……… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VĂN ĐỨC DIỆP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤU THẦU TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8340403 Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Thị Kim Tiên Đắk Lắk - Năm 2020 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Văn Đức Diệp LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Học viện Hành chính Quốc gia, Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây nguyên, quý thầy, cô giáo đã tận tình truyền đạt kiến thức và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây nguyên. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Đỗ Thị Kim Tiên đã trực tiếp hướng dẫn, dành nhiều thời gian và tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành Luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk đã quan tâm, tạo điều kiện cho tôi tham gia và hoàn thành khóa học. Cảm ơn các đồng nghiệp tại UBND tỉnh Đắk Lắk, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Lắk đã cung cấp thông tin, số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu và đóng góp ý kiến trong quá trình nghiên cứu Luận văn. Bản thân đã nổ lực và cố gắng hết sức nhưng do năng lực và thời gian nghiên cứu có hạn nên Luận văn không sao tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ dẫn và ý kiến đóng góp của quý thầy, cô giáo để Luận văn hoàn thiện hơn. Đắk Lắk, ngày tháng năm 2021 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Văn Đức Diệp MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN. ii MỞ ĐẦU.1 1. Lý do chọn đề tài. 1 2. Tình hình nghiên cứu 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 8 5. Phương pháp nghiên cứu.8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. 11 7. Kết cấu của luận văn. 12 Chương 1. 13 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM 13 QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU THẦU TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH.13 1.1. Khái niệm, đặc điểm đấu thầu xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách cấp tỉnh 13 1.2. Quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách tại cấp tỉnh 19 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về đấu thầu xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh. 19 1.2.2. Nội dung quản lý. 20 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách tại cấp tỉnh.26 1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách tại một số địa phương trong nước và của một số tổ chức, quốc gia trên thế giới. 32 Tiểu kết chương 1 38 Chương 2. 40 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU THẦU TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK.40 2.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Đắk Lắk 40 2.2. Thực trạng đầu tư xây dựng bằng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk . 44 2.3. Thực trạng quản lý nhà nước về đầu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 51 2.4. Đánh giá thực trạng Quản lý nhà nước về đầu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 77 Tiểu kết chương 2 84 Chương 3. 86 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC.86 VỀ ĐẦU THẦU TRONG ĐẦU TƯ XÂY DỰNG BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH 86 ĐẮK LẮK. 86 3.1. Quan điểm, mục tiêu và định hướng Quản lý nhà nước về đầu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 86 3.2. Các giải pháp hoàn thiện công tác Quản lý nhà nước về đầu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 89 3.3. Một số kiến nghị.102 Tiểu kết chương 3 103 KẾT LUẬN. 105 CÁC CHỮ VIẾT TẮT BKHĐT Bộ Kế hoạch và Đầu tư ĐTMSC Đầu tư mua sắm công ĐTXD Đầu tư xây dựng NSĐP Ngân sách địa phương NSTW Ngân sách trung ương ODA Hỗ trợ Phát triển Chính thức QH Quốc hội QLNN Quản lý nhà nước TS Tiến sĩ UBND Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC BẢNG Số bảng Tên hàng hiệu 2.1 2.2 Một số chỉ tiêu kinh tế của tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 20152019 Một số chỉ tiêu xã hội chủ yếu của tỉnh Đắk Lắk giai Trang 41 42-43 đoạn 2015 - 2019 Tổng vốn đầu tư từ nguồn ngân sách cho các dự án đầu 2.3 tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2015 - 2019 trên địa bàn 43-44 tỉnh Đắk Lắk 2.4 Tổng hợp kết quả đấu thầu các dự án đầu tư xây dựng sử 46-47 dụng vốn ngân sách giai đoạn 2015 -2019 Tiết kiệm (giảm giá) trong đấu thầu các dự án đầu tư xây 2.5 dựng sử dụng vốn ngân sách giai đoạn 2015-2019 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 49 Tình hình tuyên truyền về pháp luật và chính sách về 2.6 đấu 50 thầu đối với các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk Công tác phổ biến, tuyên truyền, các văn bản quy phạm 2.7 pháp luật và chính sách về đấu thầu các dự án đầu tư xây 52-53 dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk Tình hình xây dựng chính sách, pháp luật về đấu thầu 2.8 trong đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa 56 bàn tỉnh Đắk Lắk Công tác xây dựng chính sách, pháp luật về đấu thầu 2.9 trong đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 56 Số bảng Tên hàng hiệu Trang Tình hình báo cáo về đấu thầu các dự án đầu tư xây 2.10 dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 58 giai đoạn 2015-2019 Công tác báo cáo hoạt động đấu thầu các dự án đầu tư 2.11 xây dựng sử dụng vốn ngân sách hàng năm trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 59-60 Số lượng lớp đào tạo, bồi dưỡng về đấu thầu các dự án 2.12 2.13 đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh 62-63 Đắk Lắk Tình hình đào tạo đấu thầu các dự án đầu tư xây dựng sử 65-66 dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk Công tác đào tạo, bồi dưỡng về đấu thầu các dự án đầu 2.14 tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh 71 Đắk Lắk Công tác giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo và xử lý 2.15 vi phạm pháp luật trong đấu thầu các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 72 DANH SÁCH CÁC ĐỒ THỊ Số hiệu Tên đồ thị đồ thị Trang Công tác phổ biến, tuyên truyền, các văn bản quy phạm 2.1 pháp luật và chính sách về đấu thầu các dự án đầu tư xây 53 dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk công tác xây dựng chính sách, pháp luật về đấu thầu 2.2 trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên 58 địa bàn tỉnh Đắk Lắk Công tác báo cáo hoạt động đấu thầu các dự án đầu tư 2.3 xây dựng sử dụng vốn ngân sách hàng năm trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 60 Công tác đào tạo, bồi dưỡng về đấu thầu các dự án đầu 2.4 tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 67 Công tác theo dõi, giám sát, kiểm tra, thanh tra về đấu 2.5 thầu các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách 72 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk Công tác giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trong 2.6 đấu thầu các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 75 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đấu thầu là một hoạt động của nền kinh tế thị trường, tuân theo các quy luật khách quan của thị trường như quy luật giá trị, quy luật cung - cầu, quy luật cạnh tranh,. Thông qua đấu thầu, các chủ đầu tư, bên mời thầu có nhiều cơ hội để lựa chọn những nhà thầu phù hợp với mình, mang lại hiệu quả cao nhất với giá cả cạnh tranh nhất. Đồng thời, các nhà thầu cũng có cơ hội để cạnh tranh với nhau, nhằm đạt được các hợp đồng cung cấp hàng hóa sản xuất ra, cung cấp kiến thức mà mình có hoặc cung cấp các dịch vụ mà mình có khả năng đáp ứng nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Thông qua đấu thầu, các hoạt động kinh tế đều được kích thích phát triển như các ngành sản xuất trực tiếp, các ngành công nghiệp phụ trợ, chế biến,.Với việc nhiều nhà thầu đứng vai trò tổng thầu để kết hợp được các nhà chế tạo, nhà sản xuất, các chuyên gia tư vấn nhằm thực hiện các gói thầu quy mô lớn, tổng hợp nhiều lĩnh vực đã làm cho hoạt động kinh tế được diễn ra theo hướng chuyên môn hóa, theo chiều sâu và đa phương hóa, theo chiều rộng. Cùng với sự phát triển của đất nước, trong những năm qua, kinh tế tỉnh Đắk Lắk có nhiều chuyển biến rõ nét, đời sống nhân dân trên địa bàn ngày càng có nhiều sự thay đổi đáng kể theo chiều hướng tích cực. Một trong những đóng góp vào sự phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đó chính là hoạt động đầu tư vào các dự án xây dựng từ vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh. Hoạt động đầu tư xây dựng này đã tạo ra huyết mạch giao thông, cơ sở vật chất hạ tầng,. cho sự giao lưu, giao thương và tạo đà cho sự phát triển kinh tế của Tỉnh. Hiện nay, nhu cầu đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đang là rất lớn. Tuy nhiên trên thực tế, công tác (hoạt động) lập quy hoạch xây dựng, lập dự án đầu tư xây dựng công trình; khảo sát, thiết kế xây dựng; đấu thầu lựa chọn nhà thầu; thi công, giám sát xây dựng; quản lý dự án; nghiệm thu, bàn giao đưa công trình vào khai thác sử dụng;.đang còn nhiều hạn chế, bất cập. Đấu thầu là một hoạt động trong chuỗi các hoạt động trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách. Trong thời gian qua, công tác QLNN về đấu thầu nói chung và đấu thầu đối với các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách nói riêng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk còn nhiều hạn chế như tính cạnh tranh chưa cao, đôi khi còn mang tính định hướng, kết quả thanh tra cho thấy một số chủ đầu tư lập thẩm định hồ sơ mời thầu yêu cầu năng lực kinh nghiệm cao hơn so với quy định, chưa xem xét đánh giá đầy đủ về năng lực và kinh nghiệm của các nhà thầu; chưa đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu, kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định; hiệu quả kinh tế chưa cao thể hiện qua số liệu tỷ lệ tiết kiệm giảm thầu thông qua đấu thầu rộng rãi còn thấp; tỉ lệ đấu thầu qua mạng chưa đáp ứng tỉ lệ theo quy định,. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó một phần là do thiếu tính thống nhất giữa các văn bản pháp luật và hướng dẫn về đấu thầu, quy trình quản lý chưa chặt chẽ, thiếu đồng bộ; thiếu tính chuyên nghiệp và chuyên môn hóa. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý chưa phù hợp, cùng với năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đấu thầu chưa cao. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong QLNN về đấu thầu còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế;… Vì các lý do trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý nhà nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” làm đề tài cho luận văn thạc sĩ của mình nhằm tìm hiểu thực trạng QLNN về đấu thầu các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk; từ đó đề xuất các giải pháp giúp tỉnh hoàn thiện công tác QLNN về đấu thầu trong đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. 2. Tình hình nghiên cứu Liên quan đến nội dung của đề tài đã có một số công trình nghiên cứu đề cập, tiếp cận ở mức độ khác nhau về QLNN đối với đấu thầu có sử dụng ngân sách nhà nước. Tính đến thời điểm hiện tại, có thể kể đến một số công trình sau đây: - Giáo trình “Quản lý nhà nước về kinh tế”(2015), Nhà Xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội của tác giả Phan Huy Đường làm chủ biên, đã đúc kết lý luận và thực tiễn QLNN về kinh tế trong nền kinh tế thị trường hiện đại và trong quá trình đổi mới nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Giáo trình đã khái quát hóa các khái niệm, phạm trù, các yếu tố, bộ phận cấu thành, các chức năng, nguyên tắc, phương pháp, tổ chức bộ máy thông tin và quyết định quản lý, cán bộ, công chức QLNN về kinh tế [3]. Trong giáo trình này tác giả trình bày nhiều kiến thức về quản lý kinh tế, cách thức quản lý cán bộ, công chức, từ đó vận dụng vào công tác quản lý nhà nước về kinh tế. - Giáo trình “Quản lý nhà nước về kinh tế”(2015), Nhà Xuất bản Lao động xã hội do Đỗ Hoàng Toàn và Mai Văn Bưu chủ biên đã trình bày hệ thống quan điểm QLNN về kinh tế. Giáo trình gồm bốn nội dung chính, đó là tổng quan, quy luật và nguyên tắc, công cụ và phương pháp, mục tiêu và chức năng. Trong đó tác giả cho rằng: “QLNN về kinh tế là sự quản lý của nhà nước đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân bằng quyền lực của nhà nước, thông qua pháp luật, chính sách, công cụ, môi trường, lực lượng vật chất và tài chính trên tất cả các lĩnh vực và bao gồm tất cả các thành phần kinh tế”. Từ đó tác giả khẳng định: “QLNN về kinh tế là nhân tố cơ bản quyết định sự phát triển của nền kinh tế quốc dân” [11]. Có thể nói, những đóng góp của tác giả đã giúp chúng ta thấy được vai trò quan trọng của QLNN đối với nền kinh tế. Đấu thầu cũng là một hoạt động, lĩnh vực liên quan đến kinh tế, ảnh hưởng chặt chẽ đến hiệu quả kinh tế và sự phát triển kinh tế. - Giáo trình "Quản trị học" (2015), Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân do Trương Quang Dũng chủ biên đã đề cập những kiến thức cơ bản về quản trị một tổ chức. Nội dung của giáo trình gồm 09 bài chính, đó là đại cương và quản trị học; môi trường hoạt động của tổ chức; chức năng hoạch định; chức năng tổ chức; chức năng điều khiển; chức năng kiểm soát; thông tin và quyết định quản trị; sự phát triển của các thuyết quản trị và một số tình huống quản trị. Giáo trình cùng cung cấp những khái niệm, bản chất của môi trường hoạt động của một tổ chức; các yếu tố môi trường tác động đến tổ chức; cách phân tích những cơ hội, nguy cơ, điểm mạnh, điểm yếu,… tác động đến kết quả hoạt động kinh doanh của tổ chức [2]. - Nguyễn Thái Diễm (2016), Một số vấn đề về pháp luật đấu thầu quốc tế tại Việt Nam, Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ. Tác giả đã đưa ra những vấn đề lý luận về một số vấn đề lý luận cơ bản về đấu thầu quốc tế. Các quy định pháp lý cơ bản hiện hành của Việt Nam về đấu thầu quốc tế trong tương quan so sánh với một số quy định quốc tế, như về lựa chọn nhà thầu, hợp đồng, quyền và nghĩa vụ của các bên trong đấu thầu, vi phạm và xử lý vi phạm trong đấu thầu. Tổng quan thực trạng thực thi, áp dụng pháp luật về đấu thầu quốc tế tại Việt Nam và một số giải pháp đề xuất: hoàn thiện pháp luật Việt Nam về đấu thầu quốc tế, nâng cao năng lực con người [1]. Sau khi nghiên cứu những cơ sở lý luận liên quan đến pháp luật đấu thầu này, tác giả sẽ vận dụng vào phân tích cơ sở lý luận về đấu thầu đặc biệt là một số nội dung như quy trình lựa chọn nhà thầu, hợp đồng, quyền và nghĩa vụ của các bên trong đấu thầu, vi phạm và xử lý vi phạm trong đấu thầu nói chung và đối với các dự án đầu tư xây dựng sử dụng vốn ngân sách tại tỉnh Đắk Lắk . - Cù Đức Quân (2016), Hoàn thiện công tác quản lý đấu thầu cho các dự án ODA tại Ban Quản lý dự án tỉnh Lào Cai, Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ. Tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý đấu thầu; phân tích thực trạng công tác quản lý đấu thầu của Ban Quản lý dự án ODA tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2012-2015; trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hiệu quả quản lý đấu thầu của Ban Quản lý dự án ODA tỉnh Lào Cai. Nghiên cứu cũng góp phần nâng cao hiệu quả quản lý đấu thầu trong mô hình Ban Quản lý dự án ODA cấp tỉnh, một mô hình đang được Bộ Kế hoạch đầu tư, Bộ Xây dựng và các Bộ ngành có liên quan đề xuất áp dụng tại các địa phương để nâng cao hiệu quả quản lý các dự án ODA [10]. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này, tác giả không phân tích công tác quản lý đấu thầu cho các dự án ODA tại Ban Quản lý dự án tỉnh Lào Cai bằng cách khảo sát, phát phiếu khảo sát các cán bộ, công chức làm công tác quản lý đấu thầu cho các dự án ODA tại Ban Quản lý dự án tỉnh Lào Cai nên kết quả phân tích chưa thực sự khách quan, đầy đủ sát với thực tế. - Trần Thái Tuân (2017), Quản lý nhà nước trong lĩnh vực đấu thầu các dự án đầu tư ở Ban quản lý dự án, Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật, Bộ Công an, Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ. Tác giả hệ thống hóa cơ sở lý luận về các quy định hiện hành; phân tích thực trạng QLNN trong lĩnh vực đấu thầu các dự án đầu tư ở Ban quản lý dự án, Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật, Bộ Công an; sau đó phân tích những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của các hạn chế đó. Sau khi phân tích các hạn chế và nguyên nhân của hạn chế, tác giả đã đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách pháp luật QLNN, biện pháp nâng cao hiệu quả QLNN với hoạt động đấu thầu. Luận văn đã đưa ra 03 nhóm giải pháp để hoàn thiện hơn công tác QLNN trong lĩnh vực đấu thầu các dự án đầu tư ở Ban quản lý dự án, Tổng cục Hậu cần - Kỹ thuật, Bộ Công an, đó là nhóm giải pháp về cơ sở pháp lý; nhóm giải pháp về đào tạo và nhóm giải pháp về chế tài xử lý sai phạm [12]. .