Luận văn Chất lượng công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã ở thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THẾ CHINH CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở THỊ XÃ TỪ SƠN,

TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THẾ CHINH CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨ

C TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHẠM ĐỨC CHÍNH LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Chất lượng công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã ở thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” là nghiên cứu của cá nhân tôi. Các nội dung nghiên cứu, số liệu và kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và khách quan. Ngoài ra, những nội dung tham khảo của các tác giả, tổ chức, cơ quan khác đều được trích dẫn và thể hiện đầy đủ trong phần tài liệu tham khảo. Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2020 Học viên Nguyễn Thế Chinh 1 LỜI CẢM ƠN Sau một quá trình học tập tại Học viện Hành chính Quốc gia, luận văn “Chất lượng công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã ở thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” của tôi đã hoàn thành. Đây là kết quả nghiêm túc của người thực hiện dưới sự hướng dẫn nhiệt tình, tận tâm, đầy trách nhiệm của giảng viên hướng dẫn và sự giúp đỡ của các cơ quan, bạn bè trong lĩnh vực liên quan. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia cùng các thầy cô giáo giảng dạy trong quá trình học, đặc biệt xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Đức Chính – người thầy đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Chắc chắn, luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót do những hạn chế về kiến thức cũng như thực tiễn. Tôi rất mong nhận được sự đóng góp của Quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp để luận văn của tôi thêm hoàn thiện, là động lực cho tôi tiếp tục học tập và nâng cao năng lực chuyên môn trong những năm tháng công tác tiếp theo. Trân trọng! MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỞ ĐẦU.1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC TƯ PHÁP - HỘ TỊCH CẤP XÃ10 1.1.Một số vấn đề về công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã10 1.1.1. Khái niệm công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 10 1.1.2. Đặc điểm của công chức chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 12 1.1.3. Tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền hạn của công chức chức tư pháp – hộ tịch cấp xã13 1.1.4. Vị trí, vai trò của công chức chức tư pháp - hộ tịch cấp xã.18 1.2.Chất lượng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã 20 1.2.1. Quan niệm về chất lượng và chất lượng thực thi công vụ.20 1.2.2. Các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức tư pháp hộ tịch cấp xã. 24 1.3.Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 34 1.3.1. Công tác tuyển dụng và sử dụng. 34 1.3.2. Hoạt động quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng.36 1.3.3. Cơ sở vật chất và phương tiện làm việc 38 1.3.4. Công tác đánh giá 39 1.3.5 Hoạt động kiểm tra, kiểm soát. 41 1.3.6 Văn hóa công sở. 42 1.4.Kinh nghiệm về nâng cao chất lượng công chức tư pháp- hộ tịch cấp xã. 43 1.4.1. Kinh nghiệm của tỉnh Nam Định 43 1.4.2. Kinh nghiệm của thị xã Tân Uyên - Tỉnh Bình Dương.47 1.4.3. Bài học cho thị xã Từ Sơn. 49 TIỂU KẾT CHƯƠNG 151 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC TƯ PHÁP - HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH52 2.1.Khái quát về thị xã Từ Sơn52 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên. 52 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 54 2.2.Thực trạng chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã. 58 2.2.1. Thực trạng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã. 58 2.2.2. Thực trạng chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 59 2.3.Đánh giá về thực trạng chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 75 2.3.1. Ưu điểm.75 2.3.2. Hạn chế77 2.3.3. Nguyên nhân hạn chế 79 TIỂU KẾT CHƯƠNG 282 CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG CHỨC TƯ PHÁP - HỘ TỊCH CẤP XÃ Ở THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH83 3.1.Quan điểm về chất lượng công chức tư pháp- hộ tịch cấp xã83 3.1.1 Mục tiêu83 3.1.2 Phương hướng 84 3.2.Đề xuất một số giải pháp về chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 85 3.2.1 Tuyển dụng, sử dụng 85 3.2.2. Quy hoạch, đào tạo và bồi dưỡng87 3.2.3. Cải thiện cơ sở vật chất và phương tiện làm việc89 3.2.4. Chính sách đãi ngộ, tạo động lực 90 3.2.5. Đổi mới công tác đánh giá.92 3.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát93 3.2.7. Hoàn thiện văn hóa công sở và văn hóa công vụ. 95 3.3.Kiến nghị thực hiện và giải pháp. 97 3.3.1 Về quan điểm và chỉ đạo của đảng.99 3.3.2. Một vài kiến nghị thực hiện và giải pháp với thị xã Từ Sơn như sau. 100 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3. 100 KẾT LUẬN. 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO.102 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CĐ Cao đẳng CNTT Công nghệ thông tin HĐND Hội đồng Nhân dân MTTQ Mặt trận Tổ quốc QLNN Quản lý nhà nước TT, PB, GDPL Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật UBND Ủy ban Nhân dân DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Các chức danh công chức cấp xã 11 Sơ đồ 1.2. Các nhóm yếu tố đánh giá chất lượng công chức 22 Sơ đồ 1.3. Các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 25 Sơ đồ 2.1. Bản đồ hành chính Thị xã Từ Sơn - Tỉnh Bắc Ninh 53 DANH MỤC CÁC BIỂU Bảng biểu 2.1. Dân số trong độ tuổi lao động của Thị xã Từ Sơn 55 Bảng biểu 2.2. Cơ cấu độ tuổi, giới tính của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã cuả thị xã Từ Sơn 58 Bảng biểu 2.3. Trình độ chuyên môn của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã của thị xã Từ Sơn 60 Bảng biểu 2.4. Số liệu các vụ việc quản lý hộ tịch hàng năm 64 Bảng biểu 2.5. Kết quả khảo sát cán bộ, công chức 12 xã, phường về kỹ năng giải quyết công việc của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ở thị xã Từ Sơn66 Bảng biểu 2.6. Kết quả khảo sát đánh giá của người dân khi đến UBND xã giải quyết công việc đối với công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn 69 Bảng biểu 2.7. Tổng hợp số liệu các vụ việc đăng ký hộ tịch tại thị xã Từ Sơn 71 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là đơn vị cơ sở trong hệ thống đơn vị hành chính của Nhà nước Việt Nam. Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã là cơ quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại địa phương, trực tiếp giải quyết các mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân; đưa chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước trên mọi lĩnh vực đi vào cuộc sống, trong đó có tư pháp - hộ tịch. Tư pháp - hộ tịch vốn dĩ là một lĩnh vực nhiều khó khăn và phức tạp, đồng thời giữ một vị trí hết sức quan trọng do liên quan đến những quyền lợi cơ bản của công dân. Đặc điểm này đòi hỏi công chức tư pháp - hộ tịch phải có hiểu biết sâu, rộng về chuyên môn cũng như thông thạo về đặc điểm dân cư, tập quán, truyền thống văn hóa, trình độ phát triển của địa phương. Chỉ khi đảm bảo những yêu cầu trên, công chức tư pháp - hộ tịch mới có thể áp dụng một cách linh hoạt pháp luật của nhà nước, từ đó giúp UBND cấp xã thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về tư pháp hộ tịch trên địa bàn một cách hiệu quả nhất. Thực tế hiện nay ở đa số các địa bàn cấp xã, công chức tư pháp - hộ tịch đang bộc lộ khá nhiều hạn chế như: số lượng còn thiếu, nghiệp vụ chưa cao; một bộ phận chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn; công tác bồi dưỡng nghiệp vụ chưa được quan tâm đúng mức, chưa thể tiến hành thường xuyên, kịp thời; bố trí, luân chuyển cán bộ chưa hợp lý. Những hạn chế này đã phản ánh phần nào chất lượng của công chức tư pháp - hộ tịch ở cấp cơ sở nói chung. Trước thực trạng này, việc tìm hiểu, nghiên cứu cơ sở lý luận về chất lượng của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã không chỉ mang tính lý luận khoa học mà còn có ý nghĩa thực tiễn đáp ứng được yêu cầu của việc cải cách hành chính, cải cách tư pháp trong quá trình hoàn thiện bộ máy nhà nước hiện nay. Thị xã Từ Sơn là một trong hai trung tâm kinh tế - văn hóa - giáo dục của tỉnh Bắc Ninh, có điều kiện kinh tế - xã hội khá phát triển với nhiều khu công nghiệp, nhiều làng nghề truyền thống nổi tiếng như Đa Hội, Đồng Kỵ, Phù Khê. cùng các trường cao đẳng, đại học. Thị xã Từ Sơn theo định hướng phát triển sẽ trở thành một đô thị công nghiệp - văn hoá - giáo dục quan trọng của tỉnh. Do đó, thị xã Từ Sơn đang đứng trước nhiều thời cơ và thách thức mới đòi hỏi bộ máy quản lý nhà nước, nhất là bộ máy quản lý ở cấp cơ sở phải thay đổi để bắt kịp cùng xu thế mới. Không thuộc ngoại lệ, chất lượng của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn cũng còn rất nhiều hạn chế. Bên cạnh những hạn chế chung, do đặc điểm thị xã đang trong quá trình phát triển kinh tế xã hội khá nhanh, các hoạt động trong xã hội ngày một đa dạng hơn, các phát sinh liên quan đến tư pháp - hộ tịch rất nhiều. Điều này càng đòi hỏi sự chuyển mình, nâng cao chất lượng nhanh chóng của công chức tư pháp - hộ tịch nhằm đáp ứng kịp thời theo yêu cầu của công việc. Việc hệ thống hóa được các vấn đề lý luận cũng như chỉ ra các nguyên nhân của những khiếm khuyết, hạn chế về chất lượng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã của thị xã sẽ giúp thị xã có những giải pháp phù hợp để khắc phục. Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã quyết định chọn đề tài “Chất lượng công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã ở thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” mang tính cấp thiết và phù hợp với yêu cầu thực tiễn bởi những lý do sau: Một là, Công chức tư pháp- hộ tịch cấp xã là một trong 7 chức danh công chức cấp xã, là bộ phận trực tiếp tổ chức thực hiện việc đưa pháp luật vào thực tiễn cuộc sống của nhân dân, nâng cao ý thức pháp luật của nhân dân trên địa bàn. Vì thế, công chức tư pháp- hộ tịch cấp xã có vai trò quan trọng trong việc góp phần quản lý nhà nước ở địa phương nhằm duy trì trật tự, ổn định xã hội và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, thực hiện dân chủ và công bằng xã hội ở địa phương. Hai là, tính chất và đặc điểm công việc của công chức tư pháp- hộ tịch cấp xã khá phức tạp nên đòi hỏi công chức thực hiện phải đáp ứng những tiêu chuẩn về chất lượng ở mức cao. Ba là, thực trạng chất lượng công chức tư pháp- hộ tịch cấp xã ở thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh còn có những hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của tình hình phát triển kinh tế- xã hội của địa phương hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Vấn đề chất lượng của công chức luôn là một vấn đề nóng, thu hút nhiều sự quan tâm, trăn trở của các nhà quản lý và các nhà nghiên cứu dù ở bất cứ giai đoạn nào. Đây là đội ngũ làm việc trong khu vực công, công việc của họ gắn với những quyền hạn, trách nhiệm, nghĩa vụ rất cụ thể. Công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã là một bộ phận của công chức nhà nước, do đó chất lượng của công chức tư pháp - hộ tịch cũng ảnh hưởng không ít tới chất lượng của cả công chức. Bàn về chất lượng của công chức Tư pháp – hộ tịch cấp xã, có khá nhiều các bài báo, công trình nghiên cứu, luận văn.viết về các khía cạnh có liên quan. Nhiều công trình nghiên cứu tiêu biểu về chất lượng của đội ngũ đã được công bố trên các sách báo, các kênh thông tin đại chúng. Cho đến nay, đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu, luận án, luận văn đề cập đến vấn đề về xây dựng cán bộ, công chức và nâng cao năng lực, chất lượng cán bộ, công chức ở nước ta như: - TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai – Chủ biên (2007), Nâng cao năng lực tổ chức thực tiễn của cán bộ chủ chốt cấp xã qua khảo sát ở đồng bằng Sông Hồng, Nxb Chính trị quốc gia, HN. - TS. Thang Văn Phúc, TS Nguyễn Minh Phương – đồng chủ biên (2005), Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức. - PGS.TS. Nguyễn Phú Trọng, PGS.TS. Trần Xuân Sơn, đồng chủ biên (2001), Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, Nxb CTQG, HN. - TS. Nguyễn Minh Sản (2009), Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay – những vấn đề lý luận và thực tiễn, Sách chuyên khảo, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội. - ThS. Nguyễn Thế Vịnh, Ths. Đinh Ngọc Giang – đồng chủ biên (2009), Tiếp tục hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức cơ sở, Nxb Chính trị quốc gia, HN. Một số luận văn: Luận văn “Nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn tỉnh Cao Bằng” (năm 2018) của tác giả Bế Ngọc Duy, tác giả đã phân tích để nói lêný nghĩa lý luận và thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động công vụ của CC cấp xã nới riêng và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Cao Bằng hiện nay. Luận văn “Nâng cao năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” (năm 2017) của tác giả Nguyễn Hữu Hải đề cập sâu về năng lực của công chức, một trong các nhóm tiêu chí được sử dụng để đánh giá chất lượng của công chức. Luận văn tập trung làm rõ các yếu tố cấu thành năng lực của công chức, từ đó đối chiếu với thực tiễn về năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã tại thị xã Từ Sơn, tìm ra hạn chế và nguyên nhân, đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cho họ. Luận văn “Nâng cao năng lực công chức tư pháp - hộ tịch phường trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội” (năm 2018) của tác giả Nguyễn Thị Bích Hường, Luận văn đã đánh giá được thực trạng năng lực công chức tư pháp – hộ tịch phường trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Đồng thời, Luận văn đã đề xuất được các giải pháp nâng cao năng lực của công chức tư pháp – hộ tịch phường trên địa bàn quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội trong thời gian tới. Luận văn “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã tại huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị” (năm 2018) của tác giả Nguyễn Nhật Linh tập trung phân tích sâu và trực diện vào các tiêu chí đánh giá và hoạt động nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã. Tác giả đưa ra cả nhóm giải pháp chung và nhóm giải pháp dành riêng cho cán bộ, công chức của địa bàn nghiên cứu đểnâng cao chất lượng. Luận văn “Năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình” (năm 2016) của tác giả Hoàng Thị Thúy Vân tập trung vào các vấn đề lý luận về năng lực công chức, tìm hiểu và đánh giá thực trạng về vấn đề này của huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Trên cơ sở đó, các phương hướng, giải pháp được đưa ra để góp phần nâng cao năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn. Tạp chí và các công trình nghiên cứu khác TS. Tạ Ngọc Hải có bài viết “Chất lượng công chức và chất lượng đội ngũ công chức” đăng trên tạp chí Tổ chức nhà nước ngày 08/02/2018. Tác giả chỉ ra ba nhóm yếu tố phản ánh chất lượng cá nhân mỗi công chức: tâm lực, thể lực và trí lực, đồng thời đưa ra các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức và nội dung của các tiêu chí đó. Th.S Hoàng Thị Hoài Hương có Bài tạp chí “Tiêu chí và giải pháp đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã” được đăng trên tạp chí Quản lý nhà nước, tháng 11/2018 phân tích trực tiếp đến thực trạng của công tác đánh giá chất lượng và đưa ra các tiêu chí đánh giá chất lượng của cán bộ công chức cấp xã. Tác giả cho rằng các tiêu chí này là những yếu tố cơ bản có tính quyết định đến năng lực của người cán bộ chính quyền cấp cơ sở. Bài viết của GS.TS Dương Xuân Ngọc bài nghiên cứu (2 kỳ) đăng trên trang thông tin điện tử của Hội đồng Lý luận Trung ương tháng 6/2019 đề cập đến sự thay đổi nhận thức lý luận về cán bộ, công chức của nhà nước pháp quyền Việt Nam, đồng thời chỉ ra những ưu điểm và hạn chế, yếu kém của đội ngũ này. Tuy không nói trực tiếp và chuyên sâu về chất lượng đôi ngũ cán bộ, công chức, nhưng các phân tích của tác giả về ưu nhược điểm đều có sự liên quan, hàm ý về chất lượng của cán bộ, công chức. .